Początkowe objawy kiły u kobiet oraz mężczyzn obejmują pojawienie się owrzodzenia pierwotnego w okolicy narządów płciowych i odbytu. W kolejnych stadiach dolegliwości są mniej charakterystyczne, jednak nieleczona choroba może skutkować poważnymi powikłaniami.

Objawy kiły pierwszorzędowej

Choroba wywołana przez krętka bladego rozprzestrzenia się drogą płciową, a na zakażenie narażone są osoby uprawiające seks bez zabezpieczenia z chorym partnerem. Szybkie rozpoznanie na pierwszym etapie trwania schorzenia umożliwia wdrożenie skutecznego leczenia. Kiła objawia się po około 3 tygodniach od wniknięcia drobnoustrojów pod postacią niebolesnego, pojedynczego owrzodzenia, które początkowo jest płaskie, a następnie wypełnia się czystą, surowiczą treścią. Towarzyszyć mu może powiększenie okolicznych węzłów chłonnych. Ta charakterystyczna zmiana w przebiegu kiły to objaw pierwotny, inaczej określany jako wrzód twardy lub wrzód Huntera. Zanika samoistnie po około 3–4 tygodniach i często jest trudny do zauważenia przez pacjenta.

Objaw pierwotny kiły u mężczyzn lokalizuje się na prąciu, w kanale odbytu lub w odbytnicy. U kobiet owrzodzenie pojawia się zwykle na wargach sromowych lub w szyjce macicy. W przypadku stosunków oralnych zmiany mogą występować w obszarze jamy ustnej.

Objawy kiły drugorzędowej

Po wygojeniu się objawu pierwotnego dochodzi do uogólnienia choroby i pojawienia się objawów skórnych kiły – charakterystycznej wysypki. Zmiany nie są swędzące, lokalizują się na powierzchni ciała oraz na śluzówkach, mają zwykle postać plamek i grudek na tułowiu oraz na bliższych częściach kończyn.

Wysypce mogą towarzyszyć zmiany w badaniach laboratoryjnych oraz w obrazie klinicznym, świadczące o zajęciu wielu narządów i układów w organizmie: podwyższenie temperatury ciała, powiększenie śledziony, zapalenie wątroby, zapalenie okostnej i stawów, kłębuszkowe zapalenie nerek.

Ponadto możliwe jest zaobserwowanie objawów kiły układu nerwowego, która manifestuje się jako: zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych, porażenie nerwów czaszkowych, zaburzenia ze strony narządów zmysłów (głównie wzroku i słuchu), zmiany naczyniowe, takie jak udar.

Objawy kiły późnej

Zbagatelizowanie wcześnie występujących dolegliwości prowadzi do poważnych w skutkach powikłań. Objawy zakażenia kiłą w trzecim okresie rozwijają się po około 2 latach od zarażenia bakterią. Obraz choroby dzieli się na trzy główne grupy:

• kiłę kilakową, najłagodniejszą postać choroby, w której występują liczne zmiany naciekowe, guzki lub owrzodzenia na skórze i błonach śluzowych, ale również na narządach wewnętrznych, m.in. na wątrobie, żołądku, w obrębie układu szkieletowego,
• kiłę późną układu nerwowego, która objawia się jako zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych, utrata funkcji nerwów czaszkowych, udar, zapalenie rdzenia kręgowego lub w najgorszej postaci – postępujące porażenie i wiąd rdzenia,
• kiłę sercowo-naczyniową, która jest wynikiem zajęcia naczyń zaopatrujących duże tętnice w składniki odżywcze. Skutkuje to osłabieniem ich ścian i w konsekwencji niedomykalnością zastawki aorty, powstaniem tętniaka lub zwężeniem ujść naczyń wieńcowych.

Objawy kiły utajonej

Objawy zakażenia kiłą mogą pozostawać przez jakiś czas utajone i nie dawać pacjentowi powodów do niepokoju. Wyróżnia się w takim przypadku postać wczesną oraz późną. Stan ten diagnozuje się przede wszystkim u osób, które podają obecność charakterystycznych dolegliwości związanych z zakażeniem kiłą pierwszo- lub drugorzędową w przeszłości, lub u matek, które urodziły chore dziecko.

Objawy kiły wrodzonej

Zakażenie krętkiem kiły w trakcie życia płodowego skutkuje kiłą wrodzoną. Wyróżnia się jej postać wczesną oraz późną. Chorobę wykrywa się w okresie po urodzeniu. Zdarza się, że jest ona powodem niedonoszenia ciąży, poronienia lub zgonu wewnątrzmacicznego.

Objawy kiły wczesnej wrodzonej obejmują zmiany w układzie kostno-szkieletowym: nos siodełkowaty, zapalenie kostno-chrzęstne. Zaobserwować można grudki, plamki, pęcherze kiłowe, zmiany śródmiąższowe w narządach, takich jak: płuca, serce, trzustka, śledziona. W wyniku choroby dość często rozwija się marskość wątroby.

Kiła wrodzona późna jest postacią groźniejszą w skutkach. Charakterystyczna jest obecność triady objawów, zwanych triadą Hutchinsona, która obejmuje typowy obraz zębów, głuchotę błędnikową oraz zapalenie rogówki, które prowadzi do powstania bielma. Ponadto obserwuje się: szablaste podudzia, zapalenie okostnej, przewlekłe zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych, blizny Parrota lokalizujące się wokół ust i odbytu, zanik lub uszkodzenie niektórych nerwów czaszkowych.

Zobacz film: Coraz więcej zachorowań na kiłę

Bibliografia:

1. Janier M., Europejskie zalecenia diagnostyczne i lecznicze dotyczące kiły 2014, [w:] Przegląd Dermatologiczny 2015, 102, 459–475.

2. Kawalec W., Pediatria. PZWL, Warszawa 2013.

3. Mroczkowski T., Choroby przenoszone drogą płciową. Czelej, Lublin 2006