Grzyby nie posiadają zbyt wielu wartości odżywczych, mimo to wiele osób chętnie włącza je do swojej diety ze względu na walory smakowe. Najczęściej przyrządza się je w formie duszonej, smażonej lub gotowanej. Grzyby można również przechowywać przez dłuższy czas, po uprzednim zamarynowaniu lub ususzeniu. W związku z tym, że przeważająca większość grzybów występuje dziko (w Polsce hoduje się jedynie pieczarki oraz boczniaki), możliwe jest zbieranie ich w lasach na własną rękę. Wymaga to jednak wiedzy dotyczącej poszczególnych gatunków oraz umiejętności rozróżnienia grzybów jadalnych od trujących – zwłaszcza że często różnice pomiędzy nimi są trudno zauważalne.

Polecamy: Zatrucie grzybami – jakie objawy powinny wzbudzić niepokój? Jak wygląda pierwsza pomoc?

Grzyby jadalne – blaszkowe czy rurkowe?

Jedną z najważniejszych zasad, w jakie przed grzybobraniem powinni uzbroić się amatorzy, jest zbieranie jedynie grzybów z rurkami. W przeciwieństwie do grzybów z blaszkami nie występują wśród nich gatunki śmiertelnie trujące – najgorsze, co może się przydarzyć po spożyciu trującego grzyba rurkowego, to zatrucie pokarmowe. Jak rozróżnić te dwa rodzaje grzybów?

1. Grzyby rurkowe – rurki występują u grzybów kapeluszowych oraz hubiastych (z owocnikiem przyrośniętym do pnia drzewa). Zauważyć można je na spodniej stronie kapelusza. Rurki mają kształt niewielkich, otwierających się kanalików. U części grzybów rurki widoczne są gołym okiem, w przypadku innych są tak niewielkie, że aby je zauważyć, konieczne jest użycie lupy.
   
2. Grzyby blaszkowe – podobnie jak rurki, blaszki występują na spodniej stronie owocnika (kapelusza). Rozchodzą się one promieniście – od brzegów kapelusza do trzonu grzyba (czyli tak zwanej nóżki). Pomiędzy blaszkami często zauważyć można również międzyblaszki, rozpoczynające się przy brzegu kapelusza, jednak niedocierające do trzonu.
   

Żeby zbierać grzyby trzeba się na tym znać. Jednak grzyby same w sobie są bardzo zdrowe. Zobaczcie, jakie witaminy zawierają dary lasu:

Najpopularniejsze grzyby jadalne

Podgrzybek brunatny – wyróżnia się dużym kapeluszem o średnicy od 3 do nawet 15 centymetrów. Kapelusz podgrzybka ma ciemnobrązowy kolor. Od spodu można zauważyć na nim charakterystyczne jasnożółte rurki. Gruby, walcowaty trzon grzyba ma beżowy lub jasnobrązowy kolor i osiąga wysokość 4-12 centymetrów. W miejscach, w których podgrzybek zostanie uszkodzony, jego kolor zmienia się na zielononiebieski.

Borowik szlachetny – posiada duży kapelusz o średnicy 6-25 centymetrów, przyjmujący różne odcienie brązu. Spód kapelusza pokryty jest białymi lub żółtozielonymi, drobnymi rurkami. Biały lub jasnobrązowy, gruby trzon w kształcie maczugi (szerszy przy ziemi, węższy w górnych partiach), osiąga wysokość od 5 do 20 centymetrów. Po przekrojeniu lub uszkodzeniu miąższ borowika nie zmienia barwy.

Maślak zwyczajny – posiada szeroki, brązowy kapelusz o średnicy, która może wahać się pomiędzy 5, a 15 centymetrami. Charakterystyczną cechą maślaka jest lepka skórka kapelusza. Na spodniej warstwie owocnika zauważyć można żółte rurki. Grzyb osadzony jest na stosunkowo krótkim trzonie (o wysokości 3-11 centymetrów), posiadającym jasnożółtą barwę i pierścień, czyli skórkowate zgrubienie.

Kurka (pieprznik jadalny) – posiada niewielki, żółty kapelusz o średnicy 1-12 centymetrów, pod którego spodem zauważyć można nieregularne, widlasto rozmieszczone blaszki o takiej samej barwie, jak owocnik. Niewielki trzon w tym samym kolorze osiąga wysokość 3-6 centymetrów, często jest wygięty.

Opieńka miodowa – wyróżnia się żółtobrązowym, okrągłym kapeluszem, pokrytym niewielkimi brązowymi łuskami, o średnicy 3-13 centymetrów. Pod kapeluszem znajdują się białe lub beżoworóżowe blaszki. Grzyb osadzony jest na cienkim trzonie o wysokości 8-18 centymetrów, posiadającym charakterystyczny żółty pierścień.

Gąska zielona – posiada żółtozielony lub żółtobrązowy kapelusz o średnicy od 4 do 10 centymetrów, od spodu pokryty żółtymi blaszkami. Cylindryczny, żółty lub żółtozielony trzon osiąga wysokość 3-9 centymetrów.

Koźlak czerwony - rośnie w lasach oraz przy pojedynczych drzewach. Kapelusz koźlaka może mieć średnicę od 5 do 25 centymetrów. Jest ceglastoczerwony lub pomarańczowy. Trzon grzyba osiąga od 5 do 18 centymetrów i grubość 5 centymetrów.

Czubajka kania - można ją spotkać zarówno w lasach liściastych, iglastych oraz mieszanych. Kapelusz grzyba jest biały z brązowym czubkiem. Jego średnica może się wahać od 10 do 30 centymetrów. Trzon czubajki może mieć od 15 do 40 cm. i od 1 do 2,5 cm grubości.

Mleczaj rydz - można go spotkać praktycznie na terenie całego kraju. Rośnie zarówno lasach liściastych, jak i iglastych. Grzyb ma bardzo charakterystyczny rudo-czerwony lub pomarańczowy kapelusz, które średnica nie przekracza ok. 10 centymetrów. Trzon grzyba ma 5 centymetrów wysokości i 2 cm grubości.

Zatrucie grzybami może nieść poważne konsekwencje zdrowotne:

Najczęściej spotykane grzyby trujące i niejadalne

Muchomor zielonawy (sromotnikowy) – wyróżnia się zielonym kapeluszem (oliwkowym, brunatnozielonym, białozielonym lub szarozielonym) o średnicy 5-15 centymetrów. Trzon grzyba jest biały lub lekko zielonkawy. Osiąga wysokość do 15 centymetrów. Przy ziemi zakończony jest bulwą. Trzon posiada również wyraźny, zwisający pierścień.

Muchomor czerwony – posiada duży kapelusz (średnica do 20 centymetrów), czerwony lub pomarańczowoczerwony, pokryty białymi plamkami. Biały, walcowaty trzon zakończony jest bulwą.

Borowik szatański – mylony z borowikiem purpurowym lub ponurym. Kapelusz o średnicy 6-30 centymetrów ma barwę szarą, z delikatnym odcieniem żółci lub zieleni. Osadzony na baryłkowatym, bardzo grubym trzonie w kolorze żółtym lub czerwonym.

Lisówka pomarańczowa – mylona z kurkami. Posiada pomarańczowożółty kapelusz o średnicy od 2 do 7 centymetrów oraz wygięty trzon tej samej barwy, osiągający wysokość 3-5 centymetrów.

Strzępiak ceglasty – mylony z pieczarkami. Wyróżnia się kapeluszem o średnicy 3-9 centymetrów, o kolorze białym lub kremowym, z szeroko rozstawionymi, białawymi blaszkami od spodu. Trzon o tej samej barwie osiąga wysokość 5-20 centymetrów.

Borowik purpurowy - rośnie przede wszystkim w lasach liściastych. Kapelusz jest biały lub białożółty, jego średnica sięga od 5 do 20 centymetrów. Trzon ma wysokość od 5 do 12 i grubość od 3 do 5 centymetrów.

Muchomor plamisty - rośnie w lasach liściastych oraz iglastych. Kapelusz muchomora ma brązową, brunatną lub brązowoszarą barwę. Jego średnica waha się od 4 do 12 centymetrów. Trzon grzyba ma od 5 do 15 cm i od 1 do 2 cm grubości.

Muchomor jadowity - rośnie przede wszystkim w górskich lasach iglastych. Kapelusz grzyba jest biały i ma ostry, nieregularny, długo podwinięty brzeg. Jego średnica waha się od 6 do 10 centymetrów. Trzon muchomora jadowitego ma od 7 do 15 cm. Jego grubość sięga 1-2 centymetrów.

Muchomor wiosenny - rośnie przede wszystkim w lasach liściastych. Ma biały kapelusz. Jego średnica waha się od 5 do 10 centymetrów. Trzon grzyba ma 7-10 cm wysokości i 1-1,5 cm grubości. Ma charakterystyczny cylindryczny kształt, który zwęża się ku górze.  

Warto pamiętać, że nawet jadalne gatunki grzybów mogą być niebezpieczne dla zdrowia lub życia, jeżeli są zbyt długo i nieprawidłowo przechowywane lub jeżeli są robaczywe.

Które grzyby są lekkostrawne? Odpowiedź na filmie: