Spodziectwo to wada wrodzona, która polega na umiejscowieniu cewki moczowej na brzusznej stronie prącia. Może ona znajdować się na całym odcinku między żołędzią a kroczem. W miejscu właściwego położenia cewki moczowej znajduje się płytkie zagłębienie lub ślepy kanalik. Spodziectwu towarzyszy najczęściej rozszczepienie i niedorozwój dolnej części napletka oraz jego przerost w części grzbietowej. Możliwy jest także niedorozwój ciała gąbczastego prącia, powodujący jego przygięcie brzuszne i skrócenie. Jak na razie nie wiadomo, jakie są konkretne powody występowania spodziectwa. Podejrzewa się, że przyczyny mają związek z hormonami, które w czasie ciąży wpływają na tworzenie się cewki moczowej.

Rodzaje spodziectwa

Istnieje kilka klasyfikacji spodziectwa. Zależnie od tego, gdzie znajduje się cewka moczowa, wyróżnia się następujące postacie spodziectwa:

• Żołędziowe – cewka umiejscowiona jest nieprawidłowo, ale wciąż na żołędzi. Prącie jest najczęściej prawidłowo rozwinięte, ale żołądź może być przygięta, a napletek przerośnięty na grzbiecie prącia. Jest to najłagodniejsza i najczęściej spotykana postać spodziectwa,
  
• Prąciowe – ujście cewki znajduje się na brzusznej stronie prącia, między rowkiem zażołędnym a moszną. Występuje brzuszne przygięcie prącia, postaci tej mogą towarzyszyć również inne wady rozwojowe,
  
• Kroczowe – ujście cewki jest umiejscowione w fałdach moszny. Występuje najrzadziej ze wszystkich form spodziectwa, ale jest jego najcięższą postacią. Budowa krocza bywa zniekształcona, co może utrudniać jednoznaczne określenie płci dziecka.
  

Oprócz tego wyróżnia się także tzw. spodziectwo bez spodziectwa. Nazywa się tak stan, w którym ujście cewki moczowej znajduje się co prawda w prawidłowym miejscu, występuje jednak istotne wykrzywienie prącia (brzuszne przygięcie).

Spodziectwo – operacja

Jedynym sposobem na wyleczenie spodziectwa u chłopców jest zabieg chirurgiczny. To, jaka metoda operacyjna zostanie zastosowana, zależy od rodzaju spodziectwa, czyli długości brakującej cewki, ilości i stanu skóry prącia. Spodziectwo żołędziowe nie powoduje większych dolegliwości i często odstępuje się przy nim od leczenia operacyjnego. Stosuje się je tylko wówczas, gdy zbyt wąskie ujście cewki wymaga nacięcia i w razie występowania ślepo zakończonego kanalika. W tym ostatnim przypadku należy połączyć oba światła, przecinając znajdującą się między nimi przegrodę.

Przy spodziectwie mosznowym i kroczowym konieczne jest najpierw ustalenie płci dziecka, zwłaszcza gdy stwierdzone zostanie występowanie obojnaczych narządów płciowych. Leczenie operacyjne dzieli się na dwa etapy. Najpierw prostuje się prącie, a po upływie 6–10 miesięcy wytwarzana jest brakująca cewka. Najczęściej używa się w tym celu błony śluzowej jamy ustnej. W operacji spodziectwa prąciowego oba zabiegi przeprowadza się jednocześnie. Operacje wykonywane są najczęściej przed wejściem dziecka w wiek przedszkolny. Przed operacją można stosować terapię hormonalną, zaleca się jednak jej zakończenie na 3 miesiące przed zabiegiem.

Najczęstszym powikłaniem po operacji usunięcia spodziectwa są przetoki cewki moczowej. Polegają one na przedostawaniu się moczu na zewnątrz przez patologicznie powstałe otwory. Najczęściej tworzą się one w rowku zażołędnym – miejscu, gdzie tkanki są bardzo cienkie. Ryzyko powstania przetoki jest tym większe, im dłuższy jest odcinek nowo wytworzonej cewki moczowej. Przetokę operuje się po upływie 6 miesięcy od pierwszego zabiegu. Bywa jednak i tak, że chorzy akceptują przetokę jako niewielki dyskomfort o kosmetycznym charakterze i rezygnują z jej leczenia. Oprócz tego po operacji spodziectwa może wystąpić zwężenie cewki moczowej, jej zbytnie poszerzenie, infekcje, krwawienia i rozejście się rany.

Operacja spodziectwa u dorosłych

Spodziectwo jest wadą wrodzoną, zauważalną zaraz po porodzie. Z tego względu rzadko zdarza się, by z jej powodu cierpieli dorośli. Ze względu na różnice fizjologiczne, także okres rekonwalescencji po operacji spodziectwa u dorosłych wygląda inaczej. Przede wszystkim trwa ona dłużej – niektórzy mężczyźni mogą swobodnie oddawać mocz dopiero po upływie 2–3 miesięcy. Ze względu na owłosienie genitaliów, powodujące większe pocenie, u dorosłych mężczyzn częściej zdarzają się infekcje blizny pooperacyjnej. Dużym problemem jest też ból, który jest szczególnie dotkliwy podczas erekcji. Z tego powodu dorośli otrzymują leki powodujące zahamowanie wzwodu oraz silniejsze środki przeciwbólowe.