Tomografia komputerowa (TK, z ang. computed tomography, CT) głowy jest współcześnie jednym z badań tzw. pierwszego rzutu, wykorzystywanych w diagnostyce stanów chorobowych w obrębie głowy: zatok przynosowych, twarzoczaszki, mózgowia. Jest to rodzaj tomografii rentgenowskiej, pozwalający na uzyskanie obrazu (przekroju) głowy.

Tomografia komputerowa (TK) głowy – co wykrywa badanie?

Najczęstszymi wskazaniami do wykonania tomografii komputerowej głowy są: urazy głowy (stłuczenia mózgu, krwiaki, złamania kości czaszki), nowotwory dotykające ośrodkowy układ nerwowy (glejak, chłoniak, rak ucha środkowego, gwiaździak, przerzuty nowotworowe, oponiak), stany zapalne sprawiające trudności diagnostyczne (infekcje o nieznanej etiologii, bakteryjne, wirusowe, gruźlicze zapalenie opon mózgowych, ropniaki, ropień mózgu, wągrzyca, toksoplazmoza), podejrzenia wad rozwojowych (u dzieci), niedokrwienie mózgu, zawał mózgu, krwotok śródmózgowy, podejrzenie chorób przysadki mózgowej, padaczka, przewlekłe udary, udar krwotoczny, zmiany kostne, wodogłowie, choroba Alzheimera, otępienie mózgowe, kontrola układu komorowego, choroby stawu skroniowo-żuchwowego, pooperacyjne kontrole, polipy zatokowe, nowotwory jamy nosa i zatok przynosowych, zarośnięcie nozdrzy tylnych, zapalenie zatok przynosowych, choroba Bourneville’a-Pringle’a, choroba Sturge’a-Webera, torbiele pajęczynówki, zaburzenia przegrody przezroczystej.

Jak się przygotować do tomografii komputerowej (TK) głowy

Należy pamiętać, aby przystąpić do tomografii komputerowej na czczo lub powstrzymać się od jedzenia na co najmniej 6 godzin przed badaniem. Lekarze zalecają, aby przed tomografią komputerową być odpowiednio nawodnionym (wypić do 2 l niegazowanej wody w przeciągu trzech godzin poprzedzających badanie). 

Obowiązkowe jest powiadomienie lekarza wykonującego badanie o stale zażywanych lekach i przyjęciu ich, zgodnie z zaleceniami, w dniu badania, ponadto należy poinformować o wszystkich uczuleniach i innych chorobach, zwłaszcza nerek. Osoby cierpiące na choroby tarczycy powinny mieć wykonaną tomografię komputerową wraz z jodowym środkiem kontrastowym pod warunkiem prawidłowych wyników TSH, fT3, fT4 (eutyreoza), jednak ostateczna decyzja należy do lekarza radiologa.

Przed tomografią komputerową głowy, należy zdjąć biżuterię, okulary, aparat słuchowy oraz wziąć ze sobą skierowanie na badanie, aktualny wynik stężenia kreatyniny we krwi (nie starszy niż 7 dni), poprzednie wyniki badań (jeśli istnieją), dowód osobisty. Wynik kreatyniny jest konieczny dla tomografii komputerowej z kontrastem, ponieważ wskazuje na stan jednej z funkcji nerek (oczyszczanie krwi), dzięki czemu można dobrać odpowiednią ilość środka kontrastującego.

Zobacz także: Rezonans magnetyczny głowy - przebieg

Przebieg tomografii komputerowej głowy – co może wykryć?

Badanie tomografem komputerowym jest bezbolesne. Osoba badana kładzie się na specjalnym, ruchomym stole, który powoli przesuwa się w stronę tomografu o charakterystycznym kształcie przypominającym tunel. W trakcie badania nie można się poruszać, ponieważ istnieje obawa zdeformowania obrazu tomograficznego. U dzieci i osób niewspółpracujących stosuje się znieczulenie.

Tomografia komputerowa głowy może ocenić tkankę nerwową (wraz z istotą szarą oraz białą), analizować przestrzenie zawierające płyn, sprawdzić stan struktur mózgu i rdzenia (układ komorowy, zbiorniki pajęczynówki), a także wykluczyć lub potwierdzić urazy czaszkowo-mózgowe, udary naczyniowe mózgowia, zanik mózgu, przewlekłe zmiany niedokrwienne oraz guzy mózgu.

Przeciwwskazania do tomografii komputerowej głowy

Uwaga! Tomografia komputerowa głowy, jak również pozostałe badania tomograficzne, nie mogą być przeprowadzone u kobiet w ciąży! Badanie może zostać wykonane tylko w wyjątkowych sytuacjach, takich jak zagrożenie zdrowia lub życia matki. Może odbyć się tylko za jej zgodą, gdy jest w pełni świadoma zagrożeń (promieniowanie jonizujące negatywnie wpływa na płód). 

Ponadto nie zaleca się tomografii komputerowej głowy u kobiet znajdujących się w drugiej fazie cyklu miesiączkowego (ze względu na ryzyko niepotwierdzonej jeszcze ciąży). Tomografia komputerowa z kontrastem nie powinna być przeprowadzana u osób z wolem toksycznym tarczycy, a także uczulonych na jod (kontrast zawiera jod) i z rakiem tarczycy (również ze względu na leczenie promieniotwórczym jodem) oraz w przypadku nieunormowanego poziomu hormonów tarczycy. 

Uwaga! U osób powyżej 65. i do 10. roku życia, a także chorych na astmę, niewydolność układu krążenia, układu oddechowego, nerek lub wątroby występuje większe ryzyko powikłań po podaniu kontrastu.