Liszaj u dziecka może pojawić się bez konkretnej przyczyny. Zmiany skórne występują najczęściej na twarzy, w okolicy pośladków, na brzuchu oraz przy zgięciach łokci i kolan. Są to niewielkich rozmiarów guzki, często ułożone w sposób liniowy. W większości przypadków są odpowiedzią na reakcję alergiczną lub konsekwencją obniżonej odporności.
Jak rozpoznać liszaja u dziecka?
Liszaj na twarzy lub na innych częściach ciała dziecka objawia się niewielkimi krostami wypełnionymi wodnistą lub ropną treścią, grudkami albo pęcherzykami. Wysypce towarzyszy często zaczerwienienie. Choroba powoduje swędzenie, w związku z czym dziecko czuje potrzebę uporczywego drapania się. Niestety, czynność ta sprawia, że wykwity pękają, a ich zawartość przenoszona jest na kolejne fragmenty twarzy lub ciała. Gdy pęcherzyk pęknie, na skórze zaczynają się tworzyć żółte strupy, w ciężkich przypadkach owrzodzenia, a następnie blizny. Czasami liszajom u dzieci może towarzyszyć wysoka temperatura ciała. Schorzenie to częściej występuje u osób z obniżoną odpornością, chorujących na cukrzycę oraz uczulonych na określone substancje chemiczne. Szczegółowy wygląd zmian skórnych u dziecka uzależniony jest od postaci liszaja. Może być on bowiem pęcherzykowy lub bezpęcherzykowy.
Postacie liszaja
Wyróżnia się dwa rodzaje liszajów: zakaźny i płaski. Liszajec zakaźny wywołany jest przez konkretny rodzaj czynników chorobotwórczych, a dokładnie przez gronkowce lub paciorkowce. Cechuje się dużą zakaźnością i w związku z tym może występować w placówkach publicznych, w tym w żłobkach, przedszkolach i szkołach. Leczony jest za pomocą antybiotyków. Liszaj płaski ma nieznane pochodzenie i nieco łagodniejsze objawy. Nie oznacza to jednak, że zmiany skórne można bagatelizować. Wszystkie powinny być konsultowane z lekarzem.
Liszajec zakaźny u dzieci może przybierać dwie postaci:
- pęcherzykową – ropne wykwity z wyraźnym zaczerwieniem skóry (rumieniem). W tym przypadku istnieje ryzyko pojawienia się nadkażenia bakteryjnego;
- bezpęcherzykową – na skórze pojawia się niewielka grudka, która po czasie zmienia się w nadżerkę, a po mniej więcej tygodniu zasycha w strupy.
Innym rodzajem liszaja jest liszaj płaski. Wokół ust lub na innych częściach ciała dziecka przybiera postać grudek o charakterystycznym, sino-czerwonym kolorze. Mają one niewielkie rozmiary – od 1 do 3 mm. Występują u dzieci znacznie rzadziej niż postać zakaźna.
Liszaj rumieniowaty, inaczej toczeń, przybiera postać łagodną lub agresywną. W łagodnej zmiany skórne pojawiają się wyłącznie w miejscach narażonych na promieniowanie słoneczne. Na twarzy przybierają kształt motyla. Agresywna postać liszaja rumieniowatego (liszaj układowy) lokalizuje się na narządach wewnętrznych i błonach śluzowych.
Liszaj u noworodków
U noworodków w pierwszych tygodniach życia może pojawić się liszajec pęcherzowy. Zakażenie gronkowcami powoduje powstawanie niewielkich, obrączkowatych wykwitów rumieniowych z charakterystycznym przejaśnieniem w centrum.
Leczenie liszajów u dzieci
Rozpoznanie liszaja ze względu na charakterystyczny obraz kliniczny nie jest trudne. Jeśli ma on charakter zakaźny, dziecko powinno być hospitalizowane (najczęściej w izolatce). Nie istnieją domowe sposoby leczenia liszaja zakaźnego. Nie wolno pozostawiać go bez nadzoru lekarza, gdyż grozi to pojawieniem się poważnych powikłań, w tym kłębuszkowym zapaleniem nerek czy zapaleniem pęcherzykowym. Postać zakaźną leczy się za pomocą antybiotyku doustnego lub podawanego w zastrzyku. Terapia trwa około 10 dni. Wskazane jest dbanie o skórę za pomocą specjalistycznych maści, np. z rywanolem. Pozwoli to na zminimalizowanie ryzyka nadkażeń.
Wspomagająco przy leczeniu liszaja płaskiego można stosować metody domowe, jednak po uprzedniej konsultacji z lekarzem. W aptekach dostępne są łagodnie działające maści z aloesem, który sprzyja regeneracji naskórka. Zmiany skórne można również przemywać wyciągami z ziół. Kluczowe jest zachowanie właściwej higieny dziecka, w tym częste zmiany ubrań, bielizny i pościeli, regularne mycie rąk (najlepiej za pomocą mydła antybakteryjnego) i czyszczenie paznokci. Jeżeli dojdzie do pęknięcia pęcherzyka, należy dokładnie oczyścić skórę, np. wodą utlenioną. Ważne, aby tak powstała świeża rana nie była rozdrapywana przez dziecko. Odkażająco działa kąpiel w ciepłej wodzie z dodatkiem nadmanganianu potasu. Pomieszczenie, w którym przebywa dziecko, powinno być regularnie wietrzone, aby nie stwarzać klimatu sprzyjającego namnażaniu się bakterii.
Zobacz wideo: Liszaj twardzinowy
Bibliografia
1. Aanand N., Geria M.D., Robert A., Schwartz M.D. Aktualne informacje dotyczące liszajca: nowe wyzwanie w erze metycylinooporności. Dermatologia po Dyplomie 2010;1(6):42-49.