Kinetoza, mimo iż dotyczyć może przedstawicieli różnych grup wiekowych, najczęściej stwierdzana jest w populacji dzieci, zwłaszcza w wieku 2–12 lat. W celu uniknięcia towarzyszących jej przykrych objawów kluczowe jest zaplanowanie podróży. W przypadku choroby lokomocyjnej u dzieci konieczne jest zapewnienie optymalnego miejsca w środku transportu, ograniczenie dodatkowych bodźców, dostęp do świeżego powietrza.

Czym jest choroba lokomocyjna u dzieci?

Choroba lokomocyjna u dzieci zwana inaczej kinetozą lub chorobą ruchu uaktywnia się podczas poruszania różnymi środkami transportu. Za jej powstanie odpowiada niezgodność między sygnałami wzrokowymi, dotykowymi i błędnikiem, które powodują swoisty konflikt informacyjny w mózgu. W trakcie podróży wzrok nie odbiera zmiany otoczenia. Z kolei narząd równowagi – błędnik rejestruje zmiany położenia ciała. W konsekwencji tego mózg uzyskuje sprzeczne sygnały.

Objawy choroby lokomocyjnej u dzieci

Początkowe objawy choroby lokomocyjnej u dzieci to złe samopoczucie, zmęczenie, osłabienie, uczucie niewygody i brak apetytu. Z czasem dołączają do nich nudności, zawroty i bóle głowy, wymioty, zlewne zimne poty, suchość w ustach lub ślinotok, uczucie dyskomfortu nad brzuchem i podbrzuszem. W kinetozie skóra staje się blada, zakłócona zostaje też częstotliwość tętna, mogą pojawić się trudności w oddychaniu. Niekiedy obserwuje się senność, ziewanie, płacz, niepokój.

Choroba lokomocyjna dzieci ustępuje niedługo po zakończeniu podróży. Nie prowadzi do żadnych ciężkich powikłań. Jedynie w przypadku osób bardzo źle znoszących podróż może dojść do wycieńczenia. Wymienione dolegliwości mogą towarzyszyć w trakcie każdej podróży bądź pojawić się tylko w określonych sytuacjach, jak przyspieszenie, gwałtowny ruch, częsta zmiana wysokości. Bardziej narażone na wystąpienie objawów są nerwowe i wrażliwe dzieci, które odczuwają napięcie przed podróżą. Dodatkowo te do 5 roku życia, gdyż do tego czasu kształtuje się system nerwowy i błędnik jest bardziej wyczulony na bodźce.

Sposoby na chorobę lokomocyjną u dzieci

Jednym ze sposobów na chorobę lokomocyjną u dzieci są leki. Najbardziej znane to te zawierające wyciąg z kłącza imbiru. Dostępne są w formie twardych kapsułek do połykania, syropów, drażetek do ssania czy lizaków. Dodatkowo stosować można domowe sposoby, jak picie naparu z dodatkiem imbiru czy ssanie cukierków imbirowych. Imbir łagodzi nudności, przyspiesza transport pokarmu przez przewód pokarmowy, nie powoduje senności i uczucia otępienia. To składnik doskonale przyswajalny przez dziecięcy organizm. Inne możliwe do stosowania farmaceutyki to leki o działaniu antydopaminergicznym czy antyhistaminowym, których stosowanie wiąże się z ryzykiem działań niepożądanych.

Jedną z nowych propozycji w łagodzeniu dolegliwości choroby lokomocyjnej są specjalne okulary, które wykorzystują zamontowane w miejscu tradycyjnych szkieł, wypełnione kolorowym płynem pierścienie. Płyn umieszczony jest na poziomie widzenia peryferyjnego. Harmonizuje informacje wizualne z pozostałymi sygnałami docierającymi do mózgu.

Alternatywą dla powyższych rozwiązań może być opaska na chorobę lokomocyjną dla dzieci zakładana na przeguby rąk. Jej działanie opiera się na zasadzie akupresury – wywoływany na odpowiednie miejsca na ciele ucisku łagodzi objawy. Średni koszt takiej opaski to 30 zł. Na podobnej zasadzie opierają się akupresurowe plastry na chorobę lokomocyjną dla dzieci. Wystarczy nakleić je na 15 minut przed planowaną podróżą.

Choroba lokomocyjna u dzieci – dobre rady

W łagodzeniu dolegliwości towarzyszących chorobie lokomocyjnej pomocne okazać się mogą poniższe wskazówki:

• przed rozpoczęciem podróży nie spożywać gazowanych napojów ani ciężkich posiłków, w przypadku krótkiej podróży najlepiej nie posilać się, a długiej zjeść lekki posiłek, pamiętając przy tym, by nie wmuszać jedzenia na siłę;
• wypocząć i wyspać się przed podróżą;
• siadać przodem do kierunku jazdy;
• zapewnić optymalne miejsce w pojeździe, np. w autobusie zajmować to położne w środkowej część i możliwie najdalej od osi kół, podczas lotu samolotem miejsce położone nad skrzydłem od strony okna, w samochodzie najlepszy będzie fotel obok kierowcy, a jeśli to niemożliwe miejsce z tyłu na podwyższeniu, na pokładzie statku kabina na przedzie lub środku blisko poziomu wody;
• jeśli istnieje taka możliwość, podróżować w półleżącej pozycji ze stabilnym podparciem głowy;
• podczas podróży patrzeć na horyzont (wybrać stabilny punkt w krajobrazie), starać się nie skupiać uwagi na mijanych słupach przydrożnych czy drzewach;
• wietrzyć środek transportu, robić krótkie przerwy w trakcie podróży, by zaczerpnąć świeżego powietrza, mieć włączoną klimatyzację, ograniczyć silne zapachy (typu perfumy, jedzenie, papierosy);
• w przypadku pojawienia się mdłości głęboko oddychać i zamknąć oczy, a na wypadek wymiotów zaopatrzyć się w foliowe torebki;
• unikać dodatkowych bodźców – dziecko nie powinno oglądać filmów, czytać, grać w gry.

Zobacz film: Choroba lokomocyjna

Bibliografia:

1. A. Mokrowiecka, E. Małecka-Panas, Nudności i wymioty, [w:] „Pediatria i Medycyna Rodzinna”, 2010, 6(4), s. 268–274.

2. L. V. Graudins, Preventing motion sickness in children, [w:] „Australian Prescriber”, 2009, 32, s. 61–63.

3. E. Kimszal, K. Van Damme-Ostapowicz, Kinetoza – problem podróżników?, [w:] „Pielęgniarstwo Polskie”, 2016, 3(61), s. 426–430.