Zaburzenia schizoafektywne to epizody zaostrzeń objawów zarówno z pogranicza schizofrenii, jak i manii czy depresji. U jednego chorego wobec tego w jednym czasie może dojść do pojawienia się schizofrenii, choroby afektywnej i psychozy psychoaktywnej. W międzynarodowej klasyfikacji chorób ICD10 zaburzenia schizoafektywne zaliczane są do schizofrenii, jednak leczenie tych zaburzeń jest nieco odmienne.
Objawy zaburzeń schizoafektywnych
Aby rozpoznać zaburzenia schizoafektywne, konieczne jest spełnienie przez chorego wszystkich poniższych warunków:
1. Występowanie objawów zaburzeń afektywnych co najmniej po jednym z każdej grupy:
- objawy depresyjne, czyli obniżenie nastroju niezależnie od czynników zewnętrznych, utrata zainteresowań, męczliwość i brak energii, wyrzuty sumienia bez wyraźnej przyczyny, myśli i tendencje samobójcze, zaburzenia koncentracji, zahamowanie ruchowe, zaburzenia snu, zaburzenia łaknienia;
- epizod manii, czyli podwyższenie nastroju przez co najmniej 4 dni, wzmożona aktywność, rozmowność, zmniejszona potrzeba snu, nasilenie potrzeb seksualnych, lekkomyślne zachowania;
- epizody mieszane, czyli w ciągu kilku godzin dochodzi do kilku objawów z grupy zaburzeń depresyjnych i maniakalnych;
- inne, niespecyficzne zaburzenia afektywne.
2. Obecność objawów schizofrenicznych:
- echo myśli, odsłonięcie myśli, nasyłanie myśli;
- omamy głosowe;
- urojenia;
- rozkojarzenie;
- zaburzenia katatoniczne, np. zastyganie.
3. Objawy afektywne i schizofreniczne wystąpiły podczas jednego epizodu.
4. Wykluczenie innych przyczyn wystąpienia objawów, jak np. uzależnienie od środków psychoaktywnych czy objawy odstawienia.
Zobacz film i dowiedz się jakie objawy może dawać depresja:
Rozpoznanie różnicowe zaburzeń schizoafektywnych
Jeśli chory spełnia kryteria rozpoznania wymienione powyżej (1–4), wtedy dopiero stawia się rozpoznanie zaburzeń schizoafektywnych. Jeśli któreś z kryteriów nie jest spełnione, rozpoznaje się niespecyficzne zaburzenia schizoafektywne, czyli schizofrenię prostą, zaburzenia afektywne z objawami psychotycznymi, psychozę, zaburzenia urojeniowe, niespecyficzną psychozę nieorganiczną lub organiczną, nadużywanie środków psychoaktywnych.
Zaburzenia schizoafektywne – czynniki ryzyka
Nie ma jednoznacznych przyczyn wystąpienia zaburzeń schizoafektywnych ani danych pozwalających na oszacowanie wpływu czynników dziedzicznych na występowanie tych zaburzeń. Wynika to z bardzo zróżnicowanych grup pacjentów badanych. Nie można wykluczyć tendencji rodzinnych do występowania chorób psychicznych, jak również bierze się pod uwagę warunki socjoekonomiczne, stopień wykształcenia, pochodzenie, a także rozwój zawodowy jako czynniki wpływające na rozwój zaburzeń schizoafektywnych.
Leczenie zaburzeń schizoafektywnych
Leczenie zaburzeń schizoafektywnych musi uwzględniać zmienny przebieg danej patologii i dostosowywać się do aktualnego obrazu choroby. W przypadku leczenia epizodu manii w chorobie schizoafektywnej można łączyć leki przeciwpsychotyczne, leki normotymiczne, doraźnie stosować benzodiazepiny. W przypadku nasilonych epizodów depresyjnych można zastosować lit, a w leczeniu drugiego rzutu – karbamazepinę, kwas walproinowy, ewentualnie dodać wtedy lit.
Przy nasilonych objawach psychotycznych, psychozie schizoafektywnej wprowadza się połączenie leków przeciwpsychotycznych, normotymicznych, benzodiazepin. Brak poprawy skłania do stosowania klozapiny, kwasu walproinowego lub litu.
Gdy pacjent ma pewne przeciwwskazania do stosowania leków lub są one nieskuteczne, należy rozważyć elektrowstrząsy.
Jak działa układ nerwowy? Dowiesz się tego z naszego filmu