Uszkodzenie nerwów obwodowych zawsze wiąże się z olbrzymim niebezpieczeństwem dla zdrowia i życia pacjenta. Poznanie objawów i przebiegu polineuropatii pomoże w porę rozpoznać rozwijającą się chorobę i zgłosić się do neurologa.

Polineuropatia – czym jest?

Polineuropatia wiąże się z uszkodzeniem nerwów obwodowych, a także splotów i korzeni nerwowych (radikulopatia). To właśnie one przekazują informację pomiędzy mózgiem a konkretnymi narządami. W zależności od skali uszkodzeń, możemy mówić o mononeuropatii (kiedy uszkodzeniu uległ jeden nerw) oraz polineuropatii (związanej z uszkodzeniem wielu nerwów). Nerwy mogą zostać naruszone w wyniku zwyrodnienia aksonalnego (polineuropatia aksonalna, związana z degeneracją komórki nerwowej) lub demielinizacji czyli uszkodzeniu osłonek mielinowych. Obserwuje się także polineuropatię mieszaną, aksonalno-demielinizacyjną. Choroba może mieć wiele źródeł – obok uwarunkowań genetycznych i wystąpienia niektórych chorób mogą do niej doprowadzić zatrucie oraz czynniki metaboliczne.

Zobaczcie, jakie funkcje pełni układ nerwowy człowieka:

Przyczyny polineuropatii

Najczęściej polineuropatia ujawnia się w przebiegu innych chorób. Do najczęstszych przypadków należy polineuropatia cukrzycowa, która może wystąpić w przebiegu nieleczonej cukrzycy. Co ciekawe, nie bez znaczenia pozostają również czynniki genetyczne, nadużywanie alkoholu, niektóre leki i toksyny takie jak metale ciężkie. W rozwoju polineuropatii mogą mieć również swój udział czynniki immunologiczne. Wiele z rodzajów neuropatii ma charakter nabyty, są wtórne do schorzeń metabolicznych oraz endokrynologicznych. Niezwykle często odnotowuje się również polineuropatię alkoholową, związaną ze spożywaniem zbyt dużych dawek alkoholu etylowego. Czynnikami zwiększającymi ryzyko wystąpienia schorzenia są także: niedobór witamin z grupy B, choroby wątroby, niektóre nowotwory, akromegalia i porfiria. Oprócz tego polineuropatię wywołuje często zatrucie metalami ciężkimi, w tym ołowiem, talem i arsenem oraz zatrucie lekami (między innymi metronidazolem i disulfiramem).

Polineuropatia nabyta

Zespół Guillaina-Barrégo. Zapadalność rośnie wraz z wiekiem, ale mogą chorować również osoby młode i bardzo młode. Śmiertelność wynosi od 4% do 15%, brak szybkiej reakcji i podjęcia odpowiedniego leczenia może jednak wiązać się z trwałym kalectwem. W większości przypadków wystąpienie zespołu Guillaina-Barrégo poprzedza infekcja. Jednym z pierwszych objawów jest osłabienie siły mięśni rąk i stóp. Właściwa hospitalizacja, opierająca się na podawaniu immunoglobulin oraz plazmaferezy, powinna odbywać się w pierwszych dniach po postawieniu diagnozy na specjalnych oddziałach neurologicznych. Warto dodać, że leczenie jest wielokierunkowe i nie ogranicza się jedynie do działania na układ immunologiczny.

Za polineuropatię odpowiada także inna choroba związana z układem immunoloicznym (odpornościowym) – przewlekła zapalna polineuropatia demielinizacyjna (CIPD). Zapada na nią 1 na 100 000 osób, a zachorowalność nie zawsze zależy od konkretnej przyczyny. Zaburzenia dotyczą gównie nieprawidłowość czuciowych oraz ruchowych ze strony kończyn. Zajęcie może dotyczyć również nerwów czaszkowych. Choroba jest szczególnym zagrożeniem dla kobiet w 3. trymestrze ciąży. Przewlekła zapalna polineuropatia demielinizacyjna często rozwija się powoli i ma tendencję do nawracania. Jedną z jej form jest zespół Lewisa Summera, który cechuje się asymetrycznością objawów dotyczącą kończyn górnych.

Objawy polineuropatii

Polineuropatia wiąże się przede wszystkim z objawami ruchowymi i czuciowymi. Chorzy zauważają utrudnienia w poruszaniu się oraz zaburzenia koordynacji ruchów, związane ze zmniejszonym przewodzeniem nerwowym i stopniowym zanikaniem mięśni. Oprócz tego często towarzyszą im zaburzenia czucia – parestezje kończyn (mrowienie i drętwienie), w miejscach dotkniętych polineuropatią występuje także wzmożona potliwość, zaczerwienienie i zmiany skórne Charakterystyczny jest tzw. zespół skarpetek i rękawiczek. Objawami bywają również przeczulica – bardzo silne odbieranie bodźców dotykowych – oraz ból neuropatyczny. Zwykle ogólnodostępne środki przeciwbólowe nie dają żadnych efektów. Sprawdzoną metodą walki z polineuropatią jest zażywanie leków przeciwdrgawkowych i antydepresantów spowalniających pracę układu nerwowego.

Leczenie polineuropatii

Leczenie polineuropatii jest zależne od jej przyczyny. W przypadku polineuropatii nabytej podstawowym zadaniem lekarzy jest wyeliminowanie czynnika powodującego chorobę. Odpowiednia terapia często umożliwia powrót chorego do pełni zdrowia. Pomocna okazuje się także odpowiednia rehabilitacja, opierająca się na ćwiczeniach z fizjoterapeutą. W przypadku cukrzycy niezwykle ważne jest utrzymywanie właściwego poziomu cukru we krwi. Pacjenci powinni niezwłocznie podjąć właściwą terapię, dietę oraz zdrowy tryb życia. Należy odstawić alkohol i papierosy, które są czynnikiem zwiększającym ryzyko wystąpienia polineuropatii. Jadłospis ma być bogaty w witaminy, ze szczególnym uwzględnieniem witamin z grupy B. Leki, które stosuje się w terapii polineuropatii należą do grupy trójpierściowych leków przeciwdepresyjnych oraz innych, stosowanych w leczeniu padaczki. Polineuropatię dziedziczną leczy się wyłącznie objawowo, a przebieg choroby i jej rokowania zależą od rodzaju i skali uszkodzeń.

Jak jest zbudowany mózg człowieka? Odpowiedź na filmie: