Miodunka plamista zawdzięcza swoją nazwę wyglądowi liści, których powierzchnia pokryta jest plamkami. Roślina znana jest z działania wykrztuśnego, przez co skutecznie oczyszcza drogi oddechowe z zalegającej wydzieliny. Ze względu na korzystny wpływ na układ oddechowy określana była płucnikiem.
Miodunka plamista – co to jest?
Miodunka plamista (z łac. Pulmonaria officinalis L.), znana jako miodunka lekarska, to gatunek roślin zaliczany do rodzaju miodunka i rodziny ogórecznikowatych. Naturalnie porasta tereny niemal całej Europy, przy czym w Polsce spotykana jest rzadko. Najczęściej występuje na Pomorzu i w zachodniej części kraju – w lasach liściastych i nadrzecznych zaroślach.
Miodunka plamista – zastosowanie lecznicze
Miodunka plamista znalazła liczne zastosowanie w lecznictwie. Surowiec zielarski stanowi ziele miodunki (z łac. Herba Pulmonariae), w którego składzie znajdują się m.in. garbniki, alantoina, kwasy organiczne, saponina, flawonoidy, związki śluzowe, sole mineralne, rozpuszczalna w wodzie krzemionka. Działanie synergistyczne wobec miodunki wykazują m.in. ślaz, podbiał, poziewnik, prawoślaz, oman, tymianek, babka wąskolistna.
Miodunka plamista wykazuje właściwości wykrztuśne, przez co stanowi częsty element pomocniczy terapii przewlekłego nieżytu oskrzeli, zapalenia płuc, astmy, rozedmy płuc. Roślina przyspiesza proces gojenia uszkodzonej tkanki płuc, dzięki czemu skutecznie zwalcza zwapnienia ognisk gruźliczych. Wspomaga usuwanie zalegającej w górnych drogach oddechowych wydzieliny, ponieważ pobudza ruchy wyścielającego je nabłonka rzęskowego. Zawarte w niej substancje śluzowe powlekają warstwą ochronną błony śluzowe, zapewniając ich nawilżenie. Flawonoidy i alantoina sprzyjają gojeniu się podrażnień w jelitach i żołądku. Garbniki zaś ograniczają nadmierną perystaltykę jelit i nadają jej działanie bakteriobójcze. Liście miodunki plamistej, ze względu na właściwości ściągające, znalazły zastosowanie w tamowaniu krwawień.
Zobacz film i dowiedz się, które zioła wykazują właściwości lecznicze:
Ile kosztuje ziele miodunki plamistej?
Miodunkę plamistą nabyć można w wybranych aptekach, sklepach zielarskich lub dzięki sprzedaży internetowej. Za opakowanie 100 g suszonego ziela zapłaci się około 10 zł. Istnieje możliwość samodzielnego opracowania surowca. Zbiór ziela trwa od marca do maja. Suszenie odbywa się w ciemnych i przewiewnych miejscach, po rozłożeniu ziela cienką warstwą.
Inne zastosowanie miodunki plamistej
Miodunka plamista w wielu krajach uprawiana jest jako roślina ozdobna. Swój atrakcyjny wygląd zawdzięcza plamistym liściom i dwubarwnym kwiatom. Dobrze sprawdza się w nasadzeniach naturalistycznych. Tworzy zwarte kępy o wysokości około 30 cm. Można nabyć sadzonki miodunki plamistej lub wysiewać ją do gruntu. Sadzonka kosztuje około 10–14 zł, paczka nasion zaś 2,5 zł. Miodunka plamista ma niewielkie wymagania. Roślina lubi półcieniste stanowiska, żyzną, bogatą w próchnicę, przepuszczalną i wilgotną glebę. Jest mrozoodporna i wieloletnia.
Wykorzystanie miodunki plamistej
Z ziela miodunki plamistej można przygotować napar. W tym celu należy 1–2 łyżeczki suszonego surowca zalać szklanką wrzątku i odstawić pod przykryciem do zaparzenia na 10–15 minut. Zaleca się spożywać 3 razy dziennie po szklance.
Miodunka plamista w połączeniu z innymi ziołami stanowi bazę dla leczniczej nalewki. Miesza się po 5 g: ziela miodunki, przetacznika, poziewnika, rdestu, podbiału, skrzypu, kocanki, babki lancetowatej. Zioła wsypuje się do szklanego słoika, zalewa butelką wytrawnego czerwonego wina i 200 ml spirytusu. Po dokładnym wymieszaniu składników miksturę odstawia się na 2 tygodnie. Po tym czasie przecedza się i dodaje wedle uznania miodu. Wymieszaną miksturę odstawia się na tydzień, po czym przelewa do butelek. Zaleca się spożywać 3 razy dziennie po 1–4 ml.
Z miodunki uzyskać można zimny wyciąg. W tym celu pół szklanki ziela zalewa się 2 szklankami przegotowanej, chłodnej wody, po czym odstawia na 5–6 godzin i przecedza. Zaleca się spożywać 2 razy po ½ szklanki.
Ciekawą propozycją są też kwiaty miodunki w cieście. Z połączenia szklanki mąki, 100 g cukru i 2 jajek wyrabia się ciasto, do którego dodaje się kilka garści kwiatów miodunki. Z łyżki ciasta na rozgrzanej patelni smaży się placki na kształt racuchów.
Miodunka plamista w mieszance ojca Klimuszko
Miodunka plamista stanowi jeden ze składników ziołowej mieszanki opracowanej według receptury ojca Klimuszko, stosowanej w leczeniu gruźlicy. Cena mieszanki to około 45 zł. Składają się na nią odpowiednio po 50 g: ziele miodunki plamistej, poziewnika, przetacznika, rdestu ptasiego, skrzypu, liść podbiału, babki lancetowatej, kwiatostan kocanek, kłącze perzu, porost islandzki. Po zmieszaniu składników łyżkę ziół zalewa się szklanką wrzątku, odstawia pod przykryciem na 3 godziny i przecedza. Miksturę należy lekko podgrzać i spożywać 3 razy dziennie po 1/2 szklanki przed jedzeniem.
Bibliografia:
- Rutkowski L., Klucz do oznaczania roślin naczyniowych Polski niżowej, Warszawa, PWN, 2006.
- Matuszkiewicz W., Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski, Warszawa, PWN, 2006.