Nazwa grzybek tybetański brzmi egzotycznie i wiele osób obawia się, że może on mieć szkodliwe skutki uboczne. W krajach azjatyckich jednak używa się go od wieków i uzyskiwany dzięki niemu kefir ma często lepsze właściwości niż ten dostępny w europejskich sklepach.
Co to jest grzybek tybetański?
Grzybek tybetański to ziarnista struktura powstała z symbiotycznych bakterii i drożdży. Liczba i skład mikroorganizmów wchodzących w skład grzybka jest ciągle słabo poznany, choć część z nich udało się wyodrębnić i zbadać.
Kefirowy grzybek tybetański wygląda jak różyczka kalafiora, zbudowany jest z kolistych, grudkowatych kształtów i przyjmuje różne odcienie pomiędzy kolorem białym a żółtym. Skład i struktura ziaren znacząco różni się od flory występującej w kefirze, który tworzy się po 24–48 godzinach od zalania ich mlekiem, dlatego starterem do produkcji kefiru powinien być sam grzybek. Podczas jednego miesiąca potrafi on podwoić swoją objętość, dlatego nie trzeba się martwić, że może go zabraknąć. Jest on zwyczajowo używany na masową skalę w zakładach produkcyjnych, dlatego nie należy się obawiać, że grzybek tybetański szkodzi.
Grzybek tybetański – właściwości i działanie kefiru
Kefir wytwarzany przez grzybek tybetański cieszy się dużą popularnością, gdyż posiada przyjemną konsystencję i doskonałe walory smakowe, których często brak kefirom oferowanym z supermarketach. Został on też poddany licznym badaniach, które potwierdziły jego potencjał leczniczy.
Udowodniono, że grzybek tybetański posiada właściwości, które czynią kefir wysokiej jakości probiotykiem o bardzo zróżnicowanej mikroflorze trudnej do uzyskania w sztucznych preparatach. Wyodrębnione gatunki mikroorganizmów to między innymi:
- bifidobakterie,
- bakterie ze szczepu lactobacillus,
- bakterie ze szczepu lactococcus,
-
paciorkowce zieleniejące,
- bakterie leuconostoc,
- bakterie kwasu octowego – acetobacter,
- kilka gatunków drożdży fermentujących.
Picie kefiru z tymi bakteriami uzupełnia florę jelitową człowieka, co pozytywnie wpływa na dobrostan całego organizmu. Odpowiednia ilość symbiotycznych bakterii w jelicie pomaga w skutecznym trawieniu pokarmu i wydalaniu niestrawionych resztek oraz chroni śluzówkę układu pokarmowego przed zmianami chorobowymi (zapaleniami jelit, nadżerkami w przewodzie pokarmowym, hemoroidami).
U osób ze zdrowo skolonizowanym jelitem zwiększa się także odporność organizmu na patogeny, szczególnie wnikające poprzez układ pokarmowy. Lepiej działa wówczas układ nerwowy (serotonina w dużej mierze produkowana jest w jelicie) i hormonalny. Probiotyki mają też właściwości leczące podrażnione śluzówki i tym samym ich regularne stosowanie może doprowadzić do wycofania się niektórych nabytych nietolerancji pokarmowych.
Zobacz także: Kombucza – właściwości grzyba herbacianego. Jak zrobić kombuczę?
Grzybek tybetański reklamowany jest również jako skuteczny środek na odchudzanie. Badania potwierdziły, że jeden ze szczepów bakterii występujących licznie w kefirze tybetańskim wytwarza substancje rozkładające cholesterol w ludzkim organizmie.
Z kefiru wyizolowano również substancje o działaniu antynowotworowym, przeciwzapalnym i przeciwbakteryjnym, trudno jednak określić w jakim stopniu są one przyswajane przez człowieka.
Udowodnione zostało także, że picie napoju z grzybka tybetańskiego wspiera leczenie grzybicy, a okłady z kefiru mogą być pomocne w przypadku oparzeń słonecznych lub zakwasów.
Hodowla grzybka tybetańskiego. Jak go przechowywać (mrożenie i suszenie)?
Hodowla grzybka tybetańskiego jest niezwykle prosta. Należy go umieścić w szklanym słoiku i zalać mlekiem, w którym zacznie on fermentować. W zależności od stanu symbiotycznych organizmów czasami potrzebują one kilka dni, aby zacząć wytwarzać kefir wysokiej jakości. Zalecana liczba ziaren to około 2 łyżeczki na szklankę mleka, z czego w przeciągu 24 godzin powstanie kefir. Mleko należy zmieniać co 24–48 godzin. Pojemnik z przygotowywanym napojem powinien stać w miejscu o temperaturze pokojowej. Tradycyjnie zaleca się, aby nie używać metalowych przedmiotów i naczyń przy produkcji kefirów.
Jeśli planuje się zrobić przerwę, grzybka można zamrozić (najlepiej w temperaturze -20°C lub mniej), zasuszyć lub umieścić w lodówce w słoiku z czystą wodą.
Wegański kefir z grzybka tybetańskiego i inne przepisy
Grzybek tybetański umożliwia również przygotowywanie wegańskich kefirów. Można go zalać mlekiem sojowym, kokosowym czy migdałowym i cieszyć się smakiem napoju, nie spożywając tradycyjnego nabiału.
Pozwala on także na uzyskanie wysokiej jakości białego sera czy tradycyjnego tybetańskiego chłodnika. Można go użyć również przy wypiekaniu chleba.
Czy grzybek tybetański szkodzi? Skutki uboczne i przeciwwskazania
Grzybek tybetański jest używany od wieków i nie ma żadnych podstaw do przypuszczania, że szkodzi. Ze względu na to, że nie został ustalony dokładny skład jego mikroflory, osoby z obniżoną odpornością lub krótko po zapaleniu jelit powinny zachować ostrożność i skonsultować jego używanie z lekarzem.
Bibliografia:
- Xing Z., Tang W., Geng W., Zheng Y. i Wang Y., In vitro and in vivo evaluation of the probiotic attributes of Lactobacillus kefiranofaciens XL10 isolated from Tibetan kefir grain, “Appl Microbiol Biotechnol”, 101 (6), 2017.
- Prado M., Boller C., Zibetti R.,de Souza D., Pedroso L. i Soccol C., Anti-inflammatory and angiogenic activity of polysaccharide extract obtained from Tibetan kefir, Microvasc Res, 108, 2016.