Depresja z objawami psychotycznymi jest bardzo ciężkim zaburzeniem nastroju, w którym występują objawy psychotyczne oraz zaburzenia osi podwzgórzowo-przysadkowej. Urojenia czy omamy towarzyszące pacjentowi są zazwyczaj zgodne z jego aktualnym nastrojem. Depresja psychotyczna najczęściej dotyka Europejczyków. Nawet 4 osoby na 1000 miały epizody tej choroby (badanie przeprowadzone na osobach w wieku od 15 do 100 lat). Bardzo często zaburzenia psychotyczne pojawiają się nagle i są przyczyną hospitalizacji w szpitalu psychiatrycznym.
Depresja psychotyczna – objawy
Podstawowy objaw depresji psychotycznej to obniżony nastrój. Pojawia się brak chęci do życia, brak możliwości odczuwania przyjemności, silna apatia i spowolnienie psychoruchowe. Występują myśli samobójcze, które są motywowane chęcią uwolnienia się od cierpienia lub uwolnienia świata od swojej osoby. Mimika osoby chorej jest uboga, głos monotonny i cichy. Chory ma problemy ze snem – śpi nadmiernie lub nie może spać. Bardzo ważnymi objawami, które są podstawą urojeń, są poczucie winy i niska samoocena. Osoba chorująca na depresję z objawami psychotycznymi może mieć przeświadczenie o nadchodzącej karze za jej winy, uważać, że jest śmiertelnie chora, lub nawet, że nie żyje (zespół Cotarda – „chodzącego trupa”). Osoby takie, ze względu na dręczące, irracjonalne poczucie winy, obwiniają się nawet o najbardziej nieprawdopodobne rzeczy (przykładowo – tragedia lotnicza – osoba oglądająca informacje na jej temat w telewizji roi sobie, że jest za nią odpowiedzialna, pomimo że w rzeczywistości nie ma nic wspólnego z rozbiciem się samolotu).
U osób chorych na depresję psychotyczną bardzo często pojawiają się urojenia na tle hipochondrycznym. Mogą sobie one wmawiać, że są bardzo chore, że mają poważny nowotwór. Towarzyszą temu różnorodne objawy somatyczne – bóle głowy, silne zmęczenie, bóle całego ciała, zawroty głowy itp. W ciężkiej depresji z objawami psychotycznymi może dochodzić do powstawania symptomów wytwórczych – pacjent słyszy głosy, które potwierdzają jego urojenia, widzi rzeczy, które nie istnieją (przykładowo osoby rojące sobie chorobę widzą na ciele różne wykwity, rany, wysypki, skóra jest według nich zupełnie inna w dotyku niż kiedyś. Oczywiście inni nie zauważają na ich skórze nic niepokojącego). Niebezpiecznym objawem psychotycznym są głosy namawiające osobę do samobójstwa lub okaleczania się.
Objawem depresji psychotycznej może być nieuzasadniony lęk przed wyimaginowanym zabójcą, końcem świata, nadchodzącą karą czy innym zagrożeniem. Ponadto osoba cierpiąca na tę postać depresji może doświadczać depersonalizacji lub derealizacji. Depersonalizacja wynika z zaburzeń postrzegania otoczenia i samego siebie. Osoba w tym stanie ma wrażenie, że widzi siebie z boku i że jest oddzielona od własnego „ja”. Derealizacja jest uczuciem, które bardzo często dotyczy depersonalizacji, ale może występować też bez niej. Jest to wrażenie oddzielenia od rzeczywistości, patrzenia na życie i przemijające wydarzenia jak na film, coś, co dzieje się gdzieś obok, poza chorym. Zarówno depersonalizacji, jak i derealizacji towarzyszy uczucie braku kontroli nad własnym życiem.
Jak wygląda leczenie depresji? Dowiesz się tego z filmu:
Depresja psychotyczna – leczenie
Osoba chora na taką postać depresji musi pozostawać pod opieką psychiatry, bardzo często konieczne jest leczenie szpitalne. Czy depresja psychotyczna jest uleczalna? Pomimo ciężkości objawów i poważnego stanu pacjenta ten rodzaj depresji można wyleczyć. Psychiatra obserwuje pacjenta, jego zachowanie, objawy, które opisuje, ocenia jego zdolności poznawcze i afekt. Sprawdza również, czy nie dolegają mu żadne przewlekłe choroby. Dzięki tym obserwacjom może właściwie dobrać leczenie do odpowiedniej osoby. Epizod ciężkiej depresji z objawami psychotycznymi wymaga na samym początku powstrzymania objawów wytwórczych i urojeń, które są najbardziej niebezpieczne i uciążliwe. W takim przypadku stosowane są leki przeciwpsychotyczne, czyli neuroleptyki. Tę grupę leków dzieli się na neuroleptyki klasyczne i atypowe. Neuroleptyki klasyczne mają o wiele silniejsze działanie niż atypowe, ale również objawy uboczne ich stosowania są dla pacjenta bardzo uciążliwe. Neuroleptyki atypowe działają delikatniej, dlatego są stosowane częściej, również w leczeniu ambulatoryjnym (pozaszpitalnym). Leczenie ciężkiej depresji z objawami psychotycznymi to również stosowanie środków przeciwdepresyjnych. Najczęściej lekarze przepisują leki z grupy inhibitorów wychwytu zwrotnego serotoniny (SSRI). Dzięki połączeniu leków przeciwpsychotycznych i przeciwdepresyjnych normuje się poziom neuroprzekaźników w mózgu. Leczenie przynosi efekty po kilku tygodniach – wtedy chory zaczyna czuć się coraz lepiej, znikają objawy psychotyczne, poprawia się nastrój i ogólny poziom funkcjonowania. Gdy najcięższe objawy zostaną przezwyciężone, przychodzi pora na włączenie psychoterapii. Regularne spotkania z psychologiem pomogą znaleźć przyczyny depresji.