Określenie „nacieki na płucach” to sformułowanie, z którym można spotkać się, czytając opisy badań obrazowych klatki piersiowej. Nie wystarczy jednak sam wynik badania obrazowego. By określić, co oznacza dany naciek na płucach, konieczne jest wykonanie badań dodatkowych, jak również skorelowanie wyników wszystkich badań z objawami, jakie prezentuje chory. Jest to konieczne, gdyż leczenie jest uzależnione od rozpoznanej przyczyny. Inne terapie podejmuje się w przypadku nacieku zapalnego na płucach a inne, gdy podejrzewa się nowotwór.
Co to jest naciek na płucach i co oznacza?
Naciek na płucu to pewnego rodzaju zmiana wyglądu miąższu płuca w danym obszarze w badaniu obrazowym. Przede wszystkim naciek na płucach pojawia się w opisach zdjęć rentgenowski (RTG) klatki piersiowej w przebiegu zmian zapalnych, jednak naciek na płucu nie musi mieć charakteru zapalnego. Może też mieć podłoże nowotworowe. Nacieki na płucach zawsze należy diagnozować, czasami obraz ogólny jest bardzo swoisty. Innym razem konieczne jest pogłębienie diagnostyki i przeprowadzenie specjalistycznych badań. Sam naciek oznacza, że tkanka płucna w pewnym obszarze jest nacieczona przez komórki inne niż te, które powinny się tam znajdować. Mogą to być komórki zapalne, komórki nowotworowe, pyły, zwłóknienia, zwapnienia, eozynofile czy inne. Czasem więc naciek wynika z obecności obcych komórek, innym razem jest to nacieczenie własnymi komórkami, np. układu odpornościowego odpowiedzialnego za miejscowy stan zapalny. Samo rozpoznanie „naciek na płucach” nie jest więc diagnozą.
Zapalny naciek na płucach – przyczyny
Zapalenie płuc jest powszechnym schorzeniem w Polsce. Nacieki zapalne na płucach mogą być wywołane przez bakterie, wirusy, grzyby czy pierwotniaki. Najczęstszą przyczyną nacieków zapalnych na płucach jest bakteria Streptococcus pneumoniae. Nacieki na płucach mogą wynikać również z nacieków nowotworowych w tkance płucnej czy z zakażenia gruźlicą. Mogą mieć również charakter zwłóknień, zwapnień, czy wynikać z chorób autoimmunologicznych.
Zobacz film i dowiedz się wszystkiego o układzie oddechowym:
Czynnikami ryzyka powstania nacieków na płucach o różnej etiologii są przede wszystkim:
- podeszły wiek,
- niewydolność serca,
- przewlekła obturacyjna choroba płuc,
- przyjmowanie wziewnych glikokortykosteroidów,
- niewłaściwa higiena jamy ustnej,
- próchnica zębów,
- chemioterapia,
- ekspozycja na pyły i zanieczyszczenia,
- zachłyśnięcia,
- zaburzenia świadomości,
- nadużywanie alkoholu.
Objawy nacieku zapalnego na płucach
Nie każdy naciek na płucach może dawać objawy kliniczne. Wszystko zależy od tego, jaką przyczynę ma dany naciek. Objawy mogą być różne. W przypadku nacieku zapalnego symptomy to gorączka, kaszel, ogólne uczucie rozbicia, bóle w klatce piersiowej. Czasami pojawia się duszność. Objawy nie zawsze są swoiste. Konieczne dla rozpoznania jest badanie fizykalne, w tym osłuchiwanie, a także wykonanie badania obrazowego w postaci RTG klatki piersiowej. Naciek zapalny uwidacznia się w badaniach obrazowych jako zacienienie części miąższu płuca. Natomiast w badaniu fizykalnym lekarz może usłyszeć trzeszczenia, jak i rzężenia nad polami płucnymi. Ponadto badania laboratoryjne wykazują wzrost parametrów zapalnych w przypadku nacieków zapalnych.
Naciek na płucach wynikający z obecności nowotworu może również dawać objawy takie jak przewlekły kaszel, duszność, a nawet krwioplucie, czy utrata masy ciała. Czasami naciek na płucach o podłożu nowotworowym wykrywany jest przypadkowo przy wykonywaniu badań obrazowych w kierunku diagnostyki przewlekłych objawów sugerujących zapalenie.
Nacieki na płucach – leczenie
Leczenie nacieków na płucach jest przede wszystkim przyczynowe. Nie da się leczyć nacieku, nie wiedząc co to jest. Nie każdy naciek na płucach wymaga jednak leczenia. Czasem zmiany naciekowe mają charakter zejściowy. W przypadku zakażeń bakteryjnych stosuje się antybiotyki. Nowotwory leczy się adekwatnie do rozpoznania. Inaczej wygląda leczenie raka niedrobnokomórkowego płuca, a inaczej drobnokomórkowego płuca. Czasami naciek na płucach wymaga obserwacji. Nie należy jednak nigdy lekceważyć nieokreślonego nacieku na płucach. Wiele zmian może bowiem prowadzić do poważnych uszkodzeń tkanki płucnej i powikłań. Szczególnie, że jakiekolwiek podejrzenie nacieku nowotworowego na płucach wymaga jak najszybszego podjęcia działań interwencyjnych.