Brodawczak jest dość powszechnym zjawiskiem, tak jak powodujący go wirus. Szacuje się, że brodawczakiem ludzkim (HPV – Human papilloma virus) zakażony jest niemal co drugi mieszkaniec naszej planety, jednak u większości ludzi występuje on w formie utajonej. Naukowcy zidentyfikowali niemal 100 jego odmian, przy czym ponad 30 dotyczy zakażeń narządów płciowych i przebiega bezobjawowo. Istnieją typy onkogenne, mogące wywołać zmiany nowotworowe w obrębie szyjki macicy, a także typy odpowiedzialne za powstawanie kłykcin kończystych na narządach płciowych zewnętrznych. Wirus może wywoływać zmiany w błonach śluzowych większości narządów a także na skórze.
Brodawczak płaskonabłonkowy w jamie ustnej
Wirus brodawczaka ludzkiego może zlokalizować się w jamie ustnej, czego konsekwencją są niewielkie grudki pojawiające się na podniebieniu, języku czy wardze. Brodawczak płaskonabłonkowy jest uznawany za łagodną zmianę nowotworową, która jednak może ulec zezłośliwieniu u osób narażonych na działanie dodatkowych czynników kancerogennych, na przykład nadużywających alkoholu, palących papierosy, a także często uprawiających seks oralny. Ryzyko rozwoju raka jamy ustnej znacząco zwiększa zwłaszcza jeden ze szczepów wirusa brodawczaka ludzkiego – HPV 16.
Brodawczak pęcherza moczowego
Brodawczak pęcherza moczowego jest łagodną zmianą nowotworową, która przyjmuje postać narośli na błonie śluzowej dróg moczowych. Dotyczy głównie mężczyzn po 60. roku życia. Objawem wskazującym na obecność brodawczaka pęcherza moczowego jest bezbolesny krwiomocz. Jego rozwojowi sprzyja też długotrwałe palenie papierosów, przewlekłe i nieleczone zapalenie pęcherza moczowego, a także przebyta chemio- i radioterapia.
Brodawczak w gardle
Brodawczaki w krtani, tchawicy, oskrzelach i przełyku najczęściej występują u dzieci do 5. roku życia, które nie mają jeszcze w pełni wykształconego systemu odpornościowego. Często wirus brodawczaka ludzkiego atakuje je jeszcze w łonie matki, przenosząc się z organizmu kobiety. W przypadku dorosłych przyczyną tego typu zmian bywają zwykle liczne kontakty seksualne, zwłaszcza oralne. Brodawczak w gardle objawia się najczęściej kaszlem i chrypką.
Zmiana ma zazwyczaj charakter łagodny, ale może również przekształcić się w nowotwór. Z ostatnich badań naukowców wynika, że zakażenie różnymi typami wirusa brodawczaka ludzkiego prowadzi do rozwoju co trzeciego raka krtani lub przełyku.
Brodawczak skóry
Szarożółta zmiana skórna o nierównej, chropowatej powierzchni, zwana brodawką lub kurzajką, najczęściej pojawia się na dłoniach i stopach. Zazwyczaj staje się problemem bardziej estetycznym niż zdrowotnym, choć niekiedy może także sprawiać ból czy wywoływać stany zapalne.
Zmiany na skórze są efektem zakażenia wirusem brodawczaka ludzkiego, który przenika do organizmu na różne sposoby. Rozprzestrzenianiu groźnych drobnoustrojów sprzyjają:
- uszkodzenia skóry (wystarczy niepozorne skaleczenie czy otarcie);
- chodzenie boso w publicznych miejscach: na basenie, w sanitariacie albo pod prysznicem;
- pożyczanie cudzych butów, ręczników, środków higieny osobistej czy akcesoriów do pedicure;
- obgryzanie paznokci, w wyniku czego płytka paznokcia staje się krótka, szeroka i zniekształcona, a uszkodzenia powodują osłabienie naturalnej bariery odpornościowej organizmu.
Zobacz także: Brodawki płaskie – wirusowe na twarzy i stopie, leczenie naturalne i konwencjonalne
Brodawczak – leczenie
Medycyna wciąż nie wynalazła leku, który zwalczałby wirusa brodawczaka ludzkiego. Wywołane nim guzki i narośle powinny być jak najszybciej usunięte, by powstrzymać rozprzestrzenianie się niebezpiecznych drobnoustrojów. Brodawczaki likwiduje się na różne sposoby – tradycyjnymi metodami chirurgicznymi, ale również mniej inwazyjnymi technikami: laserem, wypalaniem lub wymrożeniem.
Należy pamiętać, że mimo usunięcia zmian wirus brodawczaka ludzkiego pozostaje w organizmie i może nadal się rozprzestrzeniać. Dlatego bardzo ważne jest przeprowadzanie regularnych badań. Dotyczy to zwłaszcza kobiet zarażonych wirusem HPV, będącym główną przyczyną zachorowań na raka szyjki macicy. Ten rodzaj nowotworu jest w skali globalnej drugim co do częstości występowania u kobiet poniżej 45. roku życia oraz trzecim co do ilości powodowanych zgonów (po raku piersi i płuc). Profilaktyka nowotworu szyjki macicy polega na regularnym wykonywaniu badania cytologicznego.
Zobacz także: Szczepionka HPV: szczepić się czy nie?
Z badań populacyjnych wynika, że ponad połowa kobiet aktywnych seksualnie jest narażona na kontakt przynajmniej z jednym typem wirusa HPV wywołującym zakażenia narządów płciowych i rozwój brodawczaka. Dodatkowymi czynnikami ryzyka są: palenie papierosów, duża liczba odbytych porodów, długotrwałe stosowanie antykoncepcji hormonalnej, wczesna inicjacja seksualna oraz spora liczba partnerów.