Białaczka to nowotwór złośliwy układu krwiotwórczego. Komórki nowotworowe są obecne w szpiku kostnym, węzłach chłonnych i innych tkankach. Skutkiem choroby są zaburzenia jakościowe i ilościowe elementów krwi obwodowej. Wyróżnia się białaczki ostre i przewlekłe (ze względu na przebieg). Do pierwszej grupy zalicza się odmianę szpikową i limfoblastyczną, do drugiej przewlekłą białaczkę limfatyczną i szpikową. W diagnostyce choroby duże znaczenie mają badania laboratoryjne krwi, a także biopsja oraz testy genetyczne i molekularne szpiku kostnego. Leczenie białaczki u dzieci i dorosłych zależy od stanu pacjenta i rodzaju choroby.
Leczenie białaczki
Postępowanie w nowotworze układu krwiotwórczego zależy od stanu pacjenta oraz typu choroby. Inaczej przebiega leczenie białaczki ostrej niż przewlekłej. W terapii dąży się do zahamowania patologicznego namnażania nieprawidłowych komórek, a tym samym do całkowitego ustąpienia choroby lub uzyskania jak najdłuższej remisji i poprawy ogólnego stanu osoby chorej.
Leczenie białaczki jest złożone i często wymaga długotrwałej hospitalizacji na oddziale onkologicznym. W postępowaniu istotne jest zapobieganie skutkom działania silnych leków, które mogą istotnie wpływać na funkcjonowanie innych narządów. Pacjent ma także obniżoną odporność, dlatego wymaga ochrony przed infekcjami i zakażeniami.
Po zakończeniu leczenia białaczki przez pewien czas konieczne są regularne kontrole lekarskie i badania w celu wczesnego wykrycia ewentualnego nawrotu choroby. Pacjenci, którzy uzyskali remisję, mogą prowadzić normalny, aktywny tryb życia.
Naturalne leczenie białaczki nie może być stosowane zamiast terapii zleconej przez lekarza. Brak jest wystarczających badań klinicznych, które potwierdzają jego skuteczność. Z tego powodu onkolodzy nie uznają metod niekonwencjonalnych w leczeniu nowotworów.
Leczenie białaczki szpikowej
Białaczka szpikowa może mieć postać ostrą lub przewlekłą. Oba typy częściej występują u dorosłych, ale zdarzają się także przypadki zachorowań u dzieci. Nieprawidłowości rozpoznaje się w badaniach laboratoryjnych krwi. Złe wyniki są wskazaniem do przeprowadzenia biopsji szpiku i dalszych testów.
Leczenie ostrej białaczki szpikowej składa się z 3 etapów: indukcji, konsolidacji i podtrzymania. Celem pierwszego jest przywrócenie prawidłowego procesu wytwarzania elementów morfotycznych krwi. U pacjentów stosuje się chemioterapię złożoną z kilku leków. Po 10 dniach od zakończenia tej fazy leczenia białaczki szpikowej wykonuje się kontrolne badania szpiku.
Konsolidacja w leczeniu białaczki szpikowej polega na likwidacji komórek nowotworowych, które pozostały po etapie indukcji. W terapii stosuje się kolejną serię chemioterapii. Pacjenci, u których odniosła ona skutek, poddawani są ostatniemu etapowi leczenia, którego celem jest utrzymanie remisji. U części chorych konieczne jest przeszczepienie szpiku kostnego od dawcy, z którym zachodzi zgodność tkanek.
Leczenie białaczki przewlekłej polega na stosowaniu leków, jakimi są inhibitory kinazy tyrozynowej. Ich działanie blokuje enzym pośredniczący w wysyłaniu sygnałów przez komórki nowotworowe. W początkowej fazie leczenia można zastosować również hydroksymocznik. Celem leczenia białaczki jest uzyskanie remisji hematologicznej, cytogenetycznej i molekularnej.
Leczenie białaczki limfoblastycznej
Leczenie białaczki limfoblastycznej opiera się na chemioterapii złożonej z wielu leków. Terapia jest podzielona na kilka etapów. Najpierw konieczne jest zmniejszenie ilości nieprawidłowych komórek krwi, następnie przywrócenie prawidłowych procesów wytwarzania krwi, wyeliminowanie pozostałych komórek nowotworowych i podtrzymanie remisji. Jednocześnie konieczne jest prowadzenie profilaktyki zajęcia ośrodkowego układu nerwowego – bezpośrednio do płynu mózgowo-rdzeniowego podaje się duże dawki metotreksatu.
Zobacz film: Białaczka
Leczenie białaczki limfocytowej
W leczeniu białaczki limfocytowej przewlekłej w zależności od stanu pacjenta i objawów choroby można zastosować:
- chemioterapię doustną lub dożylną w celu zniszczenia komórek nowotworowych,
- przeszczep szpiku kostnego.
W leczeniu duże znaczenie ma ochrona pacjenta przed zakażeniami i wspomaganie układu odpornościowego. Podawane są antybiotyki, środki wspomagające odnowę białych krwinek, szczepienia ochronne, a także przetoczenie krwi w przypadku niedokrwistości. Ważne jest także utrzymanie prawidłowej masy ciała. Leczenie wspomagające ma na celu zapobieganie powikłaniom, które są główną przyczyną zgonów w tym typie białaczki.
Leczenie białaczki u dzieci
Leczenie białaczki u dzieci także składa się z kilku etapów i polega na dożylnym podawaniu chemioterapii. W przypadku stwierdzenia ryzyka przeniesienia się komórek nowotworowych do układu nerwowego leki podaje się bezpośrednio do płynu mózgowo-rdzeniowego. Niektórzy pacjenci kwalifikują się do przeszczepu lub radioterapii.
Bibliografia:
- Krajowy Rejestr Nowotworów, http://onkologia.org.pl/bialaczki/ [dostęp: 01.08.2019].
- D. Szmajda, Standardy diagnostyki oraz nowe trendy w leczeniu ostrej białaczki szpikowej, [w:] „Acta Haematologica Polonica”, vol. 48 (4), 2017, s. 291–299.
- K. Warzocha, Przewlekła
białaczka limfocytowa, [w:] „Onkologia w Praktyce Klinicznej” 2009, t.
5, nr 2, s. 37–46.