Rumianek - właściwości

Właściwości rumianku pospolitego są jednymi z lepiej udokumentowanych w świecie ziołolecznictwa i kosmetyki. Kwiat ten jest wyjątkowy, ponieważ zawiera substancje, które nie są charakterystyczne dla świata roślin.

Rumianek i jego właściwości - dlaczego jest tak wszechstronny?

Rumianek pospolity (łac. matricaria recutita) jest jedną z popularniejszych roślin leczniczych. Zawiera dużą (bo aż do 1,5%) ilość olejku eterycznego. Znajduje się w nim szereg związków, z których niemal każdy wykazuje właściwości przydatne w medycynie i kosmetyce:

• chamazulen o właściwościach przeciwalergicznych,
  
• cholina, która jest niezbędną substancją w budowie komórkowej,
  
• alfa-bisabolol i jego tlenki o działaniu przeciwzapalnym i antybakteryjnym,
  

• flawonoidy, fenolokwasy

• fitosterole obniżające poziom cholesterolu,
  
• poliacetyleny o działaniu przeciwbólowym, antybakteryjnym i pobudzającym ośrodkowy układ nerwowy,
  
• garbniki katechinowe o działaniu przeciwzapalnym, antybakteryjnym oraz ściągającym,
  
• gorycze pobudzające układ trawienny,
  
• związki kumarynowe i śluzowe o działaniu rozkurczowym i przeciwzakrzepowym,
  

Jak widać lista dobrodziejstw olejków zawartych w rumianku jest spora, stąd też w ziołolecznictwie wykorzystuje się wysuszone koszyczki kwiatu (rumianek jest rośliną jednoroczną) zebrane najlepiej z początkiem kwietnia, w suche i słoneczne popołudnie. Jest to czas, kiedy roślina ma w sobie najwięcej cennych substancji. Po wysuszeniu koszyczki są częścią preparatów leczniczych bądź zielarskich.

Zobacz także video: Czy można przedawkować naturalne preparaty?

Rumianek na wrzody

Pod koniec XX wieku przeprowadzono badanie, podczas którego szczury posiadające chorobę wrzodową zostały leczone ekstraktem z rumianku. Po podaniu tego ekstraktu zauważono, że rozwój wrzodów został zahamowany. Ponadto zaobserwowano szybsze gojenie się wrzodów. Oczywiście wszystko zależy od stężenia i dawki tego preparatu, ale wyniki histopatologiczne ujawniły całkowitą odbudowę błony śluzowej żołądka - mówi dietetyczka Katarzyna Błażejewska-Stuhr

Grys, A., Kania, M., & Baraniak, J. (2014). Rumianek–pospolita roślina zielarska o różnorodnych właściwościach biologicznych i leczniczych. Post. Fitoter, 2, 90-93.

Rumianek dla niemowlaka - na co pomaga?

Jeżeli w domu pojawia się niemowlę, warto sprawdzić, czy w apteczce znajduje się rumianek. Napar z kwiatu można wykorzystywać, kiedy dziecku ropieją oczy, a zawarte w nim flawonoidy działają rozkurczowo i pomagają złagodzić kolkę niemowlęcą. Ponadto napar z koszyczków kwiatów uspokaja dziecko i pomaga mu zasnąć. Wacikiem namoczonym w esencji bądź oleju rumiankowym można przemywać podrażnione dziąsła niemowlęcia, kiedy zaczyna ząbkować. Niewielką ilość olejku można też wymieszać z wodą przygotowaną do kąpieli, zwłaszcza jeżeli dziecko ma podrażnioną bądź skłonną do podrażnień skórę. Z kolei przy katarze lub przeziębieniu wykorzystuje się jego antybakteryjne właściwości - należy postawić przy łóżeczku gorący napar z rumianku i pozwolić dziecku na inhalację, co pomoże udrożnić drogi oddechowe.

Rumianek ma potencjalne działanie przeciwnowotworowe

Przez dużą zawartość substancji o działaniu antyoksydacyjnym, ekstrakt z rumianku zapobiega rakowi i ma zdolności do regulowania angiogenezy guza - tłumaczy dietetyczka Katarzyna Błażejewska-Stuhr

Badania: Al-Dabbagh, B., Elhaty, I. A., Elhaw, M., Murali, C., Al Mansoori, A., Awad, B., & Amin, A. (2019). Antioxidant and anticancer activities of chamomile (Matricaria recutita L.). BMC research notes, 12(1), 3.

