Złożone działanie znieczulenia ogólnego to wynik zastosowania leków wywołujących krótkotrwałą amnezję, usypiających, znoszących reakcję na ból i rozluźniających mięśnie. Połączenie kilku różnych środków farmakologicznych przynosi doskonałe efekty, ale należy liczyć się z ryzykiem wystąpienia skutków ubocznych i powikłań.

Dlaczego stosuje się znieczulenie ogólne?

Współczesna medycyna dysponuje różnymi metodami znoszenia reakcji na ból, również takimi, które pozwalają na długotrwałe znieczulenie dużych partii ciała bez wprowadzania człowieka w stan uśpienia (np. znieczulenie zewnątrzoponowe). Mimo to narkoza niezmiennie cieszy się dużą popularnością. Dlaczego?

Po pierwsze jest to rodzaj znieczulenia, który całkowicie blokuje odczuwanie bólu, nawet przy bardzo bolesnych procedurach chirurgicznych. Osoba poddająca się operacji nie jest w stanie przypomnieć sobie tego, co wydarzyło się na sali operacyjnej, dzięki czemu nie ma złych wspomnień lub traumy w związku z przebytym zabiegiem.

Czym zajmuje się lekarz anestezjolog? Odpowiedź znajdziesz w filmie!

Po drugie w przebiegu narkozy można uzyskać efekt długotrwałego, prawidłowego zwiotczenia mięśni. Stan bezruchu, w którym znajduje się znieczulony, ma kolosalne znaczenie dla bezpiecznego przebiegu operacji – nawet trudno sobie wyobrazić, jakie konsekwencje dla jego zdrowia lub życia miałyby niekontrolowane wypady kończyn w trakcie precyzyjnie wykonywanych ruchów chirurga.

Kolejną zaletą znieczulenia ogólnego jest możliwość szybkiego podania leków bez konieczności podnoszenia osoby znajdującej się w pozycji leżącej.

Narkoza – przebieg

Wprowadzenie osoby w stan uśpienia zaczyna się od podłączenia kroplówki i podania mu dożylnie leków przeciwbólowych i nasennych. Gdy zaczną działać, lekarz wprowadza rurkę intubacyjną do tchawicy w celu zapewnienia właściwego dotlenienia organizmu i ochrony płuc przed krwią oraz innymi płynami. Przez nią znieczulona osoba będzie otrzymywała również wziewne leki znieczulające.

Rurka to nie jedyna opcja – oddychać można także przez specjalną maskę, którą do twarzy pacjenta przykłada lekarz anestezjolog.

Stan osoby znajdującej się w znieczuleniu ogólnym jest stale monitorowany. Czasem zachodzi bowiem konieczność podania kolejnej dawki leków, płynów, a nawet krwi na drodze transfuzji.

Po zakończeniu operacji, gdy zaprzestano już aplikacji środków farmakologicznych, człowiek zaczyna się powoli wybudzać.

Znieczulenie ogólne – skutki uboczne

Pierwsze wrażenie po zabiegu na ogół jest niezbyt przyjemne – wiele osób odczuwa wówczas nudności (mogą pojawić się też wymioty), dokucza im senność, dreszcze oraz dyskomfort związany z przesuszeniem śluzówki jamy ustnej (ból gardła, chrypka, uczucie suchości w ustach). Często wkrótce po wybudzeniu odczuwalny staje się ból w miejscu nacięcia, ale można mu szybko zaradzić.

Znieczulenie ogólne – powikłania

Wbrew obiegowej opinii narkoza jest na ogół bardzo bezpieczną metodą znieczulenia, nawet u osób dotkniętych poważnymi schorzeniami. Warto uświadomić sobie, że ryzyko wystąpienia powikłań przy operacji jest bardziej związane z samą procedurą i ogólnym stanem zdrowia pacjenta niż ze znieczuleniem.

Komplikacje, takie jak zapalenie płuc, uczucie zagubienia po zabiegu (zwykle u osób w starszym wieku), zawał mięśnia sercowego lub udar mózgu, są częstsze, jeśli człowiek jest dotknięty problemem otyłości, nadciśnienia lub cukrzycy. Prawdopodobieństwo wystąpienia powikłań jest większe także u palaczy i osób doświadczających objawów padaczkowych lub obturacyjnego bezdechu sennego.

Szanse na bezproblemowy przebieg operacji są większe, gdy chory odpowiednio się do niego przygotował.

Przygotowanie do znieczulenia ogólnego

Przed zabiegiem chirurgicznym przeprowadzanym w narkozie należy zastosować się do poniższych wskazówek:

• Ostatni posiłek należy spożyć 6 godzin przed znieczuleniem i nie wolno przyjmować płynów później niż na 2 godziny przed operacją.

• Należy porozmawiać z lekarzem na temat przyjmowanych regularnie leków, opowiedzieć mu o ewentualnych alergