Trędownik bulwiasty to znana roślina lecznicza. Surowcem zielarskim są liście zbierane podczas kwitnienia rośliny, które przypada na okres od czerwca do sierpnia. Przygotowuje się z niego napar lub nalewkę. Roślina wspomaga proces oczyszczania organizmu z toksyn. Wspiera prawidłową odpowiedź przeciwzapalną organizmu. Rośliny nie zaleca się stosować u kobiet w ciąży i karmiących piersią.
Co to jest trędownik bulwiasty?
Trędownik bulwiasty (z łac. Scrophularia nodosa L.) to gatunek wieloletniej rośliny zaliczanej do rodzaju trędownik i rodziny trędownikowatych. Nazwa gatunku pochodzi od charakterystycznego bulwiastego kształtu kielichów kwiatowych, które po przekwitnięciu utrzymują się nawet do późnej jesieni. Trędownik występuje powszechnie na W Europie, na Syberii i Kaukazie. Najchętniej porasta tereny lasów liściastych, rowy, zarośla, brzegi potoków, poręby, siedliska ruderalne. Znaleźć go można przy rowach melioracyjnych, rzekach, strumieniach, stawach, jeziorach, bagnach, podmokłych łąkach. Wymaga słonecznego lub nieco tylko zacienionego stanowiska. Trędownik bulwiasty wykazuje synergistyczne działanie z kłączem ruszczyka, zielem wiązówki, korzeniem sarsaparilli meksykańskiej i lukrecji, olejem z czarnuszki i rokitnikowym, pączkami topoli, korą wierzby.
Prozdrowotne właściwości i zastosowanie trędownika bulwiastego
Trędownik bulwiasty posiada szerokie zastosowanie w lecznictwie. Roślina wykazuje działanie przeciwobrzękowe, przeciwreumatyczne, żółciopędne, wzmacniające, kardiostymulujące, przeciwzapalne, przeciwkrwotoczne, rozkurczowe i lekko uspokajające. Ze względu na zawartość disominy, działa ochronnie na naczynia krwionośne, zwiększa przepływ limfatyczny, zapewnia prawidłową przepuszczalność naczyniom włosowatym. Zmniejsza nadciśnienie tętnicze krwi, likwiduje zastój żylny w kończynach, poprawia powrót krwi z układu żylnego.
Badacze podkreślają przeciwnowotworowe właściwości rośliny. Trędownik bulwiasty stymuluje wydzielanie żółci, pobudza pracę wątroby i chroni jej tkankę. Wspomaga leczenie chorób reumatycznych, skąpomoczu, zaparć, stanów zapalnych narządów płciowych, bólów mięśni i stawów. Wśród cennych składników aktywnych trędownika bulwiastego wymienia się harpagozyd, który działa przeciwzapalnie i przeciwbólowo. Ziele zawiera dodatkowo: irydoidy (np. katalpol, aukubina, harpagid, prokumbid, metylkokatalpol), kwasy fenolowe (np. kawowy, chlorogenowy, cynamonowy, ferulowy, wanilinowy, protokatechowy, p-kumarowy, olejek eteryczny, alkohole cukrowe (np. dulcytol), trójterpeny i saponiny triterpenowe, sole mineralne, śluzy.
Zobaczcie, jak powinna wyglądać naturalny detoks:
Trędownik – herbata
Herbata z trędownika przygotowywana jest z suszonego ciętego ziela. Nabyć ją można w sklepach zielarskich, niektórych aptekach lub przez internet. Za opakowanie 50 g zapłaci się średnio 19 zł. Surowiec można też pozyskać samodzielnie. W tym celu należy zebrać ziele w czasie kwitnienia, a następnie wysuszyć w temperaturze pokojowej lub w 50–60℃. Suche ziele powinno się przechowywać w szczelnie zamkniętym słoju. Herbatę uzyskuje się poprzez zalanie szklanką wrzącej wody 1–2 łyżeczek ziela. Miksturę odstawia się pod przykryciem na 15–20 minut, po czym przecedza. Zalecane dzienne spożycie wynosi 2–3 razy po szklance. Po maksymalnie 3-miesięcznej kuracji konieczna jest miesięczna przerwa w stosowaniu.
Napar przeznaczony jest też do stosowania zewnętrznego w formie okładów na zmienione chorobowo miejsca, w tym zwichnięcia, stłuczenia, odleżyny, owrzodzenia skórne i na błonach śluzowych, siniakach, stanach zapalnych. Bardzo dobrze wpływa na skórę. Intensyfikuje proces gojenia się oparzeń termicznych i słonecznych, opuchlizn, wyprysków, zmian trądzikowych, zmian alergicznych, podrażnień, atopowego zapalenia skóry, łuszczycy, różycy, róży. Służy też do przemywania podrażnionych oczu i jako płukanka do łagodzenia stanów zapalnych jamy ustnej i gardła.
Nalewka i papka z trędownika bulwiastego
Z trędownika bulwiastego przyrządzić można leczniczą nalewkę. Konieczne jest zachowanie proporcji 1 część surowca zielarskiego na 3 części alkoholu 40–50%. Składnik po połączeniu poddaje się macerowaniu przez okres 14 dni. Po tym czasie przecedza się i zlewa do szklanych butelek. Zalecane dzienne spożycie wynosi 2–3 razy po 5 ml, czyli około 1 łyżeczka. Na skórę stosować można papkę z trędownika bulwiastego. W tym celu trzeba rozetrzeć w moździerzu ziele i liście, które następnie miesza się z niewielką ilością oleju migdałowego i glinką.
Inne zastosowanie trędownika bulwiastego
Trędownik bulwiasty uprawiany bywa ze względu na walory estetyczne. Jako roślina ozdobna doskonale wkomponowuje się w rabaty. W tym celu wykorzystać można gotowe sadzonki lub samodzielnie wysiać nasiona trędownika bulwiastego. Opakowanie 5 g to koszt około 10 zł. Szacuje się, że 1 g stanowi średnio 10000 nasion. Za sadzonkę zapłaci się około 7 zł. Pszczelarze uważają trędownik bulwiasty za jedną z najwydajniejszych roślin miododajnych. Wydajność miodowa osiąga nawet 800 kg/ha.
Bibliografia:
- S. Kohlmunzer, Farmakognozja Podręcznik dla studentów farmacji, Warszawa, PZWL, 2003.
- W. Matuszkiewicz, Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski, Warszawa 2006.
- M. Wieczorek, S. Sobiak, R.K. Meissner, Rozwój badań nad wykorzystaniem substancji pochodzenia roślinnego w terapii nowotworów, „Nowiny Lekarskie”, 2006, 75(4), s. 407–413.
- T.H. Puchniarski, Rośliny siedlisk leśnych w Polsce, Warszawa 2004.