Aorta to główna tętnica w ciele człowieka. Naczynie doprowadza krew z serca do większości ludzkich narządów.

Co to jest tętniak aorty brzusznej?

Tętniak aorty to odcinkowe, workowate rozszerzenie jej światła, zlokalizowane najczęściej pod odejściem tętnic nerkowych. Przypadłość dotyka głównie osób starszych, około 50. roku życia. Tętniak aorty dotyka częściej mężczyzn niż kobiety. W worku tętniaka często powstaje skrzeplina, która bywa powodem zatoru tętnicy obwodowej, co prowadzi do niedokrwienia zaopatrywanego przez nią obszaru. Pęknięty tętniak aorty brzusznej jest bezpośrednim stanem zagrożenia życia u człowieka i wymaga natychmiastowego zabiegu operacyjnego. Niekiedy przyczyną powstawania tętniaków jest stan zapalny. Mówimy wówczas o tętniakach zapalnych.

Tętniak aorty brzusznej – objawy

Tętniak aorty brzusznej powstaje latami i może nie wywoływać charakterystycznych symptomów. Jeżeli już wystąpią, są nimi najczęściej bóle brzucha (promieniujące czasami w okolice pachwin i nóg), wymioty lub zaparcia. W przypadku, gdy worek tętniaka znacznie powiększy się, chorzy mogą odczuwać silne bóle pleców. Objawem oderwania się skrzepliny jest zwykle krytyczne niedokrwienie kończyny dolnej (w przypadku, gdy tętniak zlokalizowany jest w okolicy tętnic nerkowych). Tętniak zapalny objawia się stanem podgorączkowym, leukocytozą, nadmiernym stężeniem białka C-reaktywnego (CRP) oraz podwyższonym OB, czyli sedymentacji erytrocytów we krwi.

Tętniak aorty brzusznej – diagnostyka

W diagnostyce tętniaka aorty brzusznej stosuje się zwykłe badanie lekarskie, ponieważ guz jest wyczuwalny przez powłoki brzucha. W celu dokonania dokładniejszej analizy schorzenia wykonuje się USG, tomografię komputerową oraz arteriografię. Ze względu na to, że tętniaki w początkowej fazie najczęściej nie powodują żadnych objawów, są zwykle wykrywane przypadkowo przy okazji ultrasnonografii przeprowadzonej z innego powodu.

Tętniak aorty brzusznej – przyczyny

Przyczyną tętniaka aorty brzusznej może być nieodpowiednia budowa włókien elastynowych, odpowiedzialnych za elastyczność naczyń oraz uwarunkowane genetycznie choroby tkanki łącznej. Czynnikiem ryzyka bywa również miażdżyca, czyli przewlekły proces zapalny w obrębie tętnic, który polega na odkładaniu się cholesterolu na ścianach naczyń.

Tętniak aorty brzusznej – leczenie

U osób z tętniakiem poniżej 5 cm stosuje się leczenie zachowawcze. Pacjent musi przyjmować leki, które stabilizują ciśnienie krwi. Chorzy muszą również poddawać się regularnym (co 3-6 miesięcy) kontrolnym badaniom USG. W leczeniu tętniaka aorty brzusznej stosuje się również leczenie operacyjne.

Tętniak aorty brzusznej – wskazania do operacji

Operację tętniaka stosuje się u mężczyzn z tętniakiem o średnicy 5,5 cm, a u kobiet – 5 cm. Wskazaniem do chirurgicznego zabiegu są również nasilające się dolegliwości, jak silny ból brzucha lub pleców, gdy wykluczono inne przyczyny.

Tętniak aorty brzusznej – operacja klasyczna i metoda wewnątrznaczyniowa

Operacja klasyczna tętniaka polega na nacięciu jamy brzusznej od spojenia łonowego do wyrostka mieczykowatego. Chirurg naczyniowy umieszcza protezę aortalno-dwubiodrową w tętnicę. Klasyczna operacja jest bardzo inwazyjna, długa i wiąże się z możliwością wystąpienia licznych powikłań. Po operacji pacjent przez kilka dni wymaga intensywnej opieki medycznej. W trakcie zabiegu traci się również dużo krwi, dlatego po jego zakończeniu wykonywane jest przetoczenie koncentratów krwinek czerwonych.

Metoda wewnątrznaczyniowa stosowana jest do leczenia tętniaków trzewnych oraz podnerkowych. Zabieg wykonuje się w znieczuleniu miejscowym i polega on umieszczeniu przez tętnice udowe wewnątrznaczyniowej protezy, aby wykluczyć tętniaka z krążenia krwi. Po operacji pacjent zostaje w szpitalu przez 3-4 dni i bardzo rzadko wymaga przetoczenia krwi.

Zobacz także: Czym jest angioplatyka?

Tętniak aorty brzusznej – powikłania

Operacja tętniaka aorty brzusznej to inwazyjny zabieg, dlatego wiąże się z ryzykiem wystąpienia powikłań pooperacyjnych. Do najczęściej występujących z nich należą: krwiaki podskórne, trudno gojące się rany, zaostrzenie niewydolności krążenia, pogorszenie się funkcji narządów.

Tętniak aorty brzusznej – rekonwalescencja

Po operacji tętniaka aorty brzusznej pacjent pozostaje w szpitalu przez okres kilku dni. Częścią leczenia podczas pobytu w placówce jest rehabilitacja, która ma na celu nauczyć ćwiczeń, które później będzie się wykonywać w domu. Aktywność fizyczna jest potrzebna, aby uniknąć ewentualnych powikłań pozabiegowych, jak choroba zakrzepowo-zatorowa.

Tętniak aorty brzusznej a alkohol

Alkohol rozszerza naczynia krwionośne. Pacjenci po operacji tętniaka dostają zalecenia, aby całkowicie zrezygnować z picia alkoholowych napojów.