Choć robi go każdy, dla wielu wciąż pozostaje tematem tabu. Stolec, bo to o nim mowa, jest nieodłącznym elementem procesu trawienia, a oddawany regularnie może świadczyć o zdrowym funkcjonowaniu organizmu. Informacje o stanie naszego zdrowia daje również kolor i rodzaj kupy. I mimo że większość ludzi na jej widok odwraca wzrok, lekarze zachęcają, by przyglądać się wyglądowi kału i w razie wątpliwości lub niepokojących wyników tej obserwacji, czym prędzej zgłosić się do specjalisty.

Przeczytaj też: Nietrzymanie stolca – przyczyny, objawy i możliwości leczenia

Stolec – co to jest?

Zanim przedstawimy ci rodzaje i barwy kału, wytłumaczymy, czym właściwie on jest. A zatem? Pisząc krótko pod hasłem tym kryje się niestrawiona żywność. I choć każda kupa będzie różna, istnieją pewne jej cechy, które mogą wskazywać na zdrowy lub niezdrowy stolec. A będzie to między innymi zapach, kształt czy kolor.

Zdrowy stolec… czyli jaki?

Zdrowy kał ma brązowy odcień – a wszystko to za sprawą bilirubiny. Jeśli chodzi o kształt, mowa o uformowanym, czyli ani nie luźnym, ani zbytnio zbitym (najlepiej gry przypomina kiełbasę lub węża). Poza tym jego konsystencja powinna być półmiękka. Co ważne, w prawidłowym stolcu nie powinno być widać niestrawionych resztek pożywienia i nie powinien on barwić muszki klozetowej.

Dodajmy także, że czerwona lampka może nam się w głowie zapalić, gdy wypróżnianie trwa dłużej niż 15 minut (zdrowa kupa przechodzi łatwo i jej wypchnięcie zajmuje przeważnie minutę) i odbywa się rzadziej, niż trzy razy w tygodniu i częściej, niż trzy razy dziennie.

Przeczytaj też: Skład i rodzaj bakterii w stolcu mogą wskazywać na otyłość

Rodzaje stolca

Kulki

Twarde i oddzielne małe grudki, które wyglądają jak orzechy i są trudne do przejścia. Oznaczają zaparcia i nie mogą powtarzać się zbyt często.

Gąsienica

Ten rodzaj stolca charakteryzuje kształt kłody o grudkowatej powierzchni. To również oznaka zaparcia, która nie powinna powtarzać się zbyt często.

Kiełbaska

Mowa tutaj o kształcie kłody czy kiełbaski z kilkoma widocznymi pęknięciami na powierzchni. Co oznacza taki rodzaj kału? Wszystko w porządku!

Wąż

Gładki i „zawijany” kształt kału również świadczy o zdrowiu.

Kleks

Małe grudki, ale o miękkiej konsystencji i łatwo przechodzące. Ponadto widać wyraźnie krawędzie. Co oznacza taka kupa? Mało błonnika w diecie.

Budyń

Ten rodzaj kału jest puszysty, przypomina papkę i ma postrzępione brzegi. Może być on oznaką lekkiej biegunki.

Abstrakcja

W niektórych przypadkach może przypominać wodę – brak tutaj jakichkolwiek kształtów. Bez wątpienia mowa o biegunce.

Kolory stolca

Czarny

Kał w tym kolorze może być spowodowany przyjmowaniem różnych suplementów diety, w tym na przykład żelaza. Jeśli jednak nie przyjmujesz żadnych preparatów, czarny stolec może być oznaką krwawienia z górnego odcinka przewodu pokarmowego.

Czerwony

Czerwony odcień stolcu mogą nadać buraki, żurawina czy sok pomidorowy. Może być on jednak również związany z krwawieniem z dolnego odcinka przewodu pokarmowego lub powstaniem hemoroidów.

Jasny

Jeśli kał ma jasny odcień może to oznaczać, że brakuje ci żółci. Żółć to płyn trawienny pochodzący z wątroby i woreczka żółciowego, więc jeśli oddajesz tego rodzaju stolec, prawdopodobnie oznacza to, że przewód jest zablokowany, a ty czym prędzej powinieneś skonsultować się z lekarzem. Bywa jednak również tak, że niektóre leki mogą „rozjaśniać” kupę.

Żółty

Tłusty, śmierdzący, żółty stolec jest zwykle oznaką zbyt dużej ilości tłuszczu. Może mieć również związek z zaburzeniami wchłaniania – na przykład celiakią.

Zielonkawy

Jeśli stolec zabarwiony jest delikatnie na zielono, nie masz powodów do zmartwień. 

Zielony

Ślady zieleni są w rzeczywistości całkiem normalne. Jeśli jednak kał jest zdecydowanie bardziej zielony, aniżeli brązowy, oznacza to jedną z dwóch rzeczy. Albo dodałeś do swojej diety dużo zielonych pokarmów (np. szpinak) albo stolce przechodzą przez ciebie zbyt szybko. Wówczas kał nie zbiera tak dużo bilirubiny zabarwiającej go na brązowo. Ma on za to więcej soli żółciowych, które nadają mu ten odcień.

Brązowy

Ten kolor kału daje tylko jedną informację – wszystko jest okej!

Przeczytaj też: Środki przeczyszczające: rodzaje, sposób działania

Jak powinien pachnieć zdrowy stolec?

Żaden stolec nie pachnie fiołkami – to fakt. Jeśli jednak podczas wypróżniania czujesz, że w toalecie unosi się wyjątkowo nieprzyjemny zapach, warto zbadać kał na obecność bakterii, wirusów czy pasożytów. Dodajmy jeszcze, że śmierdzące stolce oddają przeważnie osoby cierpiące na zaparcia. Dzieje się tak dlatego, że pokarm bardzo długo zalegał w żołądku czy jelitach. Ponadto przyczyna bardzo nieprzyjemnego zapachu kupy może leżeć w takich chorobach jak celiakia, mukowiscydoza czy przewlekłe zapalanie trzustki.

Nieprawidłowy stolec – kiedy warto udać się do lekarza?

Jeden czy dwa nieprawidłowe stolce nie muszą od razu świadczyć o chorobie. Jeśli jednak kał odbiega od normy przez kilka dni, dobrze jest skonsultować się z lekarzem. Pamiętaj bowiem, że zaparcia mogą blokować jelita, a utrzymująca się biegunka prowadzić do odwodnienia i utrudniać wchłanianie niezbędnych składników odżywczych z pożywienia. Poza tym niewłaściwy kolor czy konsystencja kału mogą być objawem poważnej choroby. 

Zobacz, jak zbudowany jest układ pokarmowy.