Szałwia lekarska od wieków stosowana była jako naturalne lekarstwo w rozmaitych chorobach. Wykorzystywano ją w terapii zaburzeń nastroju i chorób psychicznych, leczeniu dyskomfortu trawiennego, chorób wątroby, a nawet w zapobieganiu utracie pamięci. Dzięki interesującemu aromatowi szałwia od lat znajdowała zastosowanie także w kuchni, przede wszystkim jako przyprawa do dań mięsnych. Z właściwości szałwii korzysta również kosmetyka – ziele to często spotkać można jako składnik preparatów do cery dojrzałej.

Szałwia – właściwości

Liście szałwii lekarskiej są bogate w następujące substancje:

• olejek eteryczny (na który składają się między innymi: kamfora, pinen, tujon) – o właściwościach antybakteryjnych, przeciwbólowych, uspokajających i immunostymulujących;
  
• garbniki – naturalne substancje o działaniu ściągającym i przeciwzapalnym;
  
• glikozydy (gorycze) – substancje wspomagające trawienie, działające uspokajająco;
  
• flawonoidy – naturalne związki o działaniu przeciwutleniającym, przeciwzapalnym i moczopędnym;
  
• witaminę A i C;
  
• witaminy z grupy B;
  
• wapń;
  
• magnez;
  
• potas;
  
• żelazo;
  
• sód;
  
• cynk.

Szałwia błyszcząca, lekarska, zielona – po które gatunki szałwii sięgać?

Szałwia to roślina o kilkuset odmianach. Nie wszystkie z nich wykorzystuje się w medycynie naturalnej czy kosmetyce. Do gatunków o właściwościach leczniczych zalicza się przede wszystkim:

• szałwię lekarską,
  
• szałwię szkarłatną,
  
• szałwię lawendolistną,
  
• szałwię jabłkową,
  
• szałwię łąkową,
  
• szałwię zieloną,
  
• szałwię muszkatołową.
  

Zobacz także: Kozłek lekarski – właściwości, zastosowanie i skutki uboczne waleriany

Odmiany takie jak szałwia błyszcząca, szałwia omszona czy szałwia powabna to gatunki ozdobne, których raczej nie wykorzystuje się w naturalnych terapiach.

Szałwia w ciąży – kto nie powinien spożywać szałwii do picia

Picie herbatek i naparów z szałwii nie jest polecane:

• kobietom w ciąży (istnieje zagrożenie poronienia);
  
• kobietom, które karmią piersią (szałwia hamuje laktację);
  
• u osób chorujących na epilepsję (olejki eteryczne zawarte w roślinie, mogą powodować ataki);
  
• w ostrym nieżycie żołądka (olejki eteryczne mogą podrażniać błonę śluzową żołądka).
  

Zobacz także: Hyzop lekarski – ziele o wielu zastosowaniach. Jakie ma działanie?

Szałwia – działanie i zastosowanie

1. Szałwia na zatrzymanie laktacji – po zakończeniu okresu karmienia piersią, problemem wielu kobiet jest ciągła produkcja i wypływ pokarmu. Na zatrzymanie laktacji pozytywnie wpływa herbata z szałwii – picie 2 szklanek naparu dziennie pozwoli na odczuwalne ograniczenie produkcji pokarmu już w ciągu tygodnia. W porozumieniu z lekarzem lub doradcą laktacyjnym niewielkie dawki szałwii można stosować także w okresie tak zwanego nawału laktacyjnego.
   
2. Szałwia na poprawę trawienia – składniki aktywne zawarte w liściach szałwii, pobudzają wydzielanie soków żołądkowych i żółci. Dzięki temu procesy trawienne przebiegają sprawniej. Aby poprawić trawienie, zaleca się spożywanie niewielkiej ilości naparu z szałwii po każdym posiłku. Szałwia przynosi ulgę w objawach związanych z niestrawnością i wzdęciami – ziele warto dodawać jako przyprawę do ciężkich, tłustych, wzdymających potraw.
   
3. Szałwia na przeziębienie i infekcje – olejki eteryczne zawarte w liściach szałwii wykazują sile działanie przeciwzapalne, przeciwgrzybicze i antybakteryjne. Dzięki temu sprawdzają się w na przykład przeziębieniu – spożywanie naparu działa wykrztuśnie i ułatwia oczyszczenie oskrzeli z zalegającej wydzieliny. Płukanki z szałwii pozwalają na złagodzenie bólu gardła.
   Uwaga! Aby przygotować płukankę z szałwii, wystarczy zaparzyć 1 łyżkę ziela w 1 szklance wrzącej wody. Powstałym naparem należy płukać gardło lub jamę ustną 4-5 razy w ciągu dnia.
4. Szałwia na stany zapalne jamy ustnej – płukanka z szałwii, dzięki właściwościom antyseptycznym, zapobiega namnażaniu się bakterii i tym samym przyspiesza gojenie stanów zapalnych jamy ustnej, takich jak: afty, pleśniawki, owrzodzenia, zapalenie dziąseł.
   
5. Szałwia na ograniczenie potliwości – olejki eteryczne, zawarte w liściach szałwii, dzięki właściwościom antybakteryjnym, pozwalają na redukcję nadpotliwości. Aby ograniczyć produkcję potu, należy spożywać 1-2 herbatki z szałwii dziennie. Dodatkowo, obszary ciała, na których obserwuje się zwiększone pocenie (na przykład dłonie i stopy), należy regularnie przemywać naparem z szałwii. Metoda ta sprawdza się zarówno w przypadku potliwości gorączkowej, jak i ten warunkowanej hormonalnie – na przykład w nadczynności tarczycy.
   
6. Szałwia w pielęgnacji skóry – witaminy, sole mineralne i flawonoidy zawarte w liściach szałwii opóźniają procesy starzenia się skóry. Szałwia jest pomocna także w leczeniu trądziku, łojotokowego zapalenia skóry czy grzybicy skóry. Napar z szałwii, oprócz stosowania postaci herbatki, może pełnić funkcję toniku do przemywania skóry.
   
7. Szałwia w pielęgnacji włosów i skóry głowy – napar z szałwii, stosowany do płukania włosów i skóry głowy, pozwala zredukować łupież i objawy łojotokowego zapalenia skóry głowy.