Wyróżnia się wiele rodzajów przepuklin. Klasyfikuje się je przede wszystkim ze względu na miejsce występowania. Najczęstsze rodzaje przepuklin są zlokalizowane w pachwinach, okolicach ud oraz na wysokości pępka. „Przepuklina jelitowa” to niemedyczna, potoczna nazwa, określająca przepukliny jamy brzusznej.
Czym są przepukliny brzuszne?
Przepukliny określane jako „jelitowe” zalicza się do dużej grupy przepuklin brzusznych. Prostymi słowami można powiedzieć, że przepuklina jest przemieszczeniem się określonego narządu poza jego prawidłowe położenie. Przepukliny określane w medycynie jako „brzuszne”, jak sama nazwa wskazuje, powstają w obrębie ścian jam brzusznych. Zalicza się do nich przede wszystkim przepukliny pachwinowe, pępkowe i udowe, przy czym te pierwsze występują u około 25% populacji, w tym częściej u mężczyzn niż u kobiet.
Powstanie przepukliny warunkuje wiele czynników. Głównym jest jednak osłabienie ściany jamy brzusznej, które może być spowodowane nieprawidłową budową anatomiczną. Obszarami najbardziej narażonymi na rozwój przepukliny są pachwiny. Dotyczy to przede wszystkim mężczyzn i ma związek z fizjologicznym procesem rozwoju jąder, które powstają wewnątrz jamy brzusznej i przemieszczają się do worka mosznowego (mówi się o zstąpieniu jąder). Pewne ryzyko niosą również defekty metabolizmu kolagenu, który odpowiada za budowanie struktury tkanek łącznych. Przepukliny mogą powstawać również na skutek długotrwałego nadciśnienia w obrębie jam brzusznych, co może być konsekwencją przewlekłej obturacyjnej choroby płuc (PoChP), przerostu prostaty i zaparć. Nagły wzrost tej wartości jest najczęściej związany z intensywnym wysiłkiem fizycznym.
Rodzaje przepuklin brzusznych
Istnieje wiele klasyfikacji przepuklin brzusznych. Główny uwzględnia ich lokalizację. Tym samym wyróżnia się:
- przepukliny pachwinowe (występują częściej u mężczyzn);
- przepukliny udowe (występują częściej u kobiet);
- przepukliny pępkowe (pępek jest miejscem o niskiej wytrzymałości anatomicznej);
- przepukliny kresy białej (nieco powyżej pępka);
- przepukliny powstające w bliźnie pooperacyjnej;
- przepukliny Spiegla – rzadki rodzaj przepukliny bocznej brzucha;
Kolejny podział opiera się na anatomicznych różnicach w przebiegu przepukliny w stosunku do kanału pachwinowego oraz naczyń znajdujących się w nadbrzuszu. I tym samym wyróżnia się:
- Przepukliny proste
- Przepukliny skośne.
Objawy przepuklin brzusznych
Przy przepuklinach brzusznych pojawia się uwypuklenie w postaci twardego i czasami wyczuwalnego pod palcami guzka. Ma on tendencję do zwiększania swoich rozmiarów podczas intensywnego wysiłku, kaszlu oraz oddawania stolca. Typowym objawem jest także ból nasilający się w czasie parcia na mocz, stolec oraz przy kasłaniu. Kiedy przepuklina osiąga większe rozmiary, pacjent może odczuwać nudności, wymiotować oraz uskarżać się na wzdęcia. Najczęściej dolegliwości bólowe daje przepuklina udowa. Przy przepuklinie kresy białej poza bólem pacjent doświadcza uczucia ciągnięcia, gdy się pochyla.
Leczenie przepuklin brzusznych
Przepukliny brzuszne leczy się operacyjnie. W Polsce przeprowadza się rokrocznie około 40000 tego rodzaju zabiegów. Jeżeli przepuklina ma niewielkie rozmiary, można zaniechać operacji. Jednakże w takich przypadkach należy regularnie kontrolować jej stan, ponieważ nie zniknie samoistnie, a istnieje obawa rozrostu. Zazwyczaj leczenie opiera się na wykorzystaniu metody Lichtensteina, polegającej na odprowadzeniu worka przepuklinowego do jamy brzusznej, a następnie na wzmocnieniu tylnej ściany kanału pachwinowego specjalistycznym materiałem (np. siatką polipropylenową). Zabieg chirurgiczny zalecany jest w większości przypadków, ponieważ zaniechanie sprzyja uwięźnięciu przepukliny, z czym związane są poważne dla zdrowia powikłania. Taka sytuacja może doprowadzić do rozwoju martwicy, sepsy, a nawet zgonu. Innymi metodami są operacje laparoskopowe lub endoskopie przedotrzewnowe.
Każda ze stosowanych technik ma wady i zalety. Niestety odnotowuje się przypadki nawracania przepuklin brzusznych. Statystyki pokazują, że znacznie mniejsze ryzyko powikłań obserwuje się po zastosowaniu technik z wykorzystaniem wszczepów z tworzyw sztucznych. Przy każdym kolejnym nawrocie przepukliny brzusznej pacjenta jest ciężej operować. Po zabiegu chory musi powstrzymywać się od wysiłku fizycznego przez co najmniej miesiąc. Nie istnieją żadne pooperacyjne wskazania dietetyczne.
Zobacz wideo: Skąd się bierze przepuklina?
Bibliografia
1. Chirurgia, tom 2, pod red. W. Noszczyka, Warszawa 2009, s. 929–939.
2. Grous A, Tarnowski W. Ocena wyników leczenia przepuklin brzusznych metodą laparoskopową – pierwsze wyniki. Postępy Nauk Medycznych, t. XXIV, nr 1, 2011.