Borelioza jest chorobą przenoszoną przez kleszcze. Należy pamiętać, że te pajęczaki bytują na niskich krzakach i w trawie. Istnieje szereg badań na wykrycie boreliozy, jednak żadne z nich nie daje stuprocentowo pewnej diagnozy.

Borelioza – skutki. Jakie są powikłania boreliozy?

Borelioza jest chorobą przewlekłą i ogólnoustrojową. Oznacza to, że jej skutki mogą być odczuwalne niemal w całym organizmie. Początkowo, u części zarażonych osób, może wywołać jedynie objaw skórny, to tzw. rumień wędrujący. Wdrożenie antybiotykoterapii na tym etapie daje pomyślne rokowania. Im później zostanie rozpoczęte leczenie, tym więcej narządów i tkanek zaatakowanych zostanie przez krętki boreliozy (bakterie z rodziny Borrelii). Groźniejsze od objawów boreliozy są powikłania, do jakich może prowadzić.

W tej grupie znajdują się, m. in.: zapalenie serca, kardiomiopatia rozstrzeniowa, zapalenie nerwu twarzowego, przewlekłe zapalenie mózgu, zaburzenia słuchu oraz zapalenia stawów. Innym poważnym skutkiem tej choroby jest zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych. Osoby cierpiące na przewlekłą postać boreliozy odczuwają chroniczne zmęczenie, bóle kostne i stawowe.

Zobaczcie, czym grozi ukłucie przez kleszcza:

Borelioza - objawy skórne, neurologiczne, stawowe i inne

Objawy boreliozy dzielone są na:

• objawy skórne,
  
• objawy stawowe,
  
• objawy narządowe
  
• objawy neurologiczne (neuroborelioza).
  

Mają one charakter napadowy i zmienny w czasie. Najczęściej dochodzi do krzyżowania się różnego typu symptomów.

Symptomy boreliozy są bardzo niecharakterystyczne, dlatego na ich podstawie trudno jednoznacznie stwierdzić, że dana osoba cierpi na to schorzenie. Objawy boreliozy u dzieci są takie same jak u dorosłych. Różnica polega jedynie na stopniu ich nasilenia - u dzieci mają nieco łagodniejszy przebieg.

Po jakim czasie zauważa się objawy boreliozy?

Pierwszym objawem boreliozy jest najczęściej rumień wędrujący, pojawiający się w miejscu, w którym kleszcz wczepił się w ciało. Do wystąpienia na skórze czerwonych, rozchodzących się promieniście plam dochodzi po około 1-3 tygodniach od momentu ukąszenia. Po około 4 tygodniach zmiana ta samoistnie znika. Ale uwaga! Brak rumienia wędrującego nie oznacza, że nie doszło do zarażenia boreliozą.

Charakter objawów boreliozy

Objawy zakażenia bakteriami Borrelia burgdorferi mogą pojawiać się gwałtownie (napadowo) i być bardzo zróżnicowane.

Bóle stawowe mogą pojawić się na przykład przez 3 tygodnie, po czym samoistnie ustąpić na rzecz dolegliwości ze strony innego układu, np.: sercowo-naczyniowego. Charakterystyczne są również napadowe drętwienia i mrowienia kończyn.

Objawy skórne boreliozy

Pierwszym sygnałem mogącym świadczyć o boreliozie jest rumień wędrujący. Rumień jest to okrągła lub owalna czerwona pierścieniowata zmiana o średnicy około 1,5 cm pojawiająca się w miejscu ugryzienia przez kleszcza. Rumień, wbrew nazwie, nie wędruje, a jedynie wykazuje tendencję do rozszerzania się. Na jego powierzchni mogą pojawiać się pęcherze, a nawet zmiany martwicze, które powodują zbrązowienie skóry. Innymi skórnymi symptomami boreliozy są:

• limfocytowy chłoniak (niebolesny guz o czerwono-błękitnej barwie zlokalizowany w małżowinie usznej, na sutku lub w mosznie),
• przewlekłe zanikowe zapalenie skóry (czerwono-szare plamy na nogach), występujące rzadko, a jeżeli już dochodzi do jego rozwoju to częściej pojawia się jako objaw boreliozy u dzieci.