Rumianek na oczy przy zapaleniu spojówek

Napar z rumianku bądź preparaty zawierające jego olejek są wskazane przy zapaleniach spojówek, bądź innych stanach podrażnienia oka, np. alergii. Jego składniki działają ściągająco (zmniejszają opuchliznę), antyseptycznie i przeciwzapalnie. Przy podrażnionych oczach najlepiej sprawdzają się kompresy.

Rumianek na włosy jako środek pielęgnujący

Właściwości rumianku już dawno zostały docenione w kosmetyce, zwłaszcza przy pielęgnacji włosów. Preparaty zawierające jego olejki są często dedykowane do włosów blond, przez ich działanie rozjaśniające. Zawarte w nim związki mineralne wzmacniają cebulki i włosy oraz powodują, że są one bardziej elastyczne (nie łamią się) i błyszczące (rumianek przywraca włosom naturalnie jasną barwę). Ekstrakty z rumianku są składnikiem preparatów przeznaczonych do przetłuszczającej się i skłonnej do łupieżu skóry głowy.

Zobacz także: Pielęgnacja włosów – domowe sposoby na wzmocnienie, regenerację i przywrócenie blasku włosom

Zobacz film i sprawdź dlaczego warto pić rumianek: 

Rumianek na twarz i jego właściwości łagodzące przy stanach zapalnych

Właściwości antybakteryjne i przeciwzapalne rumianku powodują, że napary można stosować w leczniczych kąpielach lub kompresach np. przy skórze trądzikowej, podrażnionej, stanach zapalnych oraz grzybiczych. Z tego samego powodu wyciąg z koszyczków kwiatu jest pożądanym składnikiem w kosmetyce, np. w kremach, maseczkach czy płynach do kąpieli, zwłaszcza dla skóry podatnej na podrażnienia.

Rumianek do picia

Napar z rumianku ma przede wszystkim działanie rozluźniające i ułatwiające zasypianie. Jest pomocny w sytuacjach stresowych. Ze względu na właściwości antybakteryjne, przeciwzapalne i rozkurczowe pomaga przy problemach trawiennych. Napar bądź rumianek w postaci herbaty ułatwia trawienie po obfitych posiłkach, ale także działa przeciwzapalnie na błony śluzowe żołądka, przepływ żółci, przewód pokarmowy i wątrobę. Rumianek do picia jest wskazany przy bólach żołądka, kolkach czy wzdęciach, a także przy problemach z nerkami i pęcherzem moczowym. Jest także stosowany do zwalczania infekcji gardła i jamy ustnej - zapalenia dziąseł, zmiany grzybicze, infekcje itp.

Na co szkodzi rumianek?

Należy pamiętać, że rumianek jest ziołem, które może u niektórych wywołać alergię, zwłaszcza kiedy stosuje się go do kompresów bądź jako płyn do przecierania skóry. Spożywany w nadmiarze może osłabiać działanie niektórych leków lub wchodzić z nimi w interakcje. Ponadto stosowanie ziół nigdy nie może zastąpić kuracji zalecanej przez lekarza.

Oprócz tego pewne badania wykazały, że wpływa na erozję szkliwa zębów w większym stopniu niż czarna herbata lub woda. Efekt erozyjny herbaty ziołowej był pięciokrotnie silniejszy niż tradycyjnej czarnej. Tak więc regularne spożywanie naparów ziołowych może mieć negatywny wpływ na uzębienie - dodaje dietetyczka Katarzyna Błażejewska-Stuhr

Badania: Brunton, P. A., & Hussain, A. (2001). The erosive effect of herbal tea on dental enamel. Journal of Dentistry, 29(8), 517-520.

Więcej ciekawych porad dietetyczki Katarzyny Błażejewskiej-Stuhr znajdziesz na jej autorskim blogu Mama w wielkim mieście.

Katarzyna Błażejewska - Stuhr - dietetyk kliniczna i psychodietetyk. Współzałożycielka fundacji "Kobiety bez diety", autorka bloga "Mama w wielkim mieście". Napisała kilkanaście książek o zdrowym żywieniu. Felietonistka Zwierciadła, autorka programu "Z gruszki i z pietruszki" w Radio Kolor.