Krokosz barwierski nazywany bywa szafranem łąkowym – roślinę od wieków wykorzystywano jako tańszy zamiennik tej luksusowej przyprawy. Podobnie jak szafran, ekstrakt z krokosza barwierskiego posiada charakterystyczną czerwoną barwę. Na tym jednak kończą się podobieństwa pomiędzy roślinami – szafran wykorzystuje się w celach przyprawowych, głównym przeznaczeniem krokosza jest zaś fitoterapia. Krokosz barwierski posiada wiele unikalnych właściwości leczniczych – działa moczopędnie, napotnie, reguluje pracę układu pokarmowego, obniża cholesterol. Olej z krokosza barwierskiego chętnie stosowany jest również w kosmetyce, głównie ze względu na wysoką zawartość witaminy E, neutralizującej działanie wolnych rodników.

Krokosz barwierski – właściwości

Krokosz barwierski to jednoroczna roślina z rodziny astrowatych, spokrewniona z ostem. Pochodzi z południa Azji, lecz obecnie uprawiana jest w wielu rejonach świata. Surowcem leczniczym są kwiaty, z których przyrządza się ekstrakt oraz nasiona, które są wykorzystywane do pozyskania oleju z krokosza barwierskiego.

Olej pozyskiwany z nasion krokosza, zawiera:

• duże stężenie witaminy E,
  
• witaminę A,
  
• kwas linolowy,
  
• kwas linolenowy,
  
• fitosterole.
  

W kwiatach krokosza barwierskiego znajdują się następujące składniki aktywne:

• kartamina – naturalny barwnik należący do flawonoidów,
  
• glikozydy kwercetyny,
  
• glikozydy luteoliny,
  
• witamina E,
  
• alkohole trójterpenowe.
  

Olej z krokosza barwierskiego – działanie

Olej z krokosza tłoczony jest na zimno, dzięki czemu zachowuje wszystkie substancje aktywne, zawarte w nasionach rośliny. Najważniejsze właściwości lecznicze, jakie posiada olej, wynikają z wysokiej zawartości NNKT (nienasyconych kwasów tłuszczowych). Należą do nich:

• Profilaktyka i leczenie chorób układu krążenia. Regularne spożywanie oleju z krokosza pozwala na zmniejszenie poziomu złego cholesterolu w organizmie. Dzięki temu obniża się ryzyko wystąpienia miażdżycy, udaru mózgu czy ataku serca; zmniejsza się ciśnienie krwi, a ryzyko powstania zakrzepów zostaje zredukowane.
  
• Obniża poziom glukozy we krwi – dzięki temu polecany jest osobom, które zmagają się z cukrzycą.
  
• Działa wykrztuśnie – zmniejsza gęstość flegmy zalegającej w drogach oddechowych, redukuje uczucie duszności. Polecany jest w leczeniu infekcji górnych dróg oddechowych.
  
• Zmniejsza dolegliwości towarzyszące miesiączkowaniu i menopauzie. Olej z krokosza wpływa na produkcję prostaglandyn, dzięki czemu wpływa na złagodzenie bólów menstruacyjnych i niepożądanych objawów menopauzy.
  
• Działa napotnie – pozwala obniżyć temperaturę ciała w stanach podgorączkowych.
  
• Działa moczopędnie.
  
• Łagodzi podrażnienia – może być stosowany w leczeniu stanów zapalnych skóry, do irygacji pochwy, wlewów doodbytniczych.
  
• Reguluje wypróżnienia, zapobiega zaparciom (w większych dawkach może powodować rozwolnienie).
  

Olej z krokosza posiada również wiele właściwości pielęgnacyjnych i kosmetycznych.

• Działa antyoksydacyjnie – hamuje działanie wolnych rodników, opóźnia starzenie się skóry, przeciwdziała szkodliwym skutkom promieniowania UV.
  
• Działa przeciwzmarszczkowo – spłyca zmarszczki, przywraca skórze jędrność i sprężystość.
  
• Przeciwdziała odwodnieniu skóry, nawilża.
  
• Działa przeciwzapalnie, przyspiesza gojenie się ran – może być stosowany w łagodzeniu objawów trądziku lub łuszczycy.
  
• Stymuluje wzrost włosów, odżywia skórę głowy, poprawia kondycję włosów.
  

Olej z krokosza stosowany jest czasem po depilacji – zastosowanie go ma opóźniać odrastanie włosów i w konsekwencji prowadzić do ich całkowitego zaniku. Niestety działanie to nie ma żadnego uzasadnienia naukowego.

Ekstrakt z krokosza barwierskiego – działanie

Napar z kwiatów krokosza doceniany jest przede wszystkim ze względu na:

• Pozytywny wpływ na żeński układ rozrodczy. Podobnie jak olej, tak i ekstrakt z krokosza może zmniejszać dolegliwości bólowe towarzyszące miesiączkowaniu. Napar stosuje się również w celu pobudzenia krwawienia u kobiet o nieregularnych lub skąpych miesiączkach.
  
• Wzmacnianie naczyń krwionośnych, obniżanie ciśnienia krwi i zapobieganie powstawaniu zakrzepów żylnych.
  
• Działanie uspokajające – napar pozwala zmniejszyć napięcie nerwowe.
  

Produkty z krokosza barwierskiego – przeciwwskazania

Spożywanie naparu lub oleju z krokosza nie jest wskazane dla kobiet w ciąży (zbyt duże ilości tych produktów mogą powodować poronienie).

Krokosz barwierski – jak stosować?

• Napar z krokosza – 1 łyżeczkę suszonych płatków zalać szklanką wrzącej wody, przykryć i odstawić do zaparzenia na 15 minut. Po tym czasie odcedzić. Napar w celach leczniczych lub profilaktycznych można pić 2-3 razy dziennie.
  
• Olej z krokosza – doustnie przyjmować 15 ml oleju dwa razy dziennie. Olej ma neutralny smak, więc można dodawać go do różnych potraw (tylko na zimno, olej nie jest odpowiedni do smażenia). Oleju można używać również zewnętrznie – do nacierania skóry czy olejowania włosów.