Zapalenie pęcherza moczowego w większości dotyczy dziewczynek. Drobnoustroje dostają się do układu moczowego przez cewkę moczową i moczowody. U noworodków i niemowlaków istnieje ryzyko przenoszenia infekcji drogą krwiopochodną. Objawy zapalenia pęcherza moczowego u dzieci w głównej mierze uzależnione są od ich wieku. Brak podjęcia leczenia może skutkować poważnymi konsekwencjami zdrowotnymi oraz rozwojem wad układu moczowego.
Objawy zapalenia pęcherza moczowego u dzieci
Symptomy zakażenia pęcherza moczowego u najmłodszych są nieco inne niż u osób dorosłych. Bywają mało specyficzne i w dużej mierze uzależnione są od wieku dziecka. Najmłodsi pacjenci mogą doświadczać silnych bólów brzucha, tkliwości tych okolic, kolek jelitowych oraz braku łaknienia (i co za tym idzie – spadku masy ciała). Współwystępującymi objawami mogą być: gorączka (idiopatyczna), wymioty oraz biegunki. Częściej też dochodzi do mikcji. Maluch może być zaniepokojony i rozdrażniony. Czasami obserwuje się meningizm, co oznacza sztywność karku i światłowstręt. Skóra małego dziecka może być znacznie bledsza i mieć tendencję do wysuszania. Warto zwrócić uwagę, czy mocz w pieluszce nie zmienił koloru i zapachu. Sygnałem alarmującym jest czasem nadmierna senność. Zdarza się, że zapalenie pęcherza moczowego jest następstwem żółtaczki występującej po porodzie. U bardzo małych dzieci nierzadko konieczna jest natychmiastowa hospitalizacja.
Dzieci w wieku przedszkolnym skarżą się na uczucie pieczenia lub szczypania podczas oddawania moczu. Płyn ma mętny, ciemniejszy kolor oraz nieprzyjemny zapach amoniaku. Parcie na mocz jest także częste i bolesne.
Jak reagować na objawy zapalenia pęcherza moczowego? Postawienie diagnozy
Rodzice, którzy zauważają u dzieci niepokojące objawy, powinni jak najszybciej udać się na wizytę do lekarza pediatry. Zleci on badanie ogólne moczu, a dodatkowo posiew moczu. Mocz powinno się zebrać po uprzednim umyciu i osuszeniu okolic krocza i narządów płciowych. Nieprawidłowa zbiórka moczu może skutkować pojawieniem się wyników fałszywie dodatnich. Analiza wyników opiera się na obecności różnego rodzaju białek, poziomie leukocytów, erytrocytów oraz wszystkich składników, które nie powinny fizjologicznie stanowić składu moczu. Kluczowe jest wykonanie badania na posiew. Materiał biologiczny umieszcza się na specjalnych pożywkach, na których mogą wyrastać bakterie. Po kilku dniach analityk pod mikroskopem jest w stanie ocenić rodzaj drobnoustrojów, które wywołały chorobę.
Jak zapobiegać zakażeniom pęcherza moczowego u dzieci?
Profilaktyka zapalenia pęcherza moczowego zmniejsza ryzyko pojawienia się schorzenia. Podczas występowania jakichkolwiek problemów trawiennych oraz gorączki należy często podawać dziecku przegotowaną wodę (lub mineralną), aby zapobiec odwodnieniu i utracie elektrolitów. U małych dzieci ważne jest częste zmienianie pieluszki. Zbyt długi kontakt narządów płciowych z moczem czy kałem sprzyja rozwojowi zakażenia. Po defekacji i mikcji zaleca się przemywanie miejsc intymnych delikatnymi chusteczkami nawilżającymi lub ciepłą wodą. Także pieluszki dla dziecka powinny być zrobione z przewiewnych i bezpiecznych materiałów, najlepiej naturalnych. Niektóre proszki do prania mogą powodować rozwój zakażeń i alergii. Warto zatem kupować takie o oznaczeniu „hipoalergiczne”. Nie mniej ważne jest regularne zmienianie dziecku bielizny. Powinna być ona bawełniana.
W miarę możliwości należy zapobiegać zaparciom i nie dopuszczać do sytuacji przetrzymywania moczu. Zarówno profilaktyka, jak i dokładne przestrzeganie zaleceń lekarzy może uchronić dziecko przed groźnymi powikłaniami zapalenia pęcherza moczowego, w tym chorobami nerek (np. niewydolnością). Jeżeli dziecko ma tendencję do częstych zakażeń pęcherza moczowego można podawać mu preparaty bogate w ekstrakty z żurawiny. Owoce ten znany jest ze swoich zdolności do ograniczania kolonizacji bakterii do ścianek pęcherza moczowego, a ponadto przyczynia się do szybszego usuwania drobnoustrojów z przewodów moczowych. Żurawina jest dostępna w wielu postaciach m.in. tabletek, drażetek, syropów, soku, herbaty czy pasty. W związku z tym rodzic jest w stanie wybrać postać najbardziej przyjazną swojemu dziecku.
Zobacz film: Zapalenie pęcherza
Bibliografia
1. Santos JD, Lopes RI, Koyle MA. Bladder and bowel dysfunction in children: An update on the diagnosis and treatment of a common, but underdiagnosed pediatric problem. Can Urol Assoc J. 2017 Jan-Feb;11(1-2Suppl1):S64-S72. doi: 10.5489/cuaj.4411. PubMed PMID: 28265323; PubMed Central PMCID: PMC5332240.
2. Alexander K.C. Leung, Alex H.C. Wong, Amy A.M. Leung and Kam L. Hon, “Urinary Tract Infection in Children”, Recent Patents on Inflammation & Allergy Drug Discovery (2019) 13: 2. https://doi.org/10.2174/1872213X13666181228154940