Pęcherzyk żółciowy ma około 10 cm długości i może jednorazowo pomieścić około 70 ml żółci. Jest ona transportowana z wątroby do dwunastnicy przez drogi żółciowe, a jej nadmiar, kiedy organizm nie trawi pokarmu, odkładany jest właśnie w woreczku żółciowym.
Gdzie jest woreczek żółciowy (pęcherzyk żółciowy) i jak funkcjonują drogi żółciowe?
Drogi żółciowe są przewodami przebiegającymi od wątroby do dwunastnicy, które transportują produkowaną przez wątrobę żółć. Z jej pomocą organizm pozbywa się toksyn, pozostałości po lekach, kwasu żółciowego i szkodliwego cholesterolu. Jednym z elementów dróg żółciowych jest właśnie pęcherzyk – woreczek żółciowy, z którego żółć jest uwalniana, kiedy w organizmie rozpoczynają się procesy trawienne. Kolejna część to przewód pęcherzykowy, który zlokalizowany jest po prawej stronie przewodu wątrobowego wspólnego i odpowiada za odprowadzenie żółci do woreczka żółciowego. Przewód pęcherzykowy i przewód wątrobowy są ostatnimi elementami dróg żółciowych.
Kolka żółciowa. Jak uśmierzyć ból?
Stany chorobowe mogą dotykać całości przewodu żółciowego lub którejś z jego części. Najczęściej diagnozowanym schorzeniem jest kamica żółciowa. U osób cierpiących na tę przypadłość może dojść do tzw. ataku pęcherzyka żółciowego, określonego w medycynie kolką żółciową. Ma ona zazwyczaj ostry przebieg i charakteryzuje się intensywnym bólem, który pojawia się po jedzeniu, ale zazwyczaj dopiero po kilku godzinach od zakończonego posiłku (zwłaszcza jeśli był on tłusty i ciężkostrawny). Często dochodzi do nudności i wymiotów. Charakterystycznym objawem są też wzdęcia. Ból brzucha może promieniować do pleców i prawej łopatki.
W przypadku kolki żółciowej wskazane jest zażycie leków rozkurczających jak no-spa czy buscopan. Pomagają też środki tzw. żółciopędne i przeciwzapalne. W trakcie ataku dobrze jest się położyć i przyłożyć termofor lub poduszkę elektryczną. Jeśli po dwóch godzinach ból nie ustąpi, konieczne jest wezwanie pogotowia. Jeśli natomiast dolegliwości uda się zmniejszyć i ból zniknie, należy pamiętać o ścisłej diecie (najlepiej półpłynnej) przez około dwa dni po ataku i kontynuowaniu terapii lekami rozkurczającymi przez kolejne dwa tygodnie. Szczegóły leczenia określi lekarz, który może też zdecydować o konieczności wycięcia pęcherzyka żółciowego.
Chory woreczek żółciowy - objawy kamicy żółciowej
Kamica żółciowa dotyka przede wszystkim kobiet – statystycznie cierpią na nią trzy razy częściej niż mężczyźni. Przyczyny powstawania kamieni w pęcherzyku żółciowym nie są do końca określone, ale najczęściej choroba dotyka kobiet po czterdziestce, otyłych, po kilku porodach. Powstawaniu kamieni sprzyja wysoki cholesterol, dieta bogata w zwierzęce tłuszcze, ale także nagłe zmniejszenie wagi po intensywnych kuracjach odchudzających bądź operacyjnym zmniejszeniu żołądka.
Na skutek kamicy płynna zazwyczaj żółć w pęcherzyku zaczyna się krystalizować. Złuszczone fragmenty nabłonka przewodu żółciowego mogą tworzyć coraz większe bryłki i w konsekwencji kamienie o charakterze cholesterolowym bądź wapiennym. Kamienie cholesterolowe są większe i zazwyczaj występują pojedynczo. Wapniowe są mniejsze, ale pojawia się ich więcej i są znacznie częstsze.
Tzw. triadą Charcota określany jest zespół objawów charakterystycznych dla kamicy pęcherzyka żółciowego, czyli: ból zlokalizowany w nadbrzuszu i promieniujący do łopatek, gorączka, dreszcze, brak apetytu, nudności i przynoszące ulgę wymioty. Objawem choroby jest też żółtaczka mechaniczna.
Najczęściej w przypadku kamicy niezbędna jest operacja pęcherzyka.
Kiedy chory woreczek żółciowy (pęcherzyk żółciowy) należy usunąć?
Wskazaniem do operacyjnego usunięcia pęcherzyka żółciowego są powtarzające się intensywne dolegliwości, zwłaszcza bardzo bolesne kolki żółciowe. W przypadku zdiagnozowania kamieni w pęcherzyku żółciowym można zastosować terapię rozpuszczania ich odpowiednimi lekami, zwłaszcza jeśli są to kamienie cholesterolowe.
Operacja polega na usunięciu całego pęcherzyka żółciowego wypełnionego kamieniami. Coraz częściej przeprowadza się ją metodą laparoskopową, ponieważ pozwala ona na szybszą rehabilitację operowanego.
Brak woreczka żółciowego – zalecenia po operacji
Życie bez pęcherzyka żółciowego obarczone jest koniecznością przestrzegania lekkostrawnej diety i ograniczenia spożycia tłuszczów zwierzęcych. Przez około trzy miesiące po operacji wskazane jest unikanie dźwigania ciężkich przedmiotów ze względu na ryzyko przepukliny pępkowej. Usunięcie pęcherzyka nie zawsze wiąże się z wyeliminowaniem ryzyka formowania się nowych kamieni. Mogą one powstawać w pozostawionych przewodach żółciowych, które w takim przypadku również są wskazaniem do usunięcia operacyjnego.