Choroba kociego pazura u człowieka – co to jest?

U człowieka choroba kociego pazura może wystąpić po zadrapaniu przez koty lub inne zwierzęta będące nosicielami tej jednostki chorobowej. Choroba kociego pazura to odzwierzęca choroba wywołana przez bakterie gram-ujemne Bartonella henselae (czasami również przez Bartonella clarridgeiae). Bakteria ta wywołuje miejscowy stan zapalny węzłów chłonnych o charakterze ostrym lub przewlekłym, następujący po wcześniejszym zainfekowaniu oka, skóry czy błon śluzowych.

Choroba kociego pazura – objawy

Początkowo choroba kociego pazura może mieć przebieg bezobjawowy lub pojawiają się objawy związane bezpośrednio z zadrapaniem, czyli miejscowe. Są to najczęściej grudka zapalna i miejscowe zaczerwienienie. Przez następny miesiąc może nie wystąpić żaden dodatkowy symptom.

W późniejszym etapie dochodzi do powiększenia węzła chłonnego najbliższego ranie, zazwyczaj do około 5 cm. Staje się on zwykle tkliwy. Zadaniem węzłów chłonnych jest wyłapywanie patogenów wędrujących wraz z limfą w naczyniach limfatycznych z różnych okolic ciała. Jeśli dojdzie do zranienia, bakteria drogą naczyń limfatycznych dostaje się do najbliższego węzła chłonnego. Taki powiększony węzeł chłonny zaczyna ropieć, a następnie może dojść do jego przebicia na zewnątrz i wydostania się ropy.

Rzadko zdarza się, że choroba przybiera nietypowy obraz i dochodzi do uogólnionego powiększenia węzłów chłonnych, pojawienia się ziarniniaków w wątrobie i śledzionie, a także do zajęcia ośrodkowego układu nerwowego.

Inne rzadziej spotykane objawy to:

• zmiany w kościach,
  
• drgawki i bardzo wysoka gorączka,
  
• zapalenie wsierdzia,
  
• zapalenie spojówek,
  
• zespół oczno-węzłowy Parinauda,
  
• zapalenie nerwu wzrokowego.
  

Dodatkowo pojawić się też mogą: zmęczenie i osłabienie, bóle głowy, spadek masy ciała i inne objawy niespecyficzne, zawsze nasuwające podejrzenie infekcji w organizmie.

Co robić przy podejrzeniu choroby kociego pazura?

W większości przypadków choroba kociego pazura ustępuje samoistnie w ciągu 6 miesięcy. W przeciwnym razie schorzenie może postępować, prowadząc do powikłań, takich jak ropienie węzła chłonnego, zajęcie oka z wtórną ślepotą, a także do zapalenia mózgu.

Diagnostykę rozpoczyna się od wywiadu, w którym wskazuje się na kontakt dziecka z młodymi kotami. Istotą rozpoznania choroby kociego pazura są badania serologiczne. Rzadko wykonuje się badanie histopatologiczne węzłów chłonnych. Jeśli jednak węzeł ze względu na jego powiększenie został nadgorliwie pobrany, na wyniku można doszukać się rozpoznania zmian martwiczych i ziarniniakowych. Tak naprawdę poza badaniami serologicznymi niewiele więcej badań ma zastosowanie w tej diagnostyce. Oczywiście, powiększenie węzłów chłonnych zawsze powinno być objawem alarmującym, tak więc inne badania służą często wykluczeniu pozostałych możliwych stanów patologicznych.

Choroba kociego pazura u kobiet w ciąży

Nie ma dokładnych danych dotyczących wpływu zakażenia chorobą kociego pazura na dziecko. Dotychczas odnotowano tylko pojedyncze przypadki dzieci, których matki w ciąży były zakażone tą bakterią. Zakażenie nie wywarło negatywnych skutków na dzieciach, jednak zbyt mała ilość osób wziętych pod uwagę nie pozwala na potwierdzenie tej tezy. Z pewnością kobiety w ciąży powinny unikać kontaktu z kociętami, ugryzień i zadrapań przez koty, ze względu na fizjologicznie zmniejszoną w czasie ciąży odporność organizmu.

Choroba kociego pazura – leczenie

Przy ostrym zakażeniu bakterią Bartonella henselae leczenie polega na antybiotykoterapii. Najczęściej jest to azytromycyna. Bardzo szybko po jej podaniu dochodzi do zmniejszenia się węzła chłonnego. Jeśli węzeł jest zropiały, należy chirurgicznie ewakuować z niego treść ropną za pomocą grubej igły. Niekiedy konieczne jest usunięcie całego węzła chłonnego.

Jeśli choroba przybiera przebieg łagodny, przewlekły, nie ma żadnych związanych z nią powikłań w postaci ropni i objawów ogólnych, można wstrzymać się z leczeniem i poczekać, aż choroba ustąpi samoistnie.

Jak unikać zakażenia chorobą kociego pazura?

Główną metodą uniknięcia choroby kociego pazura jest zapobieganie zadrapaniom i ugryzieniom przez koty, szczególnie młode. Dotyczy to zwłaszcza małych dzieci, chorych z osłabionym układem odpornościowym, a także chorych ze sztucznymi zastawkami serca. Wśród kotów profilaktyka polega na odpchleniu, ponieważ to pchły są winowajcą tak szerokiego rozpowszechnienia choroby wśród kotów.