Hipertensjologia jest jedną z najnowszych specjalizacji. Hipertensjolog to specjalista medyczny cieszący się w ostatnich latach bardzo dużym zainteresowaniem. Podniesienie rangi hipertensjologii świadczy o coraz większym problemie nadciśnienia tętniczego oraz jego tragicznych dla zdrowia konsekwencji. Rozwój tej dziedziny zapewnia uzyskanie lepszego dostępu do świadczeń zdrowotnych w zakresie nadciśnienia tętniczego, które zdaniem specjalistów będą coraz bardziej potrzebne, ponieważ nadciśnienie tętnicze dotyka coraz większą liczbę osób i nadano mu tytuł choroby cywilizacyjnej.

Co to jest hipertensjologia?

Hipertensjologia to dziedzina medycyny zajmująca się szkoleniem lekarzy, którzy będą przygotowani na szczególnym poziomie do walki z nadciśnieniem tętniczym. Jako osobna specjalizacja medyczna w Polsce zaczęła funkcjonować dopiero w 2006 roku. Została wprowadzona przez ministra zdrowia na wniosek Polskiego Towarzystwa Nadciśnienia Tętniczego.

Hipertensjologia dostępna jest dla lekarzy, którzy posiadają drugi stopień specjalizacji z chorób wewnętrznych lub pediatrii. Czas trwania specjalizacji wynosi 2 lata. Na stan z grudnia 2009 roku specjalizację z hipertensjologii uzyskało łącznie 145 lekarzy. Z kolei według danych z 2017 roku liczba specjalistów od nadciśnienia tętniczego wynosiła niewiele ponad 400. Cały czas wskazuje się na niedostateczną liczbę lekarzy od nadciśnienia, zwłaszcza w województwach: lubuskim, łódzkim, opolskim, podkarpackim, świętokrzyskim i warmińsko-mazurskim.

Kim jest hipertensjolog?

Hipertensjolog to lekarz od ciśnienia tętniczego, który zajmuje się przede wszystkim profilaktyką, diagnozowaniem i leczeniem nadciśnienia tętniczego, które określa się też jako hipertonię lub hipertensję. Szacuje się, że nadciśnienie tętnicze to problem, z którym zmaga się nawet co 3 dorosły człowiek w Polsce, a tylko 12% chorych leczonych jest skutecznie. Z kolei kolejne 25–30% społeczeństwa jest zagrożonych tą chorobą.

Hipertensjologia jest szczególnie potrzebna ze względu na fakt, że przybywa pacjentów z nadciśnieniem tętniczym opornym, którzy wymagają fachowej opieki medycznej. Lekarz od nadciśnienia tętniczego krwi współpracuje ze specjalistami wielu innych dziedzin medycyny, m.in. z kardiologiem, diabetologiem, endokrynologiem, ginekologiem i nefrologiem. W celu popularyzacji hipertensjologii organizowane są regionalne spotkania, na których omawiane są najnowsze standardy postępowania w hipertensjologii i wybrane zagadnienia kardiologii. Polskie Towarzystwo Nadciśnienia Tętniczego wydaje pismo naukowe „Arterial Hypertension”. Organizowane są także Dni Hipertensjologiczne poświęcone nowoczesnym metodom diagnostyczno-terapeutycznym stosowanym u chorych z nadciśnieniem tętniczym.

Kto zgłasza się do hipertensjologa?

Rolą hipertensjologa w systemie medycznym jest szybsze rozpoznawanie i leczenie trudnych problemów, takich jak nadciśnienie tętnicze wtórne, ciężkie i oporne na leczenie. Z usług hipertensjologa korzystają osoby, u których dotychczasowe leczenie ciśnienia tętniczego daje nieprawidłowe efekty. Specjalista od nadciśnienia obejmuje swoją opieką zarówno dorosłych, jak i dzieci oraz młodzież. Dodatkowo do poradni hipertensjologicznej zgłaszają się osoby należące do grupy podwyższonego ryzyka rozwoju nadciśnienia tętniczego. Wśród nich na szczególną uwagę zasługują osoby, które przeszły udar mózgu, chore na cukrzycę, z niewydolnością nerek i zmagające się z zespołem metabolicznym (tzw. zespołem X). Opieką poradni nadciśnienia tętniczego powinni być objęci także ludzie w podeszłym wieku oraz kobiety w ciąży i w okresie poporodowym zmagające się z nadciśnieniem tętniczym.

Jakie mogą być konsekwencje nadciśnienia tętniczego?

Prawidłowe ciśnienie tętnicze wynosi 120/80 mm Hg. Z kolei o nadciśnieniu tętniczym mówi się, gdy wartość ciśnienia skurczowego jest równa lub wyższa niż 140 mm Hg, a ciśnienia rozkurczowego równa lub wyższa niż 90 mm Hg. Zdecydowana większość (ponad 90%) przypadków nadciśnienia ma charakter pierwotny (samoistny), co oznacza, że nie ma znanej somatycznej przyczyny. Przeważnie stanowi konsekwencję niezdrowego trybu życia, a zwłaszcza palenia papierosów, małej aktywności fizycznej i nieprawidłowego sposobu odżywiania. Nadciśnieniu sprzyja otyłość, stres i zanieczyszczenie środowiska. Dlatego też lekarz hipertensjolog adekwatnie do przyczyny nieprawidłowego ciśnienia tętniczego dostosowuje odpowiednie leczenie, które nie zawsze musi opierać się na farmakoterapii. Czasem problem nadciśnienia tętniczego łagodzi zmiana trybu życia.

Osoby z tym problemem skarżą się na częste zawroty głowy, ból głowy zlokalizowany przede wszystkim z tyłu głowy, szum w uszach, przewlekłe zmęczenie, kołatanie serca, bóle w okolicach klatki piersiowej, problemy z oddychaniem i duszności, uczucie ucisku i rozpierania w głowie, nadmierne rozdrażnienie, bezsenność i częste krwawienie z nosa.

Zdarza się także, że wysokie ciśnienie nie będzie dawać żadnych objawów. Wówczas jest nazywane cichym mordercą. Nieleczone nadciśnienie tętnicze stanowi duże zagrożenie dla zdrowia, a nawet życia. Jest jedną z głównych przyczyn przedwczesnych zgonów. Jest najważniejszym modyfikowalnym czynnikiem ryzyka schorzeń sercowo-naczyniowych. Przede wszystkim znacznie podnosi ryzyko zawału serca, miażdżycy, niewydolności serca, choroby niedokrwiennej serca i udaru mózgu.

Bibliografia:

1. Januszewicz A., Hipertensjologia. Patogeneza, diagnostyka i leczenie nadciśnienia tętniczego, Liszki, Medycyna Praktyczna, 2015.

2. Wojciechowska M., Izdebska E., Profilaktyka nadciśnienia tętniczego, „Medycyna Ogólna i Nauki o Zdrowiu”, 2014, 20(4), s. 370–373.