Choroba Alzheimera, zwana również otępieniem starczym oraz AD (od ang. Alzheimer's disease) po raz pierwszy została opisana na początku XIX stulecia przez Aloisa Alzheimera, od którego nazwiska pochodzi jej nazwa. Chorobę tą zalicza się do chorób wieku starczego, związanych z postępującymi i nieodwracalnymi zmianami, zachodzącymi w organizmie człowieka.

Przyczyny choroby Alzheimera

Chorobę Alzheimera zalicza się do grupy chorób neurodegeneracyjnych, związanych z nieprawidłowym funkcjonowaniem układu nerwowego. Jest ona dolegliwością nieodwracalną i wieloetapową, a jej przyczyny nie są do końca znane. Przypuszcza się, że może być ona wynikiem uwarunkowań genetycznych. Według badań ryzyko zapadalności na chorobę Alzheimera zwiększa się u osób, u których, ktoś z najbliższej rodziny zmagał się z tym schorzeniem. Nie bez znaczenia jest również wiek – Alzheimer zwykle dotyka ludzi po 65. roku życia. Istotnym czynnikiem ryzyka jest także poziom aktywacji mózgu, a także takie choroby naczyniowe, jak: nadciśnienie tętnicze, zakrzepica żylna oraz wysokim poziom złego cholesterolu.

Przy chorobie Alzheimera dochodzi do stopniowego i nieodwracalnego uszkodzenia neuronów. Dotyka ono przede wszystkim komórki nerwowe, zlokalizowane w płacie czołowym i ciemieniowym, które odpowiedzialne są za pamięć krótko- i długotrwałą. Zwykle proces uszkodzenia neuronów przebiega w bardzo szybkim tempie.

Pierwsze objawy choroby Alzheimera - jak odróżnić chorobę od innych form demencji starczej?

Pierwsze objawy choroby Alzheimera mogą być mylone z naturalnym procesem starzenia się organizmu. W okresie predemencji, przedklinicznego etapu tego schorzenia, zazwyczaj występują trudności w wykonywaniu codziennych czynności. Chory zwykle ma problemy z przypomnieniem sobie niedawnych zdarzeń, co wiąże się z uszkodzeniem pamięci krótkotrwałej. W tym stadium rozwoju schorzenia u chorego można zaobserwować także: apatię, problemy z koncentracją i utrzymaniem uwagi oraz zaburzenia pamięci semantycznej.

Zobacz także: Alzheimer w młodym wieku

Charakterystycznym objawem dla wczesnego etapu rozwoju Alzheimera jest agnozja, która jest zaburzeniem, polegającym na problemach z rozpoznawaniem różnych elementów otoczenia, w tym, np. swojego domu czy bliskich osób. Bardzo często agnozji towarzyszy apraksja, czyli upośledzenie ruchów. Ponadto pojawiają się także: postępujące zaburzenia pamięci i problemy z poprawnym zrozumieniem komunikatów oraz zubożenie zakresu słownictwa.

Kolejnym stadium rozwoju choroby Alzheimera jest etap umiarkowany. Osoby, dotknięte tym schorzeniem na tym etapie, nie są już w stanie samodzielnie funkcjonować. Pojawia się afazja nominalna (zaburzenia mowy), problemy z koordynacją ruchową oraz zaburzenia pamięci długotrwałej. Chory może mieć problem z rozpoznawaniem swoich bliskich, często ma wybuchy agresji i urojenia.

Ostatnim stadium rozwoju Alzheimera jest etap zaawansowany, w którym osoby chore są całkowicie zależne od swoich opiekunów. Zwykle dochodzi do całkowitego zaniku mowy i koordynacji ruchowej, niemożności przyjmowania pokarmów oraz nietrzymania moczu i kału. Ten etap Alzheimera zwykle kończy się śmiercią, której bezpośrednia przyczyna nie jest zależna od choroby.

Zobacz także: 7 etapów w chorobie Alzheimera

Jak leczyć Alzheimera?

Choroba Alzheimera jest chorobą nieuleczalną o wieloetapowym przebiegu, którego nie można żaden w sposób opóźnić. Wykorzystywane środki mają na celu przede wszystkim łagodzenie objawów choroby. W farmakoterapii stosowanej przy Alzheimerze wykorzystuje się, m.in. takie inhibitory, jak: rywastygminę i galantyminę, które usprawniają pamięć chorego. Z racji tego, że choroba Alzheimera bardzo rzadko bywa rozpoznawana w początkowych stadiach jej rozwoju, rokowania nie są zbyt dobre. Osoby ze zdiagnozowanym Alzheimerem żyją maksymalnie 14 lat po rozpoznaniu choroby.

Jak opiekować się osobą chorą na Alzheimera?

Alzheimer jest schorzeniem, które dotyka nie tylko osobę chorą, ale także jej najbliższych. Z racji tego, że w umiarkowanym etapie rozwoju choroby, pacjent zwykle nie jest już w stanie samodzielnie funkcjonować, potrzebuje opieki. W zaawansowanym stadium przebiegu Alzheimera zwykle konieczne jest zatrudnienie dodatkowej pomocy. Opieka nad chorym powinna skupiać się przede wszystkim na zapewnieniu spokoju i poczucia bezpieczeństwa. Warto pamiętać o tym, że taka osoba może niezamierzenie wyrządzić sobie krzywdę, np. poprzez włączenie kuchenki gazowej i ulatnianie się gazu. Dobrym pomysłem jest zostawianie choremu na Alzheimera karteczek z różnymi informacjami, np. o pozostawionym w lodówce posiłku. Warto także zadbać o aktywizację mózgu osoby, dotkniętej tym schorzeniem. Wśród skutecznych sposobów pobudzenia mózgu do pracy można zaliczyć: grę w szachy, rozwiązywanie krzyżówek oraz czytanie książek.