Przeszczep autologiczny, inaczej określany jako przeszczep autogeniczny czy alloprzeszczep, to określenie na przeniesienie komórek czy tkanek z jednego miejsca w inne w obrębie tego samego organizmu. Przeszczepy autologiczne wykonywane są w ramach terapii chorób z zakresu różnych dziedzin medycyny. Jedną z popularnych obecnie form leczenia jest np. autoprzeszczep komórek macierzystych.
Przeszczep autologiczny komórek macierzystych
W szpiku kostnym, jak również we krwi, znajdują się tzw. komórki macierzyste. Są to komórki posiadające wielokierunkowy potencjał rozwoju. Mogą przekształcić się w każdą komórkę organizmu po odpowiedniej stymulacji. Stanowi więc początek, punkt wyjścia, dla różnego rodzaju linii komórkowych człowieka. Autoprzeszczep komórek macierzystych polega na ich pozyskaniu z organizmu, poddaniu odpowiednim modyfikacjom, a następnie wszczepienie tych komórek w docelowe miejsce. Terapia ta ma ominąć konieczność poszukiwania dawcy przeszczepu. Aktualnie popularnym jest temat pobierania komórek macierzystych z krwi pępowinowej. Jest to co prawda kosztowne przedsięwzięcie i nie każdy jest w stanie sobie na to pozwolić, jednak takie komórki mogą być wykorzystane w autoprzeszczepach w niektórych przypadkach czy jako źródło przeszczepu dla rodzeństwa.
Komórki macierzyste pochodzące z przeszczepu autologicznego mogą zostać wykorzystane w terapii chorób np. onkologicznych, hematologicznych, ortopedycznych. Takie schorzenia jak chłoniak, białaczka zespół mielodysplastyczny czy inne nowotwory złośliwe wieku dziecięcego mogą być niekiedy leczone poprzez wykorzystanie autologicznego przeszczepu komórek macierzystych.
Autoprzeszczep szpiku
W przeszczepie autologicznym szpiku kostnego znalazły zastosowanie czynniki wzrostu leukocytów. Po podaniu choremu stymulują wydzielanie komórek macierzystych do krwi obwodowej, z której są izolowane. Dzięki autoprzeszczepom możliwe jest zastosowanie skutecznych, silnych chemioterapii w leczeniu wielu schorzeń nowotworowych jak np. białaczek. Poprzez zastosowanie chemioterapii dochodzi do zniszczenia komórek macierzystych szpiku kostnego i układu immunologicznego. Później można więc wykorzystać pobrane wcześniej komórki macierzyste w formie autoprzeszczepu. Takie postępowanie poprawia jakość życia chorego w okresie leczenia i skraca czas hospitalizacji.
Skąd pobiera się komórki macierzyste do autoprzeszczepu?
Normalnie pobiera się komórki macierzyste z talerza biodrowego w warunkach sali operacyjnej. Jednak w przypadku autoprzeszczepu wystarczy` Mimo iż we krwi obwodowej komórek macierzystych jest zdecydowanie mniej niż w szpiku, to jednak poprzez zastosowanie odpowiednich technik można zwiększyć koncentrację tych komórek, a poprzez odpowiednią stymulację można pobudzić wydzielanie komórek ze szpiku do krwi obwodowej.
Na czym polega przeszczep komórek macierzystych? Dowiesz się tego z filmu:
Po co autoprzeszczep w leczeniu nowotworów?
Autoprzeszczep komórek macierzystych w trakcie leczenia niektórych chorób nowotworowych polega na tym, że komórki te są pobierane, odpowiednio filtrowane w separatorze komórkowych i zamrażane w temperaturze ciekłego azotu. Po przeprowadzeniu intensywnej chemioterapii, która niszczy nie tylko komórki nowotworowe, ale również m.in. szpik kostny, można przeszczepić dane komórki macierzyste, by pomogły odbudować właściwy szpik kostny chorego.
Czy każdy chory może być poddany autoprzeszczepowi?
Niestety nie wszyscy chorzy kwalifikują się do autoprzeszczepu. Szczególnie chorzy z zaawansowaną chorobą nowotworową. Dlatego też leczenie dostosowywane jest indywidualnie do chorego. Ponadto nie we wszystkich jednostkach chorobowych można wykorzystać autoprzeszczep w terapii. Nie każdy ośrodek również dysponuje sprzętem i możliwościami do wykorzystania tej formy leczenia.
Autoprzeszczep innych komórek
W medycynie istnieje możliwość przeszczepu również innych tkanek. Dotyczy to np. skóry, włosów. W ortopedii np. istnieje możliwość pozyskania ścięgna mięśnia bądź innej tkanki, celem zastąpienia uszkodzonego więzadła. Wykonuje się także przeszczepy kości czy innych tkanek. Formą autoprzeszczepu są bardzo powszechnie wykonywane by-passy, czyli przeszczepienie fragmentu innego naczynia (najczęściej żyły) w obręb naczyń wieńcowych serca wykonując pewnego rodzaju obejście w przypadku zatkania tętnicy wieńcowej na pewnej wysokości.