Szara pleśń często pojawia się w szklarniach i tunelach foliowych ze względu na ograniczony dostęp świeżego powietrza i wysoką wilgotność. Z początku na powierzchni owoców lub warzyw widoczne są tylko małe brunatne plamki pleśni, które powiększają się w miarę jak proces gnilny postępuje. W końcowym etapie rozwoju szarej pleśni roślina jest pokryta pylącym nalotem o szarym odcieniu.
Szara pleśń truskawki – powszechny problem plantatorów
Gronowiec szary atakuje wiele warzyw i owoców, ale szczególnym utrapieniem jest dla hodowców truskawek, którzy po pojawieniu się szarej pleśni muszą liczyć się z ryzykiem utraty nawet 30-60% plonów.
Mimo że rozwojowi grzyba sprzyja wysoka temperatura, doskonale radzi sobie także w zimnych warunkach panujących w chłodni – jeśli znajdują się tam truskawki zaatakowane szarą pleśnią, w trakcie przechowywania owoców może dojść do zainfekowania całego zbioru.
Prawdopodobieństwo wystąpienia szarej pleśni na truskawkach w tunelu foliowym lub szklarni jest większe, jeśli obecne są tam martwe rośliny z poprzedniego sezonu, ponieważ jest to naturalne środowisko zarodków gronowca szarego. Warto podkreślić, że infekcja może przenosić się poprzez elementy tuneli lub szklarni oraz narzędzia używane przez ogrodnika.
Czy trzeba wyrzucić cały produkt, jeśli na kawałku jest pleśń? Zobaczcie na filmie:
Szara pleśń pomidora – jak chronić owoce?
Słaba cyrkulacja powietrza w połączeniu z wilgotnością powietrza sięgającą 97-98% sprawia, że pomidory hodowane w tunelach i szklarniach nader często padają ofiarą gronowca szarego. Grzyb atakuje łodygi, liście, kwiaty oraz owoce, niszcząc znaczną część uprawy.
Jeśli pojawią się objawy szarej pleśni, można zastosować preparat grzybobójczy, ale rozwiązanie to nie gwarantuje sukcesu, ponieważ liczba środków dopuszczonych do powszechnego użycia stale maleje, a gronowiec może uodpornić się na ich działanie. Plantatorzy pomidorów zgodnie podkreślają, że dużo lepszy efekt przynosi skrupulatna profilaktyka. Wśród najważniejszych zasad zapobiegania rozwojowi szarej pleśni na pomidorach wymienia się:
- ogrzewanie szklarni lub tunelu foliowego przy zapewnieniu odpowiedniej cyrkulacji powietrza – w ten sposób można utrzymywać wilgotność powietrza na właściwym poziomie;
- zachowanie szczególnej ostrożności podczas zrywania pomidorów – otarcia skórki i jej pęknięcia stanowią wrota do infekcji; warto uświadomić sobie, że zarodniki gronowca szarego są przenoszone przez krople wody i wiatr, a proces ich wnikania do rośliny następuje zwykle w miejscach, które były uprzednio uszkodzone;
- stosowanie preparatów grzybobójczych po pracach pielęgnacyjnych, a także po zakończonych zbiorach – dostępne są też specjalne pasty zasklepiające ewentualne uszkodzenia, dzięki czemu zarodki grzybów nie mogą przeniknąć do wnętrza pomidora;
- przestrzeganie wytycznych dotyczących prawidłowej pielęgnacji upraw: usuwanie szypuł i liści w słoneczne dni, przy niskiej wilgotności powietrza i mat; obcinanie ogonków liściowych przy samej łodydze w taki sposób, aby rana powstała w miejscu liścia była gładka.
Szara pleśń – zwalczanie patogenu
Pojawienie się objawów szarej pleśni na pomidorach, truskawkach lub innych uprawianych owocach lub warzywach to znak, że dotychczasowe metody pielęgnacji należy zmodyfikować. Zastosowanie środków grzybobójczych przyniesie wprawdzie poprawę (zwłaszcza przy przemiennych opryskach z użyciem różnych substancji – w ten sposób można uniknąć uodpornienia się gronowca na ich działanie), ale po pewnym czasie problem najprawdopodobniej powróci.
Aby pozbyć się szarej pleśni na dobre, trzeba właściwie zaplanować uprawy i ich pielęgnację. Na wstępie należy zadbać o odpowiednio duże odstępy między grządkami, ogromnie ważne jest też regularne wprowadzanie zmian w doborze uprawianych roślin. Owoce i warzywa powinny mieć dostęp do światła, a szklarnie i tunele należy często wietrzyć. W trakcie podlewania strumień wody powinien być skierowany na ziemię, a nie na liście czy łodygę – nadziemne części rośliny w miarę możliwości powinny pozostać suche.
Pożyteczne choroby winogron – szara pleśń
Szara pleśń to zmora plantatorów, ale nie wszyscy martwią się na jej widok. Wytwórcy słodkich win z Francji, południa Niemiec, Węgier i Włoch doskonale wiedzą, że nalot z tak zwanej "szlachetnej pleśni" pozwoli im uzyskać wyjątkowo aromatyczny i słodki trunek.
W normalnych warunkach, przy wysokiej wilgotności powietrza, szara pleśń na winorośli oznacza utratę przynajmniej części zbiorów. Jeśli jednak do zainfekowania winogron doszło, gdy były już dojrzałe, po czym były wystawione na działanie suchego powietrza i wyschły (wyglądem przypominają bardziej rodzynki niż winogrona), po zerwaniu można z nich wyprodukować słodkie wino bardzo dobrej jakości.
"Szlachetna pleśń" nadaje specyficzną słodycz, ponieważ do wytworzenia wina trzeba użyć znacznie więcej winogron, a zatem ilość cukru w trunku jest większa. Unikalny aromat wina to z kolei zasługa podwyższonego stężenia fenyloacetaldehydu – związku aromatycznego dodawanego między innymi do czekolady mlecznej.