Ból kolkowy pojawia się nagle i jest bardzo intensywny. Powodują go nagłe skurcze woreczka żółciowego, którego zadaniem jest magazynowanie i zagęszczanie żółci. Na wystąpienie objawów znaczny wpływ ma dieta i styl życia pacjentów.
Atak kolki wątrobowej
Kolka wątrobowa, nazywana również kolką żółciową, objawia się ostrym bólem brzucha w prawym podżebrzu lub centralnej części brzucha, czasami promieniuje w kierunku łopatki. Zwykle występuje po spożyciu bardzo obfitego, tłustego posiłku. Może trwać kilka godzin, ale nawet ustąpienie dokuczliwych objawów nie rozwiązuje problemu. Jest to objaw występujący dosyć często, dotyczy ok. 15% populacji, a zdecydowana większość chorych to kobiety. W grupie szczególnego ryzyka znajdują się także osoby starsze, chorzy cierpiący na cukrzycę, nadwagę, z podwyższonym poziomem cholesterolu oraz kobiety przyjmujące środki antykoncepcyjne metabolizowane w wątrobie.
Objawy kolki wątrobowej
Oprócz bólu kolce wątrobowej mogą towarzyszyć również mdłości, wymioty, wzdęcia lub zgaga. Podczas kolki wątrobowej obserwuje się także objaw Chełmońskiego, polegający na występowaniu bolesności po uderzeniu w okolicach prawego łuku żebrowego.
Przyczyny kolki wątrobowej
Po spożyciu tłustych pokarmów woreczek żółciowy wyrzuca żółć do dwunastnicy. Do kolki wątrobowej dochodzi, kiedy nie jest możliwy wypływ żółci ze względu na tworzące się złogi, dochodzi wtedy do kamicy woreczka żółciowego. Wywołuje ją między innymi spożywanie tłustych pokarmów – to one zwiększają produkcję cholecystokininy, przez którą pęcherzyk pracuje zdecydowanie intensywniej i bardzo szybko się obkurcza.
Zobacz także: Zapalenie woreczka żółciowego: przyczyny, objawy, leczenie
Diagnostyka kolki wątrobowej
Po wystąpieniu objawów kolki wątrobowej przeprowadza się badanie ultrasonograficzne (USG) jamy brzusznej. Pozwala ono na przyjrzenie się woreczkowi żółciowemu oraz drogom żółciowym i stwierdzenie w nich obecności kamieni. Aby uzyskać obraz przewodów żółciowych, wykonuje się z kolei endoskopowe badanie ultrasonograficzne (EUS). Dzięki niemu możliwe jest także poszerzenie przewodów lub usunięcie złogów.
Leczenie kolki wątrobowej
W pierwszym etapie najważniejsze jest ustąpienie dokuczliwych objawów – w grę wchodzi leczenie objawowe. Przede wszystkim podaje się niesteroidowe leki przeciwzapalne i przeciwbólowe (jeśli nie ma przeciwwskazań do ich stosowania). Ulgę przynosi również przykładanie ciepłych okładów na brzuch– można przygotować specjalne gorące kompresy lub wykorzystać termofory.
Skurcze pęcherzyka żółciowego udaje się zahamować dzięki lekom rozkurczającym mięśnie gładkie przewodu pokarmowego. Zazwyczaj stosuje się drotawerynę, papawerynę lub skopolaminę. Wyeliminowanie objawów kolki wątrobowej nie rozwiązuje jednak podstawowego problemu, jakim jest kamica żółciowa.
Najczęściej przeprowadza się zabieg chirurgiczny - usuwa się pęcherzyk żółciowy, możliwe jest także przeprowadzenie zabiegu endoskopowego, który poszerza światło dróg żółciowych, chociaż nie zawsze gwarantuje odpowiednią skuteczność.
Dieta w kolce wątrobowej
Niezwykle ważnym elementem leczenia kolki wątrobowej jest zachowanie odpowiedniej diety. To właśnie przyzwyczajenia żywieniowe w znacznej mierze przyczyniają się do wystąpienia jej objawów. Szczególnie o zdrowie wątroby powinny zatroszczyć się osoby otyłe.
Problemy z woreczkiem żółciowym występują u nich kilka razy częściej, niż u ludzi, których waga znajduje się w granicach normy. Nadwaga sprzyja także krystalizacji cholesterolu w woreczku żółciowym, co doprowadza do powstawania złogów i kamieni.
W diecie po kolce wątrobowej nie ma miejsca na znaczne ilości tłuszczów oraz alkohol. Jadłospis powinien być lekkostrawny i właściwie zbilansowany. Ograniczyć trzeba także dania smażone oraz sól. Jeść należy regularnie, przynajmniej 4–5 razy dziennie, ponieważ dłuższe przerwy pomiędzy kolejnymi posiłkami zwiększają szansę na powstanie zastojów żółci. Ważne jest również śniadanie – zapominanie o nim może przekładać się na powstawanie kamieni.
Wszystkie dania powinny być świeże i nieprzetworzone. Zamiast smażenia zdecydowanie lepiej na stan zdrowia wpłynie gotowanie lub duszenie. Konieczne jest także ograniczenie produktów, które zawierają dużo cholesterolu, więc dieta na kolkę wątrobową pozytywnie wpływa również na serce i układ krążenia. Można spożywać 3 jajka tygodniowo, zamiast śmietany powinno stosować się jogurt naturalny, oprócz tego dietę należy wzbogacić o świeże warzywa, owoce, chude wędliny i nabiał. Bardzo cennym źródłem kwasów tłuszczowych i białka są ryby.
Negatywny wpływ na zdrowie mają z kolei tłuste sery, kawa i mocna herbata. Potrawy nie powinny być ostre, należy zadbać także o to, żeby nie były ani zimne, ani zbyt ciepłe. Poza tym konieczna jest rezygnacja z fast foodów i jedzenia przetworzonego, zawierającego znaczne ilości nasyconych tłuszczów i cholesterolu, a to czynniki, które negatywnie wpływają na pracę pęcherzyka żółciowego.