Mięsak Kaposiego to złośliwy nowotwór skóry, czyli rak. W latach 70. XIX wieku po raz pierwszy chorobę tę opisał Węgier Moritz Kaposi. Ma ona cztery postacie – klasyczną, endemiczną występującą w Afryce, związaną z AIDS i HIV oraz postać związaną z immunosupresją, czyli obniżoną funkcjonalnością układu odpornościowego.

Objawy mięsaka Kaposiego: zmiany skórne i miejsce ich występowania

W zależności od typu mięsaka Kaposiego objawy są inne i dotyczą różnych grup ludzi. Klasyczna postać choroby występuje przeważnie u mężczyzn między 50. a 60. rokiem życia. Najczęściej na stopach i łydkach pojawiają się plamki, grudki lub blaszki ciemnobrązowe, fioletowe i ciemnoczerwone oraz niebieskoczerwone. 

Rzadziej zmiany skórne zajmują ręce, a tylko w pojedynczych przypadkach rak rozwija się w narządach wewnętrznych, nie dając objawów skórnych. Grudki, plamki i blaszki z czasem powiększają się i tworzą skupiska, zlewają się ze sobą. Zmiany te stopniowo stają się coraz grubsze i twardnieją, mogą być owrzodzone. Niekiedy występują również krwotoki, częsta jest gorączka i związane z nią poty oraz dreszcze. 

Zwykle postęp klasycznej postaci mięsaka Kaposiego jest powolny, ale spotyka się też przypadki, w których choroba postępuje błyskawicznie, zajmując nie tylko skórę, ale narządy wewnętrzne.

W postaci endemicznej występującej w środkowej i wschodniej Afryce mięsak Kaposiego objawy daje już u dzieci, chorują też mężczyźni młodzi i w średnim wieku. W poszczególnych wariantach postać endemiczna może powodować dolegliwości mniej lub bardziej nasilone. Zwykle są to:

• powiększenie węzłów chłonnych, niekiedy też ślinianek,
  
• liczne, różowe plamki rozsiane na skórze po całym ciele, na błonach śluzowych i narządach wewnętrznych,
  
• u dzieci przeważnie niewielkie zmiany skórne lub ich brak.
  

Przebieg choroby jest taki sam jak w postaci klasycznej.

W mięsaku Kaposiego epidemicznym, u zarażonych wirusem HIV lub chorych na AIDS, zmiany chorobowe często najpierw pojawiają się na narządach, a dopiero później na skórze. 

Zobacz także: Czym różni się HIV od AIDS – objawy, różnice, informacje

Mięsak Kaposiego pierwsze objawy widoczne gołym okiem w tym wariancie daje w postaci niewielkich, różowych, czerwonych lub brązowoczerwonych plamek na skórze, które w miarę postępu choroby zmieniają się w niebieskofioletowe grudki. 

W tej postaci raka skóry zmiany ulokowane są najczęściej na głowie (owłosionej i nieowłosionej części), szyi oraz w obrębie jamy ustnej, nosowej, gardła oraz krtani. Postać epidemiczna mięsaka Kaposiego daje przerzuty do płuc, wątroby, serca i innych wewnętrznych tkanek i narządów.

W postaci jatrogennej mięsak Kaposiego nie daje charakterystycznych objawów. Kolorowe plamki i grudki mogą pojawiać się na skórze, na błonach śluzowych i narządach wewnętrznych. Zmiany są często rozsiane, co utrudnia rozpoznanie choroby.

Gdy dojdzie do przerzutów, mięsak Kaposiego powoduje szereg dolegliwości ze strony układu pokarmowego i oddechowego, włącznie z całkowitym zatrzymaniem ich funkcjonowania.

Przyczyny mięsaka Kaposiego w zależności od postaci choroby

Wszystkie postacie mięsaka Kaposiego łączy zarażenie wirusem opryszczki typu 8 – HHV-8 (Kaposi sarcoma associated herpesvirus). Największe zagrożenie zachorowania na postać klasyczną dotyczy mężczyzn po 50. roku życia, żyjących w rejonie Morza Śródziemnego, w Europie Środkowej oraz wschodniej i zachodniej części kontynentu. Endemiczna postać mięska Kaposiego występuje u ludności afrykańskiej zamieszkującej Afrykę Południową i Afrykę Środkową.

Mięsak Kaposiego przyczyny ma związane również z obniżeniem odporności. Może to być zarówno upośledzenie odporności w przebiegu zarażenia wirusem HIV i u chorych na AIDS, jak i radykalny spadek odporności po przeszczepie tkanek lub narządów – leki immunosupresyjne zmniejszają ryzyko odrzucenia przeszczepu przez organizm.

Leczenie onkologiczne mięsaka Kaposiego

Klasyczną postać mięsaka Kaposiego można leczyć chirurgicznie, gdy zmiany są niewielkie i nie dają dolegliwości. Miejscowo można stosować również w takich przypadkach bleomycynę (rodzaj antybiotyku) lub winblastyną (lek hamujący podział komórek, stosowany w leczeniu nowotworów). Niekiedy do zmian skórnych aplikuje się interferon i retinoidy. 

Mięsak Kaposiego leczy się też przy zastosowaniu radioterapii, a gdy zmiany skórne są naciekające, bolesne i powodują opuchnięcie i zniekształcenie zajętych tkanek – chemioterapię.

Leczenie mięsaka Kaposiego u osób zarażonych wirusem HIV i chorych na AIDS opiera się na stosowaniu leków antyretrowirusowych, winblastyny, retinoidów, ale też metodzie chirurgicznej oraz radio- i chemioterapii.

Jatrogenną postać mięsaka Kaposiego leczy się przede wszystkim przez odstawienie części leków immunosupresyjnych. Jeśli zmiany chorobowe występują na narządach, włącza się do kuracji chemioterapię.