Pełnia księżyca jest jedną z jego czterech faz, czyli stanów obserwowanych z ziemskiej perspektywy. Oddziaływanie tego ciała niebieskiego na człowieka odbywa się za pośrednictwem grawitacji oraz słonecznego światła, które odbija satelita.
Fazy księżyca
Zmienny wygląd Księżyca związany jest z jego obiegiem wokół Ziemi. Taki cykl trwa około 29,5 doby. W tym czasie obserwuje się:
- nów – Księżyc jest wówczas niewidoczny,
- pierwszą kwadrę – z początkowego cienkiego sierpa Księżyc dochodzi stopniowo do niemal całkowitej pełni (jego widoczny łuk przypomina literę D),
- pełnię – czas, w którym widoczna jest cała powierzchnia widzialnej strony Księżyca,
- trzecią kwadrę – w jej trakcie oświetlona część Księżyca stopniowo zmniejsza się, a jej obserwowane wybrzuszenie jest podobne do litery C.
W zależności od fazy Księżyc wschodzi i zachodzi o różnych porach. W czasie pełni dochodzi również czasem do jego zaćmień, gdyż właśnie wtedy pomiędzy nim a Słońcem znajduje się Ziemia.
Wpływ pełni księżyca na człowieka według dawnych wierzeń
Od zarania dziejów niemal w każdej kulturze przypisywano Księżycowi istotną rolę. Wynikało to z fascynacji jego światłem, cyklicznością przemian, „walką” z życiodajnym Słońcem o dominację na nieboskłonie. Jednocześnie obserwowano wpływ satelity Ziemi na przypływy i odpływy, które regulowały cykl życia ludzi mieszkających nad morzami i oceanami. Uznawano, że Księżyc ma nadnaturalne moce, w związku z czym w czasie pełni wyznaczano terminy różnych obrzędów. Średniowieczny rozwój astrologii, wróżbiarstwa i praktyk magicznych powiązał również ziemskiego satelitę ze sferą umysłowości człowieka. Niektóre fazy miały powodować zwiększenie zdolności intelektualnych, ułatwiać podjęcie właściwej decyzji, przynosić szczęście. Pełnia Księżyca i jego intensywne w tym okresie światło miały również zwiększać aktywność mitycznych wilkołaków i wampirów. Tej ostatniej opinii nie traktuje się już poważnie, choć nadal funkcjonuje ona w popkulturze, będąc choćby nieustanną inspiracją dla twórców horrorów.
Wpływ pełni księżyca na zdrowie
Z fazami Księżyca powiązano wiele zjawisk dotyczących zdrowia człowieka. Wśród najważniejszych wymieniało się i niekiedy (mimo braku badań potwierdzających istnienie tego typu korelacji) nadal wymienia:
- ukrwienie skóry i jej zdolność do regeneracji,
- reakcję na zabiegi poprawiające urodę (peelingi, masaże itp.),
- intensywność krwawień,
- gojenie się ran,
- szybkość odrastania włosów czy paznokci (w zależności od chwili ich ścięcia),
- zmiany nastroju, wahania sprawności intelektualnej czy poziomu empatii.
Naukowcy podważają wpływ księżyca na organizm człowieka. Jeden z potwierdzonych naukowo przykładów mówi, że ze względu na odległość satelity od Ziemi jego oddziaływanie na ludzi jest mniejsze niż w przypadku siedzącego na ręce komara.
Faktyczne oddziaływanie księżyca na człowieka
Badania naukowe potwierdziły, że pełnia księżyca nieznacznie zmniejsza zdolność organizmu do wypoczynku: wydłuża czas zasypiania o kilka-, kilkanaście minut, powoduje, że człowiek budzi się o 20–30 minut wcześniej. Potwierdzają to testy wykonane w kontrolowanych warunkach, kiedy bezpośredni wpływ światła księżyca był niemożliwy. Wyniki takie wiąże się z utrwalonymi ewolucyjnie, cyklicznymi zmianami wydzielania niektórych hormonów (głównie melatoniny). Wpływają one na gospodarkę hormonalną organizmu i mogą w pewnym stopniu modyfikować jego metabolizm i reakcje.
W badaniach przeprowadzonych z zachowaniem pełnej, naukowej metodyki i z wykorzystaniem statystycznej analizy nie potwierdzono innych obiegowych opinii. Dotyczy to na przykład zależności pomiędzy fazami Księżyca a cyklami miesięcznymi u kobiet albo zwiększoną liczbą porodów czy poronień w czasie pełni. Podczas analizy wyników leczenia wielu (16–25 tysięcy) osób nie stwierdzono, by z fazą księżyca były powiązane takie zjawiska, jak np. liczba zachorowań na ostre schorzenia chirurgiczne, wyniki operacji czy ilość powikłań pod postacią infekcji lub krwawień. Ciekawostką jest, że w tych samych badaniach przeanalizowano też wyniki leczenia chorych operowanych w piątek trzynastego dnia miesiąca. Również tutaj skuteczność leczenia nie odbiegała w żaden sposób od przeciętnej.
Wyniki współczesnych badań pozwalają rozstrzygnąć wiele wątpliwości, które drążyły ludzkie umysły od wieków, i pozbyć się przesądów. Dla podatnych na tego typu informacje pacjentów stanowią racjonalną przesłankę, pozwalającą na zmniejszenie poziomu lęku przed nagłą operacją.
Polecamy: Dieta na dobry sen. Co jeść, aby dobrze spać?
Ile czasu powinniśmy spać? Jak brak snu na nas wpływa?
Fazy księżyca a uroda
Wpływ faz księżyca na urodę nie został tak dokładnie przebadany. Należy jednak podejrzewać, że jest to kolejny mit. Na co dzień warto kierować się zdroworozsądkowymi i potwierdzonymi naukowo zaleceniami, prowadzić zdrowy tryb życia, odżywiać się w racjonalny sposób i zapewnić sobie wysoki poziom aktywności fizycznej. Będzie to na pewno skuteczniejsze, niż pamiętanie o tym, by najwięcej kremu nawilżającego wklepywać w twarz w czasie pełni.
Bibliografia:
1. J. Schuld, J. E. Slotta i inni, Popular Belief Meets Surgical Reality: Impact of Lunar Phases, Friday the 13th and Zodiac Signs on Emergency Operationsand Intraoperative Blood Loss, [w:] World Journey of Surgery, nr 35, Berlin/Heidelberg 2011.
2. E. M. Faschinger, P. V. Vécsei-Marlovits i inni, The Influence of Lunar Phases on Complications in Cataract Surgery: An Analysis of 16,965 Patients, [w:] Journal of Ophthalmology, Londyn 2017.