Jeżeli pojawi się zapalenie błędnika, ważna jest szybka interwencja otolaryngologa, aby nie dopuścić do rozszerzenia się infekcji. Poza zapaleniem opon mózgowych może dojść do ropnia móżdżku czy nawet trwałego uszkodzenia narządu słuchu.

Co to jest zapalenie błędnika?

Zapalenie błędnika, czyli ostre zapalenie ucha wewnętrznego, jest chorobą, w przebiegu której infekcja obejmuje wszystkie trzy części ucha wewnętrznego, czyli przedsionek, ślimaka oraz trzy kanały półkoliste. Zarówno w przedsionku jak i ślimaku znajdują się błędniki. Zapalenie błędnika objawia się podobnie jak choroba lokomocyjna, dlatego wymaga specjalistycznej diagnozy i wdrożenia odpowiedniego leczenia.

Objawy zapalenia błędnika

Objawy zapalenia błędnika przypominają dolegliwości związane z chorobą lokomocyjną. Przede wszystkim osoby dotknięte ostrym zapaleniem ucha środkowego skarżą się na zaburzenia równowagi i zawroty głowy, co z kolei powoduje narastające nudności i wymioty. Charakterystyczny jest szum w uszach o zmieniającym się natężeniu i znaczne pogorszenie się słuchu, a nawet jego częściowa utrata. W niektórych sytuacjach odczuwane jest drganie gałek ocznych (tzw. oczopląs), a osoby cierpiące na dolegliwość skarżą się na ogólne zmęczenie, złe samopoczucie i znużenie.

Zobacz także: Jak leczyć szum w uszach? Czy szumy uszne mogą wynikać z dolegliwości kręgosłupa?

Zapalenie błędnika – przyczyny

Do zapalenia błędnika zwykle przyczyniają się bakterie, które przedostają się do pozostałych części ucha z ucha środkowego. Toksyny wytwarzane przez bakterie niszczą struktury ucha środkowego, powodując stan zapalny rozszerzający się na całość aparatu słuchu.

Występuje także wirusowe zapalenie błędnika. Infekcję mogą wywołać: świnka, różyczka, odra, grypa, półpasiec, ospa wietrzna, wirus opryszczki, a także HIV. Jej przyczyną może być również toksoplazmoza. Zapalenie błędnika jest najczęściej powikłaniem przewlekłego stanu zapalnego ucha środkowego. Może do niego dojść na skutek zapalenia opon mózgowych, ale znacznie częściej obserwowana jest sytuacja odwrotna, w której to zapalenie błędnika inicjuje stan zapalny opon mózgowych.

Zobacz także: Przyczyny, objawy i leczenie wysiękowego zapalenia ucha środkowego

Do zapalenia błędnika przyczyniają się urazy, np. złamanie kości skroniowej, a także (chociaż rzadziej) choroby autoimmunologiczne i choroby układowe.

Medycyna rozróżnia też tzw. toksyczne uszkodzenie błędnika, które daje podobne objawy, ale infekcji nie wywołują bakterie czy wirusy, a toksyny typu alkohol i leki. Symptomy ustępują po odstawieniu substancji toksycznej. W grupie leków, które mogą prowadzić do uszkodzenia błędnika, znajdują się: niektóre antybiotyki (np. streptomycyna, gentamycyna), leki moczopędne (furosemid) i hormonalne środki antykoncepcyjne (progestageny). Wszelkie zmiany chorobowe, które objawiają się podobnie do zapalenia błędnika, wymagają konsultacji lekarskiej i zmiany przyjmowanego leku.

Zapalenie błędnika – leczenie. Czy infekcji można się pozbyć za pomocą domowych sposobów?

Utrzymujący się ból ucha zawsze wymaga wizyty u lekarza, ponieważ jego konsekwencje, poza groźnymi powikłaniami chorobowymi, są związane ze stałym i nieodwracalnym ubytkiem słuchu. Wcześnie rozpoznane zapalenie błędnika daje dobre rokowania na całkowite wyleczenie.

Diagnostyka choroby obejmuje rutynowe badanie połączone z wziernikowaniem ucha, czyli tzw. otoskopią, która umożliwia sprawdzenie, czy aparat słuchu funkcjonuje prawidłowo i w jakim jest stanie. Ostateczne rozpoznanie lekarz opiera na zdjęciu rentgenowskim kości skroniowej i tomografii komputerowej głowy, które pozwalają na dokładną ocenę aparatu słuchu.

Leczenie zapalenia błędnika wymaga pobytu w szpitalu (na oddziale otolaryngologicznym), ponieważ jest to zaawansowana infekcja aparatu słuchu. Ostre zapalenie ucha jest chorobą niebezpieczną, ponieważ ma ukryty przebieg, a wystąpienie objawów często wiąże się już z ostrą fazą infekcji. W pierwszym etapie choroby często nie występują ani ból ucha, ani gorączka, podczas gdy toksyny bakterii niszczą tkanki narządu słuchu.

Terapia polega na podawaniu antybiotykowych wlewów dożylnych. W przypadku ostrej infekcji, która wiąże się z gromadzeniem wydzieliny w uchu, co pogłębia dolegliwości, wskazane jest wykonanie drenażu polegającego na usunięciu wydzieliny i oczyszczeniu kanałów. Niestety w niektórych przypadkach konieczna okazuje się interwencja chirurgiczna, aby usunąć ognisko zapalne, czyli cały błędnik. Są to zabiegi mastoidektomii lub labirynthektomii.

Zapalenie błędnika nie powinno być leczone w domu na własną rękę. Jeżeli po wczesnej diagnozie nie wdrożone zostało leczenie szpitalne, należy stosować się do zaleceń lekarza, a w trakcie terapii unikać wysiłku fizycznego, który może spowodować wzrost różnicy ciśnień w poszczególnych komorach przewodu słuchowego przez zalegającą w nich wydzielinę.