Zapalne bóle stawów dotyczą jednego stawu lub grupy stawów, przeważnie dolegliwości występują także w pobliskich mięśniach, a niekiedy też w kościach. Oprócz bólu stawów w zapaleniu mogą pojawić się obrzęk chorego miejsca, zaczerwienienie i ocieplenie skóry oraz zaburzenie ruchomości stawu lub stawów, a także gorączka. Niezapalne bóle stawów przebiegają przeważnie bez wymienionych dolegliwości, odczuwany jest jedynie ból.

Zobacz także: Zapalenie stawów: rodzaje, objawy i przyczyny (wirusy, bakterie, urazy, choroby)

Bóle stawów jako efekt przeciążenia lub kontuzji

Bóle stawów rąk, stawów barkowych i nóg najczęściej wynikają z nadmiernego obciążenia lub kontuzji. Intensywny wysiłek fizyczny może powodować nadwyrężenie stawów i mięśni. Zdarza się to osobom ćwiczącym bez rozgrzewki lub przeceniającym swoje możliwości fizyczne i doprowadzającym do przetrenowania.

Częstą przyczyną bólu stawów jest też uraz mechaniczny. Naciągnięcie mięśnia czy zwichnięcie lub skręcenie stawu powoduje silny ból i wymaga wizyty u lekarza, a przeważnie także rehabilitacji.

Zapalenie kaletki stawowej często jest konsekwencją nienaturalnego układania ciała, nieprawidłowej postawy podczas pracy przy komputerze lub braku rozgrzewki przed treningiem. Ból stawów pojawia się w miejscu, w którym doszło do stanu zapalnego. Mogą to być m.in. bóle stawów rąk, np. łokciowych. Razem z bólem występują tkliwość stawów, obrzęk, ograniczenie ruchomości i ból podczas ruchu.

Choroby wirusowe powodujące ból stawów i mięśni

Bóle stawów i mięśni mogą być jednym z objawów infekcji wirusowej. Występują przeważnie w przebiegu takich chorób wirusowych, jak:

1. grypa – bóle stawów i mięśni nie muszą być zlokalizowane w jednej części ciała, zwykle odczuwane są w całym ciele i towarzyszy im osłabienie, gorączka i bóle stawów to jedne z najczęstszych pierwszych objawów infekcji wirusem grypy,
   

• przeziębienie – bóle stawów i mięśni zazwyczaj trwają kilka dni i nie są intensywne,
  
• ospa wietrzna – bóle stawów zwiastują chorobę, mogą współwystępować z objawami podobnymi do grypy oraz biegunką,
  
• różyczka – bóle stawów występują przed pojawieniem się zmian skórnych, mogą im towarzyszyć dolegliwości typowe dla grypy.
  

Bóle stawów i mięśni w chorobach wywołanych przez wirusy ustępują przeważnie razem z innymi objawami, niekiedy wcześniej, bo już po kilku dniach.

Choroby reumatyczne a ból stawów i mięśni

Choroby reumatyczne mają podłoże autoimmunologiczne. Oznacza to, że przyczyną pojawiających się dolegliwości jest nieprawidłowe działanie układu odpornościowego. Organizm niszczy własne tkanki, czemu towarzyszy przewlekły stan zapalny. Choroby reumatyczne, w których występują bóle stawów, to m.in.:

• reumatoidalne zapalenie stawów – występują bóle stawów rąk i nóg, a najczęściej małych stawów tych kończyn, np. palców, rzadziej pojawiają się bóle stawów barkowych; bólowi towarzyszą przeważnie obrzęk i sztywność stawów, a także gorączka,
  
• młodzieńcze idiopatyczne zapalenie stawów – występują bóle stawów u dzieci do 16. roku życia, stan zapalny toczy się w stawach kolanowych, skokowych, nadgarstkach oraz w małych stawach, mogą wystąpić także objawy przypominające grypę, następuje spadek aktywności, dziecko staje się apatyczne,
  
• polimialgia reumatyczna – zwykle atakuje osoby po 50. roku życia, zaczyna się od bólu mięśni szyi i karku, a także obręczy barkowej i biodrowej, z czasem pojawia się sztywność mięśni i zapalenie stawów, w tym najczęściej stawu kolanowego i stawu mostkowo-obojczykowego,
  
• toczeń rumieniowaty układowy – choroba uszkadza wiele tkanek i narządów, a najczęściej nerki, skórę i stawy, bóle stawów i mięśni przeważnie współwystępują z obrzękami, zmianami skórnymi i dolegliwościami ze strony zaatakowanych układów.
  

W chorobach reumatycznych bóle stawów są przewlekłe. Oprócz wymienionych schorzeń bólem stawów lub stawów i mięśni objawiają się także:

• zesztywniejące zapalenie stawów kręgosłupa,
  
• choroba Stilla – oprócz bólu stawów występują wysypka, gorączka i powiększenie węzłów chłonnych,
  
• ostra gorączka reumatyczna – objawem są wędrujące bóle stawów – stawy bolą jeden po drugim, choroba występuje przeważnie u dzieci jako powikłanie po anginie.
  

Potencjalne przyczyny bólu stawów o podłożu autoimmunologicznym to też zapalenie wielomięśniowe, fibromialgia, twardzina układowa czy nawracające zapalenie chrząstek. Bóle stawów związane mogą być także z dną moczanową, chorobą metaboliczną.

Inne choroby powodujące bóle stawów

Bóle stawów i mięśni przyczyny mogą mieć związane z zaburzeniami pracy tarczycy. Niedoczynność tarczycy powoduje u niektórych osób sztywność i bóle mięśni oraz bóle nadgarstka i ograniczenie ruchomości tego stawu.

W zaawansowanym stadium boreliozy bóle stawów występują obok zaburzeń neurologicznych, a czasem nawet zaburzeń w pracy układu krwionośnego. Przewlekła borelioza objawia się także gorączką, dreszczami, bólami głowy, gardła i bólami stawów, sztywnością mięśni oraz ich nieprawidłowym, mimowolnym kurczeniem i rozkurczaniem.