Objawy stawowe - borelioza a zapalenie stawów

Zapalenie stawów to jeden z najpowszechniejszych objawów boreliozy, który pojawia się niekiedy od razu po pojawieniu się rumienia. Dochodzi do zajęcia stawu kolanowego lub skokowego. Staw boli i sztywnieje. W konsekwencji tych dolegliwości może dojść do zniszczenia powierzchni stawów.

Objawy narządowe boreliozy

Zmiany w obrębie narządów w przebiegu boreliozy są trudne do rozpoznania. Zazwyczaj jednocześnie dochodzi do zajęcia kilku organów. Stan taki powoduje wystąpienie objawów imitujących przeziębienie lub grypę. Pojawiają się gorączka, dreszcze i intensywne poty. Oprócz tego zauważa się również takie dolegliwości, jak:

• gwałtowny spadek masy ciała bez wyraźnej przyczyny,
• ograniczenie sprawności fizycznej i wydolności organizmu,
• drętwienie kończyn,
• porażenie zmysłu smaku,
• tiki mięśniowe, np. na twarzy.

Neurologiczne objawy boreliozy - neuroborelioza

Dolegliwości ze strony ośrodkowego układu nerwowego w boreliozie mają bardzo gwałtowny przebieg. Do symptomów neurobiologicznych zalicza się:

• zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych,
• zapalenie nerwów czaszkowych (w rezultacie może dojść do zmiany rysów twarzy),
• zapalenie spojówek,
• tymczasowe zaburzenia widzenia,
• drętwienie i mrowienie w dłoniach,
• nadwrażliwość na dotyk,
• przewlekłe zapalenie mózgu i rdzenia kręgowego,
• depresję,
• drżenie kończyn i całego ciała,
• nietypowe napady padaczkowe,
• zaburzenia koncentracji,
• psychozę,
• otępienie.
• Zmiany w mózgu, do których doszło w konsekwencji boreliozy, są trwałe i nieodwracalne.

Inne objawy boreliozy

Borelioza charakteryzuje się nieswoistym przebiegiem oraz ogromną zmiennością obrazu klinicznego. Jest to schorzenie, które maskuje się poprzez naśladowanie innych chorób. Borelioza może powodować: przewlekłe zmęczenie, nadwrażliwość na alkohol, bóle karku, obniżenie temperatury ciała, zaburzenia słuchu i wzroku, napady otępienia, zaburzenia miesiączkowania, impotencję, refluks żołądkowo-przełykowy oraz wypadanie włosów.

Z objawami neurologicznymi i stawowymi często współwystępują zaburzenia psychiczne.

Diagnostyka boreliozy - niejednorodne objawy

Krętki Borrelia burgdorferi w pierwszej kolejności atakują nabłonek (m. in.: skóry, przewodu pokarmowego, dróg oddechowych), następnie komórki nerwowe, tkanki śródbłonka oraz tkanki łącznej, dlatego szybko rozprzestrzeniają się po całym organizmie, atakując niemal każdy narząd, przez co objawy boreliozy są tak złożone.

W przypadku zauważenia u siebie lub dziecka symptomów skórnych obok (współwystępujące lub pojawiające się w różnym czasie) dolegliwości stawowych, neurologicznych oraz arytmii serca, istnieje prawdopodobieństwo, że doszło do rozwoju boreliozy. Dolegliwości te mogą samoistnie znikać, a potem nasilać się średnio co 4 tygodnie.

Badania na boreliozę i testy na boreliozę

Borelioza może nie objawiać się żadnymi charakterystycznymi symptomami. Zdarza się, że przypomina zwykłe przeziębienie. Nie istnieje metoda diagnostyczna pozwalająca na 100 proc. potwierdzenie boreliozy. Rumień wędrujący to objaw, który może pomóc wykryć chorobę na jej wczesnym etapie. Niestety niemal 40 proc.  osób zakażonych krętkiem boreliozy nie ma tego symptomu.

W celu zdiagnozowania boreliozy stosuje się różnego typu testy, do których zalicza się, m. in.:

• test ELISA – test na przeciwciała,
• kompleksy immunologiczne KKI – test na kompleksy immunologiczne
• test Western-Blot (Immunoblot) – test na swoiste przeciwciała, najważniejsze obok testu ELISA w diagnostyce Boreliozy.
• C6 lyme – test serologiczny,
• test LTT borelioza – test na produkujące przeciwciała limfocyty T,
• test EAV według Dr Volla – test obciążeń organizmu,
• test PCR (kleszcz) – test na żywą bakterię krętka boreliozy lub jego fragmenty.
• Niektóre kliniki specjalizujące się w diagnozowaniu boreliozy wykonują dodatkowo jeszcze inne testy, np. EliSpot.

Negatywny wynik testów na boreliozę nie wyklucza całkowicie boreliozy.

Zobaczcie także, w jaki sposób rozpoznać boreliozę:

Borelioza – leczenie ziołami

Jeżeli antybiotykoterapia boreliozy nie przynosi oczekiwanych rezultatów, można wdrożyć fitoterapię (kurację ziołami). Protokół Buhnera to forma ziołowej terapii popularna wśród alternatywnych metod leczenia boreliozy. Zestaw ziół został opracowany w oparciu o badania kliniczne i wykazuje dużą skuteczność w leczeniu chorób odkleszczowych oraz towarzyszących im powikłań.

Podstawowe zioła Protokołu Buhnera, to:

• andrographis ( łac. Andrographis paniculata),
• koci pazur (łac. Uncaria tomentosa),
• kolcorośl (łac. Smilax medica),
• rdest japoński (łac. Polygonum cuspidatum),
• traganek błoniasty (łac. Astragalus membranaceus),
• żeń-szeń syberyjski (łac. Eleutherococcus senticosus).

Do mieszanki dodawane są również rośliny i przyprawy, m. in.: kurkuma, korzeń lukrecji, szałwia czerwona, głóg dwuszyjkowy, korzeń szczeci pospolitej i pokrzywa zwyczajna.

Oprócz Protokołu Bhunera w leczeniu boreliozy stosowane są również: czystek, korzeń prawoślazu, porost islandzkiego, topola, żywotnik, brzoza, czeremcha, lilak, dziewanna, mydnica oraz siemię lniane.

Tego typu terapie nie mają potwierdzenia w badaniach naukowych i nie powinny być stosowane na własną rękę oraz przed wdrożeniem leczenia akademickiego. Ponadto zioła mogą wchodzić w interakcje z lekami chemicznymi i osłabić działanie np. antybiotyków.

Antybiotyki na boreliozę

Rumień w miejscu ukąszenia kleszcza jest wskazaniem do natychmiastowego rozpoczęcia antybiotykoterapii. W boreliozie bardzo ważny jest czas. Im szybciej zniszczone zostaną bakterie Borreli, tym większa jest szansa na wyleczenie i uniknięcie poważnych powikłań. Leczenie antybiotykami na ogół trwa około 4 tygodni. Jeżeli rumień jest rozsiany, trudno określić, czy jest symptomem miejscowego zakażenia, czy świadczy o rozprzestrzenieniu się krętków boreliozy na inne tkanki. W takiej sytuacji wydłuża się stosowanie antybiotyki do około 6 tygodni. Niestety często też zdarza się, że dochodzi do rozwoju choroby mimo wcześniej pojętej kuracji. W leczeniu wykorzystuje się antybiotyki z grupy tetracyklin (doksycyklina) oraz betalaktamów (penicyliny i ich pochodne, np. amoksycylina oraz cefalosporyny).

Dieta na boreliozę

Bardzo ważne jest stosowanie wraz z antybiotykami probiotyków w celu utrzymania bakteryjnej flory jelit na właściwym poziomie i uniknięcia infekcji grzybiczych. W tym celu należy włączyć do jadłospisu jogurty i fermentowane przetwory mleczne (niesłodzone) oraz kiszonki. Ponadto bardzo ważne jest stosowanie tzw. diety przeciwgrzybiczej. Polega ona na eliminacji produktów wysoko przetworzonych, bardzo słodkich owoców, produktów z białej mąki pszennej, alkoholu, konserw oraz serów pleśniowych.