W zależności od rodzaju schorzenia i wyników badań diagnostycznych prowadzona może być: neuromobilizacja nerwu pośrodkowego, promieniowego oraz łokciowego w obrębie kończyny górnej, z kolei w przypadku kończyny dolnej wyróżnia się neuromobilizację nerwu kulszowego, udowego i strzałkowego.
Co to jest neuromobilizacja?
Neuromobilizacja to rodzaj metody leczenia ruchem, w przebiegu której oddziałuje się bezpośrednio na struktury układu nerwowego pacjenta. Neuromobilizacja nerwu promieniowego i neuromobilizacja kręgosłupa ma na celu usprawnienie elastyczności lokalnych tkanek nerwowych, przez co wpływa się na normalizację przewodnictwa nerwowego oraz usprawnienie funkcji autoregeneracyjnych uszkodzonych tkanek. Istotą neuromobilizacji jest napinanie i uruchamianie nerwów poprzez odpowiednie kombinacje ułożeniowe kończyn i centralnego układu ruchu oraz ich trakcji na kształt testów napięciowych i funkcjonalnych. Mobilizowane i rozciągane struktury układu nerwowego w przebiegu neuromobilizacji to: nerwy obwodowe, rdzeń kręgowy, korzenie nerwowe, nerwy rdzeniowe, opony rdzeniowe, sploty nerwowe, tkanka łączna okołonerwowa.
Neuromobilizacja metodą Butlera
Neuromobilizacja metodą Butlera to jeden z bardziej znanych sposobów na poprawę funkcjonowania układu nerwowego, w szczególności obwodowego. Metoda Butlera obejmuje diagnostykę zaburzeń oraz terapię przesuwania względem siebie tkanki nerwowej w odniesieniu do tkanek okołonerwowych. Neuromobilizacja przywraca plastyczność, zwiększa możliwości rozciągania i napinania nerwów oraz odtwarza prawidłową fizjologię komórek nerwowych, co ostatecznie redukuje dolegliwości bólowe. Terapia ma właściwości rozluźniające i pobudzające – nerwy są bardziej ukrwione i dotlenione, a obrzęki i inne objawy mniejsze.
Budowę i funkcje układu nerwowego przybliży Wam film:
Przyczyny zaburzeń neuromechaniki organizmu
Metoda Butlera zakłada, że zaburzenia mechaniki układu nerwowego są wynikiem niemal każdej dysfunkcji narządu ruchu, którym towarzyszą m.in. przeczulica powierzchniowa, dolegliwości bólowe o różnym nasileniu i charakterze oraz zmiany neurowegetatywne. Dominującymi przyczynami zaburzeń układu nerwowego są: długotrwałe nieprawidłowe pozycje wywołujące ucisk tkanek nerwowych np. w trakcie snu, zaburzenia kostnienia i deformacje kości, zwłóknienia tkanki łącznej, podrażnienia struktur okołostawowych, przeciążenia kompensacyjne, obrzęki i krwiaki.
Neuromobilizacja nerwów kończyn górnych i dolnych
Neuromobilizacja rozpoczyna się od diagnostyki, w przebiegu której stosuje się testy oceniające:
- czucie dotyku i bólu oraz propriocepcję, czyli czucie głębokie,
- siłę tzw. mięśni wskaźnikowych, odruchy mięśniowe i tzw. testy napięciowe.
Dodatnie wyniki badań świadczą o zaburzeniach elastyczności i drożności nerwowej, co stanowi przesłankę do wykorzystania tej metody.
Neuromobilizacja w chorobach układu nerwowego powinna być uzupełnieniem kompleksowego leczenia, a nie jego podstawą. Neuromobilizacja kręgosłupa czy nerwów obwodowych w ostrej fazie choroby może być bolesna dla pacjenta. Metoda Butlera wykorzystuje specyficzne ułożenie kończyn dla opracowania danego nerwu w leżeniu tyłem lub przodem:
- neuromobilizacja nerwu promieniowego – depresja i odwiedzenie barku do 90 stopni, rotacja wewnętrzna ramienia, wyprost w stawie łokciowym, pronacja przedramienia, zginanie odłokciowe nadgarstka;
- neuromobilizacja nerwu pośrodkowego – depresja barku, odwiedzenie barku j.w., rotacja zewnętrzna ramienia, wyprost w stawie łokciowym, supinacja przedramienia, nadgarstek i palce proste; zginanie grzbietowe nadgarstka, palców i ramienia;
- neuromobilizacja nerwu łokciowego – depresja i odwiedzenie barku, rotacja zewnętrzna ramienia, zgięcie łokcia, supinacja przedramienia; zginanie grzbietowe nadgarstka, przywiedzenie dopromieniowe z wyprostem palców;
- neuromobilizacja nerwu kulszowego i piszczelowego – zgięcie stawu biodrowego w rotacji wewnętrznej i przywiedzeniem, kolano w wyproście; prostowanie stopy i pronacji i odwiedzeniu;
- neuromobilizacja nerwu kulszowego i strzałkowego – pozycja j.w. z pracą stawu skokowego w zgięciu, supinacji i przywiedzeniu;
- neuromobilizacja nerwu udowego – staw biodrowy w wyproście i rotacji zewnętrznej; zginanie stawu kolanowego.
Przebieg terapii Butlera
W zależności od zaawansowania choroby prowadzi się:
- ostrą neuromobilizację bierną dalszego odcinka w tempie 2–4 ruchów na sekundę. W miarę postępów terapii wydłuża się czas zabiegów od 20 do 30 s.;
- w okresie przewlekłym prowadzi się 10–60 ruchów z kilkunastosekundowym przytrzymaniem w pozycji maksymalnej.
Dla utrwalenia efektów metody Butlera zaleca się automobilizację w domu i przestrzeganie zaleceń dotyczących działań profilaktycznych.
Bibliografia:
- Zembaty A., Kinezyterapia, Wydawnictwo Kasper, Kraków 2003.