Znieczulenie przewodowe – zasada działania i możliwe powikłania

Fot: skynesher / gettyimages.com

Znieczulenie przewodowe to sprawdzony i bezpieczny sposób na zablokowanie bólu w obrębie obwodowego układu nerwowego. Zniesienie jego odczuwania w partiach ciała poddawanych leczeniu zabiegowemu następuje dzięki podaniu środka znieczulającego w pobliżu nerwów przewodzących ból.

Popularność znieczulenia przewodowego wynika z możliwości zablokowania bólu w dużych obszarach ciała i szerokiego zastosowania, między innymi w leczeniu stomatologicznym i w niektórych zabiegach urologicznych.

Znieczulenie przewodowe – dlaczego warto?

Efekt zniesienia reakcji bólu można uzyskać na różne sposoby, w zależności od rodzaju zabiegu, stanu zdrowia osoby, jej wieku i ewentualnej obecności alergii na środki stosowane podczas operacji. Za wyborem znieczulenia przewodowego przemawia fakt, iż – w przeciwieństwie do znieczulenia ogólnego – nie wymaga bycia na czczo, chory jest przytomny (choć czasem lekarze decydują się na wprowadzenie go w płytki sen), nie trzeba go intubować, a obciążenie dla organizmu jest stosunkowo niewielkie. Po zabiegu na ogół może wrócić do domu tego samego dnia, chyba że operacja była długa i złożona. W przypadku takich operacji stosuje się jednak znieczulenie ogólne.

Czasem środek do znieczulenia przewodowego jest podawany w dawce jednorazowej, ale w razie potrzeby zakładany jest cewnik (np. w znieczuleniu zewnątrzoponowym, gdzie możliwość zapewnienia stałej dawki leku przez wiele godzin jest bardzo pożądana).

Rodzaje znieczulenia przewodowego

Znieczulenie powierzchowne to najmniej inwazyjny typ znieczulenia przewodowego, który polega na zablokowaniu przewodzenia bólu przez zakończenia nerwów obecnych w śluzówce jamy ustnej, nosa, pęcherza moczowego i pochwy. Efekt uzyskuje się po aplikacji spray'u lub żelu o działaniu znoszącym reakcję na ból.

Wyłączenie zakończeń i włókien nerwowych w celu zahamowania reakcji na ból to istota działania znieczulenia nasiękowego. Ten rodzaj jest już nieco bardziej inwazyjny i obejmuje wielokrotne podanie leku w postaci zastrzyku w wielu miejscach naraz.

Kolejny typ znieczulenia prowadzi do całkowitej blokady nerwów, objawiającej się brakiem odczuwania nie tylko bólu, ale też dotyku czy różnic w temperaturze. Znieczulenie nerwów obwodowych, bo o nim tu mowa, działa do 16 godzin i w tym czasie skutecznie blokuje sploty lub pnie nerwowe konkretnego obszaru ciała, na przykład całej dłoni. Jeśli podczas wykonywania iniekcji dojdzie do wprowadzenia środka znieczulającego do naczynia krwionośnego, może dojść do powikłań, ze zgonem włącznie.

Znieczulenie podpajęczynówkowe (tzw. rdzeniowe) ma postać zastrzyku, a dawka leku jest wprowadzana do płynu mózgowo-rdzeniowego. Efekt znieczulenia pojawia się bardzo szybko, a czas jego działania jest krótki – niemniej jednak wystarczy do przeprowadzenia zabiegów urologicznych, cesarskiego cięcia lub operacji ginekologicznych.

Podobnie, ale znacznie dłużej, działa znieczulenie zewnątrzoponowe – popularne znieczulenie przewodowe przy porodzie naturalnym, rozległych zabiegach w jamie brzusznej i zabiegach naczyniowych. Lek jest wprowadzany zastrzykiem do przestrzeni zewnątrzoponowej, po czym umieszcza się w niej cewnik – za jego pośrednictwem osoba poddawana zabiegowi otrzymuje stałą dawkę środka znieczulającego (lub kolejną jego dawkę – na przykład po zabiegu do uśmierzania bólu pooperacyjnego).

Znieczulenie przewodowe - stomatologia

Ból podczas leczenia zębów sprawia, że na samą myśl o wizycie u dentysty większość osób odczuwa lęk i stres. Dzięki skutecznym metodom znieczulania miejscowego można na dobre zmienić nastawienie do leczenia dentystycznego – i to z korzyścią dla zdrowia. Kluczową rolę odgrywają tu różne typy znieczulenia przewodowego w stomatologii, dostosowane do okoliczności i sytuacji, w jakiej znajduje się osoba poddawana zabiegowi:

  • znieczulenie powierzchniowe (spray, żel) – można zaaplikować na śluzówkę jamy ustnej przed znieczuleniem nasiękowym lub przewodowym, gdy pacjent boi się zastrzyku; ten typ znieczulenia jest pomocny podczas usuwania zębów mlecznych i nacięcia ropnia podśluzówkowego;
  • znieczulenie nasiękowe – zastrzyk do dziąsła przy zębie, który będzie leczony lub usuwany; znieczulenie nasiękowe stosuje się w leczeniu dolnych siekaczy i zębów górnych;
  • znieczulenie przewodowe zęba – najczęściej podaje się je do zębów dolnych; znieczulenie przewodowe nerwu zębodołowego dolnego może wywołać duży dyskomfort, ale efekt zniesienia reakcji na ból, zmiany temperatury lub dotyk jest imponujący i może utrzymywać się nawet przez kilkanaście godzin; po wprowadzeniu leku odczuwa się zesztywnienie połowy twarzy – ten objaw też utrzymuje się do 16 godzin;
  • znieczulenie śródwięzadłowe – polega na podaniu środka znieczulającego do ozębnej za pomocą strzykawek ciśnieniowych; ten typ znieczulenia jest popularny w leczeniu endodontycznym, w protetyce i w ekstrakcji zębów stałych i mlecznych.

Mimo iż znieczulenie przewodowe nie jest pozbawione ryzyka powikłań, skuteczne blokowanie odczuwania bólu stanowi ogromną pomoc w codziennej praktyce stomatologów – i nie tylko. Znieczulenia nie trzeba się bać, zwłaszcza że lekarze dbają o to, by leki były dobrze dobrane i właściwie podawane.

Zobacz film: Znieczulenie zewnątrzoponowe w czasie porodu: wady, zalety, możliwe powikłania. Źródło: 36,6


Data aktualizacji: 15.03.2018,
Opublikowano: 26.02.2018 r.

Polecamy

Komentarze (2)

Trwa dodawanie...
Komentarz dodany!
Komentarz nie mógł zostać dodany

Ilona 16.01.2022r.

Mi po takim znieczuleniu uszkodzili nerw. Nie czuję 1/4 twarzy. Biorę antybiotyk. Nic nie pomaga. Byłam już u prawnika.

tomek 09.01.2020r.

mialem znieczulenie przewodowe przy rwaniu dolnej szóstki, fakt zaje... skuteczne tylko ze zaczelo z pelna moca dzialac 20 minut po wyjsciu z gabinetu a ja nafotelu zwijałem się z bólu w czasie tych tortur  jak wąż . Dentysci dzialaja na ślepo, to jest średniowiecze, powinna byc aparatura monitorująca podawanie znieczulenia zeby lekarz widział gdzie jest igła a gdzie jest nerw. Jesteśmy w dupie jesli chodzi o leczenie zębów bez bólu, lekarze działają na oślep ....

Zobacz wszystkie 2 komentarzy
Alzheimerem można się zarazić? Niepokojące odkrycie badaczy

Priony to groźne białka, które przyczyniają się do rozwoju choroby Creutzfeldta-Jakoba. Najnowsze badania sugerują, że związki te mają swój udział w powstawaniu zmian w mózgu typowych dla schorzeń otępiennych, w tym alzheimera. Jak to możliwe?  

Czytaj więcej
Te objawy mogą wskazywać na cukrzycę, można je łatwo rozpoznać 

Cukrzyca to poważna choroba, z którą zmaga się coraz więcej osób. Jej najbardziej charakterystycznym objawem jest wysoki poziom glukozy we krwi. Co może o nim świadczyć? 

Czytaj więcej
Rak szyjki macicy, jak się przed nim chronić? W Polsce kobiety umierają z jego powodu codziennie

Rak szyjki macicy to choroba, którą w wielu krajach udało się niemal całkowicie wyeliminować. Niestety Polska znajduje się w grupie państw, w których nowotwór wciąż stanowi poważny problem.  

Czytaj więcej
Kiedy zaszczepić dziecko na odrę? WHO alarmuje, niepokojący wzrost zachorowań

W minionym roku odnotowano aż 45-krotny wzrost zachorowań na odrę. W ocenie WHO ten skok spowodowany jest mniejszą liczbą szczepień ochronnych wykonanych w czasie pandemii COVID-19. Czy grozi nam powrót tej niebezpiecznej choroby? 

Czytaj więcej
Sanepid apeluje: Ruszyły sczepienia przeciw odrze, uzupełnijmy zaległości 

Odra to wyjątkowo niebezpieczna i trochę zapomniana choroba. Niestety rezygnacja ze szczepień ochronnych może sprawić, że choroba wróci. Jak bardzo jest groźna?  

Czytaj więcej
W tym wieku przestań pić alkohol, aby uniknąć demencji. Lekarze potwierdzają

Picie alkoholu jest groźne dla zdrowia. Badacze przekonują, że w pewnym wieku sięganie po napoje wyskokowe staje się wyjątkowo niebezpieczne. Kiedy należy go zupełnie odstawić? 

Czytaj więcej
Nowe objawy COVID-19. To już nie utrata węchu i słuchu. Nowy wariant koronawirusa

Mimo że pandemii już nie ma, to koronawirus SARS-CoV-2 nie zniknął. Wirus mutuje i cały czas stanowi zagrożenie dla naszego zdrowia. Od pewnego czasu najbardziej aktywny jest wariant JN.1. Co o nim wiadomo? Jak bardzo jest niebezpieczny?  

Czytaj więcej
Alkohol na mrozie? To może być śmiertelnie niebezpieczne połączenie 

Wiele osób uważa, że nic tak nie rozgrzewa w zimie, jak alkohol. Tymczasem sięganie po tego rodzaju trunki, gdy przebywamy na mrozie może być bardzo niebezpieczne. Dlaczego i jakie mogą być tego konsekwencje? 

Czytaj więcej
Wirus RSV dominuje w polskich gabinetach, szaleje wśród dzieci i dorosłych 

Przybywa małych pacjentów zakażonych wirus RSV. Co gorsza, infekcja bywa na tyle niebezpieczne, że część dzieci wymaga hospitalizacji. Co warto wiedzieć o tym patogenie? Jak rozpoznać, że to właśnie on stoi za chorobą dziecka?  

Czytaj więcej
Niedobór witaminy B12, może doprowadzić do poważnych konsekwencji 

Witamina B 12 to jedna z ważniejszych substancji, bez których organizm człowieka nie może się obejść. Co może przemawiać za jej niedoborem? 

Czytaj więcej