Demineralizacja szkliwa u dzieci oznacza zazwyczaj początek próchnicy – choroby bakteryjnej wywołanej przez nieodpowiednią higienę jamy ustnej i wysokocukrową dietę, a ubogą w minerały budulcowe, szczególnie wapń. Odwapnienie szkliwa można zatrzymać i uwstecznić przy zastosowaniu odpowiedniego leczenia mineralizującego niedobory tkanki zębowej.
Co oznacza demineralizacja?
Demineralizacja to proces polegający na obniżeniu zawartości substancji nieorganicznych w tkance, głównie składników mineralnych pod postacią fosforanów i wapnia. Demineralizacja nazywana jest odwapnieniem i dotyczy głównie struktur kości i zębów. Odwapnienie kości prowadzi zazwyczaj do chorób wynikających z postępującego ubytku kostnego, np. osteoporozy, z kolei odwapnienie zębów może stanowić przyczynę nadwrażliwości, próchnicy i erozji.
Przyczyny odwapnienia zębów
Odwapnienie zębów u dzieci i u dorosłych może być spowodowane:
- niedoborem fluoru i wapnia,
- nieprawidłowym rozwojem tkanki zębowej oraz odkładaniem się związków mineralnych w wyniku np. chorób,
- urazami zębów, np. spękaniem, złamaniem, ukruszeniem,
- wzmożoną degradacją tkanki w wyniku np. diety bogatej w węglowodany proste i kwasy będące pożywką dla bakterii w jamie ustnej.
Czynnikami ryzyka demineralizacji szkliwa są: postępujący wiek i niewystarczająca lub nieodpowiednia higiena jamy ustnej, np. używanie twardej szczoteczki odsłaniającej szyjki zębowe czy rysującej szkliwo, stosowanie produktów do wybielania zębów lub poddawanie się zabiegom wybielającym. Spotyka się również odwapnienia zębów po aparacie ortodontycznym, głównie w miejscach zamków i drutów. W wyniku działania czynników odwapniających dochodzi do rozmiękczania tkanki szkliwa, otwierania jego porów, ubytku i odsłonięcia białej zębiny. Odwapnienie szkliwa wywołuje szereg nieprzyjemnych dolegliwości.
Objawy odwapnionych zębów
Uszkodzone szkliwo zębów wpływa na upośledzenie jego funkcji. Pierwszym objawem zwiastującym demineralizację szkliwa jest nadwrażliwość zębów na czynniki:
- termiczne – zimne i ciepłe posiłki,
- fizyczne – gryzienie, żucie,
- chemiczne – kwaśne, słodkie pokarmy.
Dodatkowo na zębach w miejscu odwapnienia widoczne są przebarwienia w postaci białych plamek, a w postępujących stanach w miejscu demineralizacji tworzą się ubytki. Odwapnienie zębów mlecznych lub stałych wyglądem przypomina fluorozę, czyli chorobę plam kredowych na zębach, której przyczyną jest nadmierna ilość fluoru w jedzeniu i wodzie pitnej. Fluoroza objawia się kruchością szkliwa zębów, kości i ścięgien.
Leczenie odwapnionych zębów
Leczenie odwapnionego szkliwa polega na jego remineralizacji. Przywracanie stanu fizjologicznego zębów obejmuje:
- suplementację brakujących składników odżywczych przy pomocy diety ograniczającej cukry proste i kwasy, a wzbogaconej o produkty z witaminą D i wapniem, jak przetwory mleczne, mięso drobiowe, jaja, soja,
- suplementację farmakologiczną,
- odpowiednią higienę jamy ustnej (szczotkowanie, zabiegi irygacji i nitkowanie).
Odwapnione zęby wzmacnia się również poprzez zabiegi fluoryzacji. Pasta do zębów na odwapnienie dostarczy niezbędnych minerałów, odświeży oddech, łagodzi dolegliwości bólowe i nadwrażliwość, a zabieg szczotkowania dodatkowo wymasuje dziąsła, poprawi ich ukrwienie i sprężystość, usuwa zanieczyszczenia z języka, policzków i trudno dostępnych miejsc.
Jak można odbudować zniszczone zęby? Dowiesz się tego z filmu:
Demineralizacja szkliwa leczona jest również poprzez specjalistyczne metody stomatologiczne, jak:
- czyszczenie jamy ustnej z osadów oraz przeprowadzenie zabiegu fluoryzacji uzupełniającej brakujące minerały w szkliwie i wzmacniającej struktury zębów. Po kuracji dla przedłużenia efektu terapeutycznego i zapobiegania nawrotom odwapnienia zaleca się preparaty fluorkowe o wysokim stężeniu fluoru do stosowania w domu pod postacią żeli i past;
- infiltracja próchnicy, czyli nasycenie białych przebarwień nazębnych specjalistyczną żywicą i poddanie jej naświetlaniu lampą polimeryzacyjną;
- opracowanie ubytków i zmian wiertłem, po czym uzupełnienie ich substancją kompozytową ograniczającą postęp odwapnienia, zabezpieczającą szkliwo i łagodzącą nieprzyjemne objawy; metoda wiertłowa nie jest polecana ze względu na wysoką ingerencję w struktury zęba;
- maskowanie – wybielanie; wybielenie zęba do poziomu koloru przebarwienia może zamaskować zmiany, ale nie wyleczy choroby. Dodatkowo tego typu metoda może przyczynić się do postępu odwapnienia.