Maltitol – tak jak ksylitol czy erytrytol – należy do grupy półsyntetycznych słodzików, tzw. polioli. Takie substancje słodzące nie są pozbawione wad, ale warto stosować je jako zamienniki zwykłego cukru, którego nadmiar w diecie jest znacznie bardziej szkodliwy dla zdrowia.

Czym jest maltitol i syrop maltitolowy?

Poliole to alkohole wielowodorotlenowe, czyli takie, które posiadają w cząsteczce więcej niż jedną grupę hydroksylową (-OH). Są to naturalne związki organiczne (bez sztucznych dodatków), które pozyskuje się z roślin w procesach złożonej obróbki chemicznej. Maltitol pozyskiwany jest zwykle w reakcji redukcji maltozy znajdującej się w ziarnach kukurydzy.

Maltitol lub syrop maltitolowy stosowany jest najczęściej jako substancja słodząca w produkcji dietetycznej żywności, np. dla osób odchudzających się czy diabetyków. Na oficjalnej liście dodatków spożywczych oznaczony jest symbolem E965. Jako słodzik maltitol dostępny jest w sklepach w postaci kryształków przypominających wyglądem tradycyjny biały cukier.

Czym zastąpić cukier? Dowiesz się tego z filmu: 

Właściwości maltitolu

Maltitol nie różni się smakiem od zwykłego cukru, choć jego słodycz określa się jako mniejszą o 10–40% w stosunku do słodyczy sacharozy. Z tego względu w produktach spożywczych często wykorzystywany jest razem ze słodzikami syntetycznymi, takimi jak aspartam czy sacharyna. Te mogą być od białego cukru nawet kilka tysięcy razy słodsze, ale rozpadają się w wysokich temperaturach i nie nadają produktom pożądanej tekstury. Maltitol jest termostabilny. Ponadto jest higroskopijny i łatwo rozpuszcza się w wodzie, tak samo jak cukier. Dzięki temu z powodzeniem może go zastępować w procesach gotowania czy pieczenia.

O ile własności fizyczne maltitolu podobne są do właściwości cukru, jego odmienna budowa chemiczna sprawia, że jest zupełnie inaczej metabolizowany w organizmie. Ma blisko o połowę niższą wartość energetyczną niż sacharoza. Porcja 100 g dostarcza około 210 kcal, podczas gdy taka sama ilość białego cukru – blisko 400 kcal. Zdecydowanie niższy jest także indeks glikemiczny maltitolu – wynosi 36, podczas gdy IG cukru to 68. Większość polioli nie wchłania się w jelicie cienkim, lecz ulega rozpadowi w jelicie grubym, gdzie jest fermentowana przez mikroflorę jelitową. W związku z niewielką absorbcją maltitol nie zwiększa gwałtownie stężenia glukozy we krwi i nie wywołuje silnej odpowiedzi insulinowej.

Zalety maltitolu

Maltitol to substancja słodząca odpowiednia dla osób, które dbają o linię lub walczą z nadwagą. Można stosować go także – w odróżnieniu od niektórych spośród dostępnych na rynku słodzików – w diecie bezglutenowej lub w przypadku nietolerancji laktozy. Używania maltitolu nie wyklucza cukrzyca, choć dla diabetyków bardziej odpowiedni jest np. erytrytol, którego indeks glikemiczny jest zerowy.

Poliole, w tym maltitol, mają także tę zaletę, że nie zwiększają ryzyka wystąpienia próchnicy zębów. Nie są one bowiem – tak jak zwykły cukier – metabolizowane przez bakterie bytujące w jamie ustnej.

Osoby, które nie wyobrażają sobie życia bez słodkości, dzięki zastosowaniu maltitolu mogą ograniczyć spożywanie cukrów prostych, których nadpodaż w diecie uznawana jest obecnie za jedną z głównych przyczyn chorób cywilizacyjnych – nadwagi i otyłości, niskiej odporności, nowotworów, cukrzycy, miażdżycy, nadciśnienia tętniczego, choroby niedokrwiennej serca, zawałów i udarów.

Polecamy: Jakie produkty mogą zastąpić biały cukier?

Szkodliwość maltitolu

Mimo licznych zalet maltitol nie jest produktem doskonałym i może wywoływać niepożądane skutki uboczne. Światowa Organizacja Zdrowia nie ustaliła wprawdzie dla polioli wskaźnika maksymalnego dziennego spożycia, co oznacza, że (w odróżnieniu od syntetycznych słodzików) w umiarkowanej ilości są one całkowicie bezpieczne dla zdrowia. Jednak w związku ze sposobem, w jaki metabolizowane jest w organizmie, maltitol może wywoływać dolegliwości ze strony układu pokarmowego.

Poliole ulegają fermentacji w jelicie grubym, w związku z czym powodują niekiedy wzdęcia, gazy, biegunki. Zmieniając naturalną motorykę przewodu pokarmowego, maltitol może przyczynić się do odwodnienia lub zaburzeń gospodarki wodno-elektrolitowej. Sytuacja taka dotyczy jednak przypadku spożycia nadmiernej ilości słodzika (ponad 50 g na dobę lub ponad 25–30 g w jednorazowej dawce), co w praktyce raczej się nie zdarza. Istnieją także osoby o szczególnej wrażliwości (np. z zespołem jelita drażliwego), które mogą mieć mniejszą tolerancję na maltitol. Dla nich najkorzystniejszym zamiennikiem cukru z grupy polioli jest erytrytol, który jako jedyny wchłaniany jest w jelicie cienkim.