Lumbalizacja to wada wrodzona polegająca na nieprawidłowej strukturze kręgów w odcinku lędźwiowym kręgosłupa. Jednym z objawów może być ból, choć czasami wada jest rozpoznawana zupełnie przypadkiem podczas badania rentgenowskiego (RTG) wykonywanego z innego powodu. Leczenie lumbalizacji opiera się na rehabilitacji, ćwiczeniach i unikaniu przeciążeń kręgosłupa.

Lumbalizacja – co to jest?

Kręgosłup składa się z kręgów podzielonych umownie na odcinki, które cechuje osobna budowa poszczególnych kręgów, inny rozkład krzywizny kręgosłupa. Odcinek lędźwiowy ma 5 kręgów i sąsiaduje z kręgiem Th12 odcinka piersiowego, a od dołu z kręgiem S1 kości krzyżowej. Lumbalizacja jest wadą wrodzoną kręgosłupa, która polega na tym, że kręgi graniczne kolejnych odcinków kręgosłupa mają nieprawidłowy kształt. To z kolei przekłada się na nieprawidłową postawę ciała, niewłaściwe rozłożenie obciążeń kręgosłupa. Zmiany pod wpływem obciążeń powodują dolegliwości bólowe. Można spotkać się z lumbalizacją Th12, kiedy to dwunasty krąg piersiowy upodabnia się do kręgów lędźwiowych. Może wystąpić także lumbalizacja S1, czyli upodobnienie się kręgu S1 do odcinka krzyżowego, a co za tym idzie, niezrośnięcie się tego kręgu z pozostałym odcinkiem kręgosłupa kształtującego kość krzyżową. Należy pamiętać, że nie zmienia się liczba kręgów kręgosłupa, tylko rozkład kręgów wchodzących w skład poszczególnych odcinków kręgosłupa.

Czytaj także: Kręgosłup człowieka – budowa i fizjologiczne krzywizny

Lumbalizacja a inne wady kręgosłupa

Lumbalizacja to nie jedyna wada obejmująca strukturę kręgosłupa. Kręgi z pogranicza poszczególnych odcinków kręgosłupa mogą również w inny sposób podlegać zmianom. Może dojść np. do sytuacji, kiedy to kręgi lędźwiowe upodabniają się do sąsiadujących odcinków. Jeśli krąg L5 ulegnie zrośnięciu z kością krzyżową, określa się to mianem sakralizacji. Natomiast jeśli krąg pierwszy, czyli L1, będzie wyglądał jak krąg Th12, wtedy mowa o torakalizacji lub dorsalizacji.

Jak się objawia lumbalizacja S1 lub Th12?

Lumbalizacja Th12 generuje nieprawidłową postawę. Lumbalizacja S1 dodatkowo zwiększa ruchomość kręgosłupa w odcinku lędźwiowym przez wzrost długości odcinka kręgosłupa, na którym może być on w pewnym stopniu ruchomy. Może się zdarzyć, że taka wada wrodzona przebiega bezobjawowo i zostaje wykryta dopiero przypadkiem podczas wykonywania badań obrazowych odcinka lędźwiowego kręgosłupa z powodu np. dolegliwości bólowych. Jednak ze względu na nieprawidłowy rozkład sił i postawę w przypadku lumbalizacji osoba z tą wadą wrodzoną prędzej czy później zacznie odczuwać dolegliwości ze strony kręgosłupa, szczególnie w dolnym odcinku. Ból będzie nasilać się szczególnie w przypadku długotrwałego przebywania w pozycji siedzącej lub stojącej, zwłaszcza przy niewłaściwej postawie, czyli np. podczas pochylania się. W pozycjach wymuszonych u tych osób częściej będzie dochodziło do objawów korzeniowych, czyli bólu związanego z uciskiem wywieranym na korzenie nerwów wychodzących z rdzenia kręgowego. Problemy związane z niewłaściwą budową kręgosłupa przyczynią się do szybszego rozwoju choroby zwyrodnieniowej kręgosłupa, wygenerują wady postawy i patologie w postaci dyskopatii, czyli dolegliwości związane z przemieszczaniem się jądra miażdżystego krążka międzykręgowego i następczym uciskiem na struktury nerwowe.

Jak ćwiczyć, aby mieć zdrowy kręgosłup? Dowiesz się tego z filmu:

Czytaj także: Zdrowy kręgosłup - prawidłowe postawy

Lumbalizacja – leczenie i ćwiczenia

Aby uchronić się przed bólem związanym z lumbalizacją, konieczne jest unikanie pozycji wymuszonych czy nieprawidłowej postawy, ponieważ one właśnie stanowią czynnik spustowy dla bólu kręgosłupa. Konieczne jest częste układanie się w pozycjach neutralnych dla kręgosłupa, ponadto bardzo ważne jest wdrożenie właściwych ćwiczeń, rehabilitacji i unikanie przeciążeń. Nie chodzi tylko o unikanie podnoszenia ciężkich rzeczy. Każdy dodatkowy kilogram masy ciała to dodatkowe obciążenie dla kręgosłupa. Dlatego tak istotne jest, by zredukować masę ciała. Osoby z problemami z kręgosłupem powinny zainwestować w materac do łóżka, który stopniem miękkości będzie dostosowany do problemów z kręgosłupem. Nie może być ani zbyt twardy, ani za miękki. Aktywność fizyczna powinna być uprawiana w stopniu umiarkowanym. Zbyt wyczynowy, ciężki wysiłek może być dodatkowo obciążający dla kręgosłupa. Ważne, by osoby z problemami z kręgosłupem wykonywały ćwiczenia wzmacniające i stabilizujące obręcz lędźwiową oraz wzmacniające mięśnie przykręgosłupowe. Pomocne w bólach kręgosłupa mogą okazać się masaże, akupunktura, prądy TENS, jak również inne zabiegi fizjoterapeutyczne dostosowywane do chorego.

Czytaj także: Ćwiczenia na rozciąganie kręgosłupa. Jak rozciągnąć kręgosłup w bezpieczny sposób?

W przypadku napadu niewielkiego bólu u chorych z lumbalizacją kręgosłupa można w pierwszej kolejności spróbować rozluźnić grzbiet poprzez położenie się na plecach na prostym, twardym podłożu, podłożenie krzesła pod nogi tak, by nogi w stawie biodrowym i kolanowym tworzyły kąty proste, a kręgosłup w całości spoczywał. Ponadto wartościowe są ćwiczenia na lumbalizację polegające na wykonywaniu kociego grzbietu w podporze przodem czy wypychaniu bioder do góry w leżeniu na plecach z podkurczonymi nogami.