Roślinę, której nasiona nazywane są bobem tonką lub fasolą tonką, można znaleźć na drzewach rosnących w lasach deszczowych Amazonii. Bób tonka kształtem przypomina wydłużoną rodzynkę. Pomimo że wykorzystywany jest w produkcji różnego rodzaju dań, należy pamiętać, że jego nadmierne stężenie może być śmiertelne.
Bób tonka: informacje ogólne
Tonkowiec wonny, którego nasiona nazywane są bobem tonka, to roślina z rodziny bobowatych. Tonkowiec jest drzewem dużych rozmiarów, gdyż osiąga wysokość 25–30 metrów i szerokość około metra. Rośnie w gęstych lasach deszczowych w Amazonii. Drzewo ma charakterystyczną czerwoną barwę i różowe kwiaty. Każdy owoc zawiera jedno nasiono. Okres kwitnienia tej rośliny trwa od marca do maja. Kwiaty tonkowca wonnego zapylane są przez owady. Mimo że warunki życia w lasach deszczowych są dla roślin trudne, drzewo to żyje nawet tysiąc lat. Jedno nasiono zawiera 1–10% szkodliwej dla zdrowia kumaryny, odpowiedzialnej za przyjemny zapach nasion. Tonkowiec wonny rośnie w miejscach nasłonecznionych, dlatego nazywany jest rośliną światłolubną. Gleby bogate w próchnicę stanowią najlepsze podłoże dla tego drzewa. Głównymi producentami bobu tonka jest Kolumbia, Wenezuela i Brazylia.
Zobaczcie także, jak przygotować fasolę, żeby uniknąć wzdęć:
Zapach i smak bobu tonki
Nasiona tonkowca wonnego, nazywane również bobem wonnym, w formie rozdrobnionej (np. starte) mają bardzo charakterystyczny zapach i smak. Opisywany jest jako mieszanka wanilii, goździków, karmelu i lukrecji z nutą kwiatu magnolii. Dlatego najczęściej bób tonka używany jest przy przygotowywaniu różnego rodzaju deserów, perfum czy zapachowych olejków.
Aktualnie sprzedaż bobu tonka jest w Stanach Zjednoczonych nielegalna, ale mimo to używa jej wielu kucharzy.
Szkodliwy wpływ bobu tonki na zdrowie
Bób tonka zawiera duże stężenie kumaryny. Można ją również znaleźć w takich roślinach jak: lawenda, trawa czy też wiśnia. Jednak stężenie tej substancji jest w nich znacznie mniejsza. To właśnie kumaryna odpowiada za charakterystyczny zapach i smak nasion tonkowca wonnego. Pierwszy raz substancja ta została wyizolowana w 1820 roku, niedługo później pewien angielski chemik stworzył syntetyczną kumarynę, która zyskała największą popularność w latach 20. XX wieku i była wykorzystywana głównie w produkcji słodyczy, koktajli czy różnego rodzaju napojów.
Rozpoczęto badania mające na celu określić wpływ kumaryny na organizmy zwierząt – psów oraz szczurów. Szybko wykazały one, iż nawet niewielkie ilości tej substancji mogą wywołać nieodwracalne dla zdrowia skutki (kumaryna jest szczególnie szkodliwa dla wątroby), a po kilku tygodniach prowadzą nawet do śmierci. Dwie łyżeczki kumaryny, czyli około 5 gramów, to dawka śmiertelna również dla owiec.
Kumaryna bardzo łatwo wchłania się przez powłoki brzuszne i wyściółkę płuc.
Bób tonka: perfumy
Ze względu na charakterystyczny słodki zapach bobu tonki jest on również wykorzystywany do produkcji kosmetyków, przede wszystkim perfum i zapachowych olejków. Ze względu na łatwość przenikania kumaryny przez powłoki skórne należy jednak być szczególnie ostrożnym podczas wyboru kosmetyków. Substancja jest też używana do produkcji: mydeł, żeli do mycia, dezodorantach oraz e-papierosów. Szkodliwość kumaryny wynika z jej negatywnego wpływu na funkcjonowanie wątroby. Dirk Lachenmeier, przedstawiciel Chemical and Veterinary Investigation Laboratory (CVUA) w Karlsruhe w Niemczech, o wpływie kumaryny na zdrowie wypowiadał się, że z pewnością ma ona wpływ na wątrobę tak jak np. alkohol. Jednak nigdy nie wiadomo, czy dana osoba cierpi na jakąś chorobę wątroby z powodu kumaryny, czy przyczyna jest inna.