Popularność znieczulenia przewodowego wynika z możliwości zablokowania bólu w dużych obszarach ciała i szerokiego zastosowania, między innymi w leczeniu stomatologicznym i w niektórych zabiegach urologicznych.

Znieczulenie przewodowe – dlaczego warto?

Efekt zniesienia reakcji bólu można uzyskać na różne sposoby, w zależności od rodzaju zabiegu, stanu zdrowia osoby, jej wieku i ewentualnej obecności alergii na środki stosowane podczas operacji. Za wyborem znieczulenia przewodowego przemawia fakt, iż – w przeciwieństwie do znieczulenia ogólnego – nie wymaga bycia na czczo, chory jest przytomny (choć czasem lekarze decydują się na wprowadzenie go w płytki sen), nie trzeba go intubować, a obciążenie dla organizmu jest stosunkowo niewielkie. Po zabiegu na ogół może wrócić do domu tego samego dnia, chyba że operacja była długa i złożona. W przypadku takich operacji stosuje się jednak znieczulenie ogólne.

Czasem środek do znieczulenia przewodowego jest podawany w dawce jednorazowej, ale w razie potrzeby zakładany jest cewnik (np. w znieczuleniu zewnątrzoponowym, gdzie możliwość zapewnienia stałej dawki leku przez wiele godzin jest bardzo pożądana).

Rodzaje znieczulenia przewodowego

Znieczulenie powierzchowne to najmniej inwazyjny typ znieczulenia przewodowego, który polega na zablokowaniu przewodzenia bólu przez zakończenia nerwów obecnych w śluzówce jamy ustnej, nosa, pęcherza moczowego i pochwy. Efekt uzyskuje się po aplikacji spray'u lub żelu o działaniu znoszącym reakcję na ból.

Wyłączenie zakończeń i włókien nerwowych w celu zahamowania reakcji na ból to istota działania znieczulenia nasiękowego. Ten rodzaj jest już nieco bardziej inwazyjny i obejmuje wielokrotne podanie leku w postaci zastrzyku w wielu miejscach naraz.

Kolejny typ znieczulenia prowadzi do całkowitej blokady nerwów, objawiającej się brakiem odczuwania nie tylko bólu, ale też dotyku czy różnic w temperaturze. Znieczulenie nerwów obwodowych, bo o nim tu mowa, działa do 16 godzin i w tym czasie skutecznie blokuje sploty lub pnie nerwowe konkretnego obszaru ciała, na przykład całej dłoni. Jeśli podczas wykonywania iniekcji dojdzie do wprowadzenia środka znieczulającego do naczynia krwionośnego, może dojść do powikłań, ze zgonem włącznie.

Znieczulenie podpajęczynówkowe (tzw. rdzeniowe) ma postać zastrzyku, a dawka leku jest wprowadzana do płynu mózgowo-rdzeniowego. Efekt znieczulenia pojawia się bardzo szybko, a czas jego działania jest krótki – niemniej jednak wystarczy do przeprowadzenia zabiegów urologicznych, cesarskiego cięcia lub operacji ginekologicznych.

Podobnie, ale znacznie dłużej, działa znieczulenie zewnątrzoponowe – popularne znieczulenie przewodowe przy porodzie naturalnym, rozległych zabiegach w jamie brzusznej i zabiegach naczyniowych. Lek jest wprowadzany zastrzykiem do przestrzeni zewnątrzoponowej, po czym umieszcza się w niej cewnik – za jego pośrednictwem osoba poddawana zabiegowi otrzymuje stałą dawkę środka znieczulającego (lub kolejną jego dawkę – na przykład po zabiegu do uśmierzania bólu pooperacyjnego).

Znieczulenie przewodowe - stomatologia

Ból podczas leczenia zębów sprawia, że na samą myśl o wizycie u dentysty większość osób odczuwa lęk i stres. Dzięki skutecznym metodom znieczulania miejscowego można na dobre zmienić nastawienie do leczenia dentystycznego – i to z korzyścią dla zdrowia. Kluczową rolę odgrywają tu różne typy znieczulenia przewodowego w stomatologii, dostosowane do okoliczności i sytuacji, w jakiej znajduje się osoba poddawana zabiegowi:

• znieczulenie powierzchniowe (spray, żel) – można zaaplikować na śluzówkę jamy ustnej przed znieczuleniem nasiękowym lub przewodowym, gdy pacjent boi się zastrzyku; ten typ znieczulenia jest pomocny podczas usuwania zębów mlecznych i nacięcia ropnia podśluzówkowego;

• znieczulenie nasiękowe – zastrzyk do dziąsła przy zębie, który będzie leczony lub usuwany; znieczulenie nasiękowe stosuje się w leczeniu dolnych siekaczy i zębów górnych;

• znieczulenie przewodowe zęba – najczęściej podaje się je do zębów dolnych; znieczulenie przewodowe nerwu zębodołowego dolnego może wywołać duży dyskomfort, ale efekt zniesienia reakcji na ból, zmiany temperatury lub dotyk jest imponujący i może utrzymywać się nawet przez kilkanaście godzin; po wprowadzeniu leku odczuwa się zesztywnienie połowy twarzy – ten objaw też utrzymuje się do 16 godzin;

• znieczulenie śródwięzadłowe – polega na podaniu środka znieczulającego do ozębnej za pomocą strzykawek ciśnieniowych; ten typ znieczulenia jest popularny w leczeniu endodontycznym, w protetyce i w ekstrakcji zębów stałych i mlecznych.

Mimo iż znieczulenie przewodowe nie jest pozbawione ryzyka powikłań, skuteczne blokowanie odczuwania bólu stanowi ogromną pomoc w codziennej praktyce stomatologów – i nie tylko. Znieczulenia nie trzeba się bać, zwłaszcza że lekarze dbają o to, by leki były dobrze dobrane i właściwie podawane.