Kasztan jadalny należy do rodziny bukowatych. Jest to drzewo osiągające do 35 m wysokości, dające liczne orzechy zamknięte w kolczastej skorupie. Sam kasztan (czyli orzech) pokryty jest cienką, błyszczącą, brązową skórką. Jadalne kasztany rosną w basenie Morza Śródziemnego, Azji Mniejszej oraz na Kaukazie. W Polsce drzewo występuje głównie na Pomorzu Zachodnim i na Dolnym Śląsku. Orzechy dojrzewają w październiku i listopadzie.
Zobacz, jakie właściwości zdrowotne mają kasztany i jakie dania przygotować z kasztanów:
Kasztany jadalne – właściwości
Jadalne kasztany odznaczają się znaczną ilością witamin i ważnych dla zdrowia pierwiastków. Ich lecznicze właściwości wykorzystywano już w średniowieczu. Kasztany jadalne są bogate w witaminy C, E, K oraz z grupy B. Witaminy C i E to silne przeciwutleniacze, które zabezpieczają organizm przed atakiem wolnych rodników, a tym samym chronią przed przedwczesnym starzeniem oraz poważnymi chorobami. Kasztany jadalne zawierają kwas foliowy (witamina B9).
Kasztany jadalne odznaczają się bardzo wysoką zawartością potasu, który jest niezbędny do prawidłowego funkcjonowania układu nerwowego. Potas wpływa na tkankę mięśniową, kontroluje ciśnienie krwi i gospodarkę wodną organizmu, usprawnia pamięć i koncentrację, zapewnia właściwą pracę nerek. W jadalnych kasztanach znajdują się: miedź, cynk, magnez, wapń, żelazo, sód, fosfor, jak również kwasy tłuszczowe nasycone i nienasycone. Ich istotnym budulcem jest lecytyna, która w organizmie pełni wiele funkcji (m.in. korzystnie wpływa na umysł, opóźnia procesy starzenia, uczestniczy we wchłanianiu witamin rozpuszczalnych w tłuszczach, wpływa na przemianę materii, jest materiałem budulcowym komórek ciała).
Właściwości lecznicze kasztanów jadalnych:
- wzmacniają odporność organizmu,
- chronią przed przeziębieniami,
- wygładzają i uelastyczniają skórę,
- wzmacniają naczynia krwionośne,
- spowalniają procesy starzenia,
- oczyszczają organizm z toksyn,
- działają kojąco na układ nerwowy,
- pomagają zachować równowagę psychiczną,
- mogą pomóc w walce z depresją,
- działają przeciwnowotworowo,
- pomagają zwalczyć ból głowy,
- pomagają obniżyć wysokie ciśnienie,
- regulują pracę trzustki,
- wzmacniają skórę, włosy i paznokcie,
- pomagają się skupić,
- usprawniają pracę mózgu,
- wzmacniają wątrobę,
- podnoszą sprawność seksualną,
- zapobiegają rozwojowi groźnych chorób.
Wartości odżywcze kasztanów jadalnych (w 100 g):
- wartość energetyczna: ok. 220 kcal,
- białko: 4 g,
- tłuszcze: 1 g,
- węglowodany: 49 g,
- błonnik: 6,8 g.
Kasztany ze względu na obecność skrobi zawierają sporo kalorii. Są dobrym źródłem energii, jednak osoby na diecie odchudzającej powinny spożywać je z rozwagą. Należy pamiętać, że dzięki obecności błonnika jadalne kasztany regulują pracę jelit i na długo zapewniają uczucie sytości. Uwaga! Nieco mniej kaloryczne są kasztany surowe.
Jadalne kasztany nie zawierają glutenu.
Jak jeść kasztany?
Smak kasztanów jadalnych trudno porównać z czymkolwiek innym. Ich miąższ jest miękki i delikatny. W smaku przypominają orzechy, są jednak od nich słodsze.
Świeże kasztany można jeść na surowo, trzeba tylko obrać je ze skórki. Kasztany jadalne najczęściej spożywa się jednak po upieczeniu. Smaczne są też gotowane, smażone i duszone.
Kasztany jadalne przed upieczeniem można chwilę podgotować – nie będą wtedy za twarde po wyjęciu z piekarnika. Najpierw należy je umyć i osuszyć, a następnie na każdym zrobić nacięcie w kształcie litery X. Włożyć do garnka nacięciem do dołu, zalać osolonym wrzątkiem i gotować przez ok. 10–15 minut. Po tym czasie kasztany odcedzić, wysuszyć, ułożyć na blaszce do pieczenia wyłożonej papierem i piec w temperaturze ok. 200–220ºC przez ok. 15–20 minut, aż będą miękkie. Można też pominąć obgotowywanie i nacięte kasztany od razu wstawić do piekarnika na ok. 20–30 minut. Przed podaniem należy je przestudzić, obrać ze skorupek oraz skórki.
Jadalne kasztany należy ponacinać również przed smażeniem. Najlepiej prażyć je pod przykryciem ok. 10–15 minut lub dłużej, jeśli mają być bardziej miękkie.
Z kasztanów jadalnych można zrobić zupę, przecier, masę do ciasta. Nadają się również jako dodatek do sałatek. Dobrze łączą się z mięsami, zwłaszcza z dziczyzną. Usmażone bądź upieczone, mogą być częścią drugiego dania.
Gdzie kupić jadalne kasztany?
Kasztany jadalne można dostać w wielu supermarketach, delikatesach, a coraz częściej także w dyskontach. Jesienią sprzedawane są na targowiskach. Za 100 g trzeba zapłacić ok. 6–10 zł. W sprzedaży dostępne są też kasztany jadalne gotowane, marynowane, w formie kremu lub mąki.
Jadalne kasztany należy przechowywać w suchym i ciemnym miejscu.