Przerzuty raka płuc lokalizują się najczęściej w wątrobie, kościach oraz mózgu. Dają objawy związane z naciekiem tych narządów. Obecność rozsiewu nowotworowego wpływa negatywnie na rokowanie – kilkuletnie przeżycia należą do rzadkości.

Na czym polega rak płuca?

Rak płuca jest jednym z najczęstszych nowotworów złośliwych. Zwykle zapadają na niego osoby powyżej 60. roku życia. Obecnie jest on przyczyną około 30% zgonów z powodu chorób nowotworowych u mężczyzn i 15% u kobiet. Jest to rak o najwyższej śmiertelności.

Ze względu na fakt, że rak płuca jest nowotworem złośliwym, ma zdolność do tworzenia przerzutów, czyli nowych ognisk z komórkami nowotworowymi, w miejscach odległych od pierwotnej lokalizacji choroby. Rozsiew takich komórek odbywa się drogą naczyń krwionośnych lub chłonnych.

Wyróżniamy dwie główne grupy raków płuc: raka drobnokomórkowego oraz raki niedrobnokomórkowe – płaskonabłonkowe, wielkokomórkowe oraz gruczołowe. Szczególnie rak drobnokomórkowy charakteryzuje się stosunkowo szybkim tworzeniem odległych przerzutów.

Do głównej przyczyny rozwoju raka płuc należy wdychanie rakotwórczych składników dymu papierosowego. Jest to powód powstania blisko 90% tych nowotworów złośliwych.

Do najczęstszych objawów nowotworu, w stadium ograniczonym tylko do płuc, należą: kaszel, duszność oraz bóle w klatce piersiowej. Pojawić się mogą także częstsze zapalenia płuc oraz krwioplucie. W stanach zaawansowanych dołączają objawy nacieku na okoliczne struktury klatki piersiowej, powiększone węzły chłonne (nadobojczykowe) oraz przerzuty komórek nowotworowych do innych narządów.

Diagnostyka raka płuca opiera się na badaniach obrazowych – rentgenie (RTG) i tomografii komputerowej (TK) klatki piersiowej oraz na badaniu histopatologicznym materiału pobranego podczas biopsji guza. Metody terapeutyczne, w zależności od typu nowotworu oraz jego zaawansowania, opierają się na leczeniu operacyjnym, radioterapii lub chemioterapii.

Dokąd rak płuc przerzutuje najczęściej i jakie daje objawy?

Zaawansowany rak płuc, szczególnie typu drobnokomórkowego, w większości przypadków prowadzi do rozsiewu komórek nowotworowych po wielu narządach w organizmie.

Klasyfikacja TNM to międzynarodowa klasyfikacja zaawansowania raka płuca. Opisuje trzy parametry:

• T – wielkość pierwotnego guza w skali 0–4;
• N – obecność komórek nowotworowych w regionalnych węzłach chłonnych w skali 0–3;
• M – obecność przerzutów odległych w skali 0–1).

Obecność rozsiewu komórek nowotworowych oznacza najwyższy, IV stopień zaawansowania. Najczęściej nowotwory płuca przerzutują do odległych węzłów chłonnych, kości, ośrodkowego układu nerwowego oraz narządów jamy brzusznej.

Objawy obecności przerzutów raka do kości to przede wszystkim przewlekłe bóle kostne, oraz patologiczne złamania (niewielką siłą, która u zdrowych ludzi nie powoduje złamania).

Przerzuty do ośrodkowego układu nerwowego (mózgu) powodować mogą długotrwałe i niereagujące na standardowe leczenie bóle głowy; nudności; zaburzenia równowagi; napady drgawkowe; zaburzenia świadomości; objawy ogniskowe, takie jak niedowłady kończyn, zaburzenia mowy, widzenia i słuchu, a nawet zmiany osobowości oraz w dotychczasowym zachowaniu.

Wśród narządów jamy brzusznej rak płuca przerzutuje najczęściej do wątroby, powodując bóle w okolicy prawego nadbrzusza, spadek masy ciała oraz żółtaczkę.

Przerzuty do węzłów chłonnych zlokalizowanych najbliżej płuc, czyli nadobojczykowych, są pierwszym etapem rozsiewu raka płuc. W bardziej zaawansowanych stadiach komórki nowotworowe pojawiają się w węzłach szyjnych oraz pachowych, powodują ich niebolesne powiększenie, dające się wyczuć palpacyjnie.

Jakie są rokowania w przerzutowym raku płuc?

Obecność przerzutów odległych – w kościach, mózgu, wątrobie lub węzłach chłonnych – to IV, najwyższy stopień zaawansowania raka płuca. Rokuje najgorzej.

Statystyczne dane podają, że średnie przeżycie chorych na najbardziej zaawansowane raki niedrobnokomórkowe płuc nie przekracza roku, a 5-letnie przeżycie wynosi około 1%.

W przypadku raka drobnokomórkowego w IV stopniu zaawansowania 3-letnie przeżycia należą do rzadkości.

Trzeba jednak pamiętać, że czynnikami rokowniczymi dotyczącymi przeżycia w zaawansowanych stadiach raka płuc są przede wszystkim stan sprawności chorego oraz wielkość ubytku masy ciała. Każdy pacjent powinien być zatem traktowany indywidualnie.

Zobacz film: Rak płuc. Jak rozpoznać objawy?

Bibliografia:

1. Szczeklik A., Interna Szczeklika, Medycyna Praktyczna, Kraków 2016.

2. Płuco i opłucna, http://onkologia.org.pl/nowotwory-pluca-oplucnej-tchawicy.