Nasieniak to złośliwy nowotwór jądra, który wykazuje sporą promienioczułość i chemiowrażliwość. Pierwszym etapem leczenia jest amputacja zajętego jądra, tj. orchidektomia. Badacze zwracają uwagę na dość dobre rokowania u chorych z nasieniakiem, zwłaszcza w przypadku wczesnego wykrycia zmiany. Chorzy z nowotworem pierwszego stopnia mają niemal 100-procentową szansę na wyleczenie.

Nasieniak – co to jest?

Nasieniak (z łac. seminoma) to złośliwy nowotwór jądra, który stanowi około 25% wszystkich przypadków raków tego narządu. Najczęściej rozpoznaje się go w populacji mężczyzn w wieku 40–50 lat. W zależności od zaawansowania wyodrębniono trzy jego postacie:

• drugi stopień – obecność guza pierwotnego w jądrze i przerzutów do węzłów chłonnych przestrzeni zaotrzewnowej, tj. w obrębie miednicy lub jamy brzusznej,
• trzeci stopień – oprócz guza pierwotnego występują przerzuty do węzłów chłonnych i odległe.

Biorąc pod uwagę typ budowy histopatologicznej, wyodrębniono dwie postacie nasieniaka:

• typ klasyczny – stanowi do 93% wszystkich nasieniaków, zbudowany z okrągłych, niewielkich rozmiarów komórek, o dużym i centralnie położonym jądrze, dość często stwierdza się nacieki z limfocytów;
• typ spermatocytowy – występuje najczęściej w populacji starszych mężczyzn, stanowi zdecydowaną mniejszość nasieniaków, zbudowany z okrągłych, różnej wielkości komórek.

Nasieniak – przyczyny powstania

Jak dotąd przyczyny powstania nasieniaka nie zostały dokładnie poznane. Badacze podkreślają, że nowotwór ten wywodzi się z komórek zarodkowych jąder. Istotną rolę w jego rozwoju odgrywają: infekcja HIV, niepłodność, wnętrostwo (jądro niezstąpione), obciążony wywiad rodzinny w kierunku raka jądra, zespoły obojnactwa, jak np. obojnactwo prawdziwe, rzekome, dysgenezja gonad, zespół feminizujących jąder. Większość specjalistów podkreśla brak wpływu na powstanie nasieniaka przebytego wcześniej urazu lub stanu zapalnego jąder o podłożu infekcji wirusem nagminnego zapalenia przyusznic.

Czytaj także: Nowotwór jądra - objawy, diagnostyka, profilaktyka, leczenie. Przyczyny i czynniki zwiększające ryzyko

Objawy jakie daje nasieniak?

Nasieniak objawia się guzem lub zgrubieniem zlokalizowanym w obrębie jądra. U chorych zauważa się nierzadko powiększenie całej gonady i dolegliwości bólowe, które promieniują do odcinka lędźwiowego i krzyżowego kręgosłupa oraz brzucha. Nasieniak jądra dość szybko daje przerzuty do zaotrzewnowych węzłów chłonnych, po czym do wątroby, płuc, kości, mózgu. U chorych pojawić się mogą kaszel, często z towarzyszącym krwiopluciem, i duszność. W zaawansowanych przypadkach dochodzi do wydzielania dużych ilości hCG (gonadotropina kosmówkowa), co prowadzić może do rozwoju ginekomastii, tj. rozrostu tkanki tłuszczowej i włóknistej w okolicy sutków.

Czytaj także: Guzek na jądrze, penisie lub mosznie - objawy, charakterystyka, wygląd i przyczyny

Nasieniak – diagnostyka i leczenie

Diagnostyka nasieniaków opiera się na badaniu przedmiotowym i podmiotowym. Szczególną rolę odgrywa badanie USG jąder, które z niemal 100-procentową czułością pozwala na wykrycie zmian. Pomocniczą rolę odgrywa tomografia komputerowa (TK) jamy brzusznej, miednicy i RTG klatki piersiowej. W przypadku niejednoznacznego wyniku badania TK wykonywana jest pozytonowa emisyjna tomografia komputerowa (PET). W surowicy krwi oznacza się stężenie markerów nowotworowych.

Nasieniak jako jeden z niewielu litych guzów może zostać całkowicie wyleczony nawet w zaawansowanej postaci. Pierwszym krokiem w leczeniu jest zabieg orchidektomii, tj. amputacji jądra, który przeprowadza się z dostępu przez pachwinę. Dalsze postępowanie determinowane jest stopniem zaawansowania choroby i opiera się na różnym stopniu nasilenia chemio- i/lub radioterapii. Radioterapią w dawce 20–40 Gy obejmuje się położone po stronie guza węzły chłonne do poziomu przepony (pachwinowo-biodrowe i przyaortalne). W przypadku przerzutów do węzłów chłonnych zlokalizowanych poniżej przepony zachodzi konieczność napromieniania całej jamy brzusznej, nadobojczykowych i śródpiersiowych węzłów chłonnych. W cięższych przypadkach prowadzi się napromienianie połączone z chemioterapią, opartą na schematach: PEB (cisplatyna, etopozyd, bleomycyna), EP (etopozyd, cisplatyna).

Czytaj także: USG jąder – przygotowanie, zastosowanie, przebieg

Rokowania przy rozpoznaniu nasieniaka

Na rokowania w nasieniaku jądra w dużym stopniu wpływa wczesne rozpoznanie choroby. Niestety, w wielu przypadkach początkowe objawy nasieniaka bywają mylnie interpretowane. Chorzy uważają za ich źródło krwiaka pourazowego lub stan zapalny. Wówczas postawienie właściwego rozpoznania jest opóźnione, a to zmniejsza szanse wyleczenia.

Nasieniak – rokowania w zależności stopnia zaawansowania choroby:

1. Szansa na wyleczenie wynosi niemal 100% w przypadku nowotworu ograniczonego do jądra.
2. Przeżywalność 5 lat po leczeniu w przypadku nowotworu jądra z przerzutami do zaotrzewnowych węzłów chłonnych nieprzekraczających 5 cm średnicy szacowana jest na 86%.
3. Przeżywalność 5 lat po leczeniu w przypadku nowotworu jądra z przerzutami do innych narządów wynosi około 72%.