Zapach acetonu z ust jest bardzo charakterystyczny. Określa się go jako nieprzyjemną, kwaśną woń, przypominającą sfermentowane jabłka lub owoce. Z tego powodu niekiedy bywa mylony z zapachem alkoholu. Przyczyny zapachu acetonu z ust u dzieci i dorosłych mogą być różne, dlatego zawsze należy skonsultować ten problem z lekarzem i wykonać badania laboratoryjne.

O czym świadczy zapach acetonu z ust?

Zapach acetonu z ust rozpoznaje się, kiedy podczas wydechu wydzielana jest nieprzyjemna woń sfermentowanych jabłek. Pojawia się on w sytuacji, kiedy w organizmie wzrasta poziom ciał ketonowych. Jest to grupa związków organicznych, które są metabolitami tłuszczów. W organizmie człowieka głównym miejscem ich wydzielania do krwi jest wątroba. Aceton stanowi mniej niż 2 proc. ciał ketonowych. W niektórych przypadkach może być go więcej. Wówczas pojawia się charakterystyczny objaw, jakim jest zapach acetonu z ust.

Przyczyny zapachu acetonu z ust to przede wszystkim zaburzenia metaboliczne w przebiegu cukrzycy. Brzydki oddech może pojawić się również u osób, które stosują rygorystyczną dietę odchudzającą lub głodzą się. Do zwiększonej produkcji ciał ketonowych dochodzi również u kobiet ciężarnych, które ograniczają spożycie węglowodanów lub u osób nadużywających alkoholu.

Zobacz także:

Metaliczny posmak w ustach – przyczyny, leczenie i niepokojące objawy

Słodki smak w ustach – przyczyny i objawy towarzyszące

Posmak krwi w ustach – czy jest się czym martwić?

Co robić, kiedy pojawi się zapach acetonu z ust?

Niezależnie od możliwej przyczyny zapachu acetonu z ust, zawsze należy skonsultować problem z lekarzem. Specjalista zbierze dokładny wywiad, zbada obecność innych objawów oraz wyda skierowanie na szczegółowe badania diagnostyczne.

Badania diagnostyczne u osób, u których występuje zapach acetonu z ust, obejmują analizę krwi i moczu. Bardzo ważne jest określenie poziomu glukozy we krwi. Oznacza się także stężenie acetooctanu (pochodnej acetonu) w moczu. W przypadku podejrzenia cukrzycy wykonuje się również krzywą cukrową.

W przypadku, kiedy pojawi się zapach acetonu z ust i lekarz zleca badanie ogólne moczu, pacjent pobiera materiał do badania samodzielnie. Aby wynik wyszedł wiarygodny, należy wcześniej podmyć okolice intymne wodą i zebrać mocz ze środkowego strumienia (pierwsze kilka mililitrów należy oddać do muszli) do specjalnej probówki (można ją kupić w aptece lub otrzymać w laboratorium).

Zapach acetonu z ust a cukrzyca

Zapach acetonu z ust jest charakterystyczny dla choroby metabolicznej, jaką jest cukrzyca typu 1 lub 2. Najczęściej nieprzyjemna woń jest pierwszym objawem schorzenia. Pojawia się ona także u osób, które nieprawidłowo leczą cukrzycę. Zapach mogą zaobserwować chorzy po intensywnym wysiłku fizycznym.

Przyczyną zapachu acetonu z ust w przebiegu cukrzycy jest hiperglikemia, czyli podwyższony poziom glukozy we krwi oraz zaburzenia wydzielania insuliny, które powodują, że powstaje jej niedobór. Wówczas organizm zaczyna pozyskiwać energię z tłuszczów, w wyniku czego powstają ciała ketonowe. Sytuacja ta jest niebezpieczna dla pacjenta, ponieważ ich duże stężenie prowadzi do ketonemii lub kwasicy ketonowej, a w skrajnych przypadkach do ketonowej śpiączki cukrzycowej.

Kwasica ketonowa poza zapachem acetonu z ust objawia się także:

• osłabieniem, sennością, a nawet utratą przytomności;

• zaburzeniami świadomości;

• utratą łaknienia;

• dolegliwościami ze strony układu pokarmowego (bólem brzucha, wzdęciami, wymiotami);

• zaczerwienieniem policzków;

• suchością skóry i błon śluzowych;

• odwodnieniem;

• oddechem Kussmaula (głębokie i zbyt częste oddechy).

Zapach acetonu z ust a dieta

Zapach acetonu z ust mogą zauważyć u siebie również te osoby, które stosują dietę o obniżonej zawartości węglowodanów (poniżej 130 g na dobę). Są one zastępowane produktami bogatymi w tłuszcz oraz białko. W takiej sytuacji tłuszcze stają się głównym źródłem energii w organizmie, co prowadzi do zwiększenia poziomu ciał ketonowych. Zapach acetonu z ust oraz inne objawy, np. zmęczenie, senność, zawroty głowy i spadek sprawności fizycznej mogą utrzymywać się przez kilka tygodni. Podobnie dzieje się u osób, które stosują głodówkę.

Zapach acetonu z ust u dziecka

Zapach acetonu z ust u dziecka może być pierwszym objawem cukrzycy typu I, czyli cukrzycy insulinozależnej. Jej przyczyną jest autoimmunologiczny proces niszczenia komórek trzustki (wysp Langerhansa), co skutkuje zaburzeniami wydzielania insuliny. Najczęściej rozpoznaje się ją w wieku dziecięcym lub nastoletnim. Na jej wystąpienie poza zapachem acetonu z ust u dziecka wskazuje: utrata masy ciała, przewlekłe zmęczenie, wzmożone pragnienie, zaburzenia widzenia.

Zapach acetonu z ust u dziecka może pojawić się także w sytuacji głodu lub kiedy spożywa ono niedostateczną ilość płynów. Nieprzyjemny oddech zawsze wymaga konsultacji lekarskiej i diagnostyki.

Jakie objawy mogą świadczyć o cukrzycy? Dowiesz się tego z filmu:

Bibliografia:

1. M. Górska-Ciebiada i wsp., Stany nagłe w cukrzycy – cukrzycowa kwasica ketonowa i zespół hiperglikemiczno-hipermolalny, [w:] „Anestezjologia i Ratownictwo” 2011, 5, s. 327–334.

2. B. Lewandowski i wsp., Przykry zapach z ust (halitosis) – problem nie tylko stomatologiczny, [w:] „Przegląd Medyczny Uniwersytetu Rzeszowskiego i Narodowego Instytutu Leków w Warszawie”, 2, Rzeszów 2013, s. 219–225.