Mózg i rdzeń kręgowy tworzą ośrodkowy układ nerwowy, czyli centralę nerwową organizmu człowieka. Wyróżniamy 12 par nerwów czaszkowych i 31 par nerwów rdzeniowych. Nerwy stopniowo rozdzielają się na mniejsze gałązki i unerwiają konkretne okolice i narządy ciała. Nerwy międzyżebrowe składają się z gałęzi brzusznych nerwów rdzeniowych piersiowych.

Gdzie są nerwy międzyżebrowe?

Nerwy międzyżebrowe stanowią gałęzie głównego nerwu rdzeniowego rozchodzącego się z rdzenia kręgowego przez otwory międzykręgowe ku przodowi z piersiowego odcinka kręgosłupa. Nerwy międzyżebrowe znajdują się na całej długości kręgosłupa piersiowego i biegną we wszystkich przestrzeniach międzyżebrowych. Nerwy międzyżebrowe wychodzą spomiędzy dwunastu kręgów piersiowych i przebiegają pomiędzy dwunastoma parami żeber po obu stronach.

Od miejsca ich położenia wywodzi się nazwa nerwów. Natomiast gałązka nerwu międzyżebrowego dwunastej pary znajduje się poniżej ostatniego żebra i nazywa się nerwem podżebrowym.

Na nerwy międzyżebrowe składają się tzw. brzuszne wiązki nerwowe nerwów rdzeniowych piersiowych, tworząc sploty tylko w odcinku ich wyjścia z rdzenia. Biegnąc w przestrzeniach międzyżebrowych, nerwy rozchodzą się na pojedyncze gałązki i cienkie włókna nerwowe na samym końcu ich przebiegu.

Nerwy międzyżebrowe w górnych partiach klatki piersiowej ułożone są pionowo, natomiast kształt łuku przybierają w dolnych jej częściach.

Budowę i funkcje układu nerwowego przybliży Wam film: 

Funkcje nerwów międzykręgowych

Ze względu na piętrowy układ nerwów rdzeniowych, rozchodzące się gałęzie nerwów międzyżebrowych z odcinka piersiowego kręgosłupa odpowiadają za funkcjonowanie narządów i tkanek na wysokości dwunastu kręgów piersiowych.

Odchodząca z nerwu rdzeniowego sieć dwunastu par nerwów międzyżebrowych zaopatruje czuciowo i ruchowo mięśnie i skórę klatki piersiowej, a także górną część przedniej ściany brzucha i przeponę.

Nerwy międzyżebrowe w odcinku Th1–Th6 unerwiają górną klatkę piersiową. Nerwy z odcinka kręgosłupa piersiowego Th7–Th12 odpowiadają za dolną część klatki oraz za brzuch i przeponę.

Uszkodzone nerwy międzyżebrowe

Elastyczne i wytrzymałe nerwy międzyżebrowe narażone są na wszelkiego rodzaju zespoły bólowe i dysfunkcje spowodowane najczęściej bezpośrednim uciskiem na korzenie włókien nerwowych międzyżebrowych. Uszkodzenia nerwów wynikają ze zmian strukturalnych kręgosłupa piersiowego, jego stanów zapalnych lub wystąpienia infekcji wirusowych.

Objawy ucisku na nerwy międzyżebrowe i podrażnienia gałązek nerwowych występują pod postacią nerwobólu międzyżebrowego.

Nerwoból międzyżebrowy promieniuje od miejsca uszkodzenia wzdłuż przebiegu gałązki nerwu w przestrzeni międzyżebrowej aż do samych zakończeń nerwowych w środkowej linii klatki piersiowej i przedniej strony brzucha. Lokalizacja bólu ściśle pokrywa się z anatomicznym przebiegiem nerwów międzykręgowych.

Dolegliwości bólowe nerwów międzyżebrowych wywołują dodatkowo ograniczenia mechaniczne kręgosłupa piersiowego, klatki piersiowej i tułowia, powodując u chorej osoby dodatkowy dyskomfort psychofizyczny.

Charakter bólu uszkodzonego nerwu międzyżebrowego określa się jako ostry, rwący i napadowy. Nerwoból nasila się podczas wykonywania skrętów i skłonów tułowia oraz w momencie wdechu, kaszlu i kichania.

Uszkodzone nerwy międzyżebrowe wywołują nadwrażliwość na dotyk i uczucie drętwienia w obszarze unerwionym przez nerw. Nerwy międzykręgowe mogą objawiać się jednostronnie lub obustronnie.

Przyczyny uszkodzenia nerwu międzyżebrowego

Bezpośrednimi przyczynami drażniącymi nerwy międzyżebrowe są:

• urazy żeber i klatki piersiowej
  
• uciski nerwów międzyżebrowych w wyniku obrzęku lub guza nowotworowego
  
• choroby destrukcyjne kręgosłupa piersiowego, np. stany zapalne, zmiany zwyrodnieniowe i zmiany zwyrodnieniowo-wytwórcze kręgosłupa, boczne skrzywienie kręgosłupa, osteoporoza, dyskopatia, reumatoidalne zapalenie stawów (RZS) czy zesztywniające zapalenie stawów kręgosłupa (ZZSK)
  
• zatrucia organizmu alkoholem, tlenkiem węgla czy niedoborem witamin z grupy B
  
• przewianie organizmu i naciągnięcie nerwów międzykręgowych w wyniku gwałtownych ruchów
  
• trwające choroby pierwotne, na których tle występuje podrażnienie nerwów międzyżebrowych, np. półpasiec, cukrzyca, mocznica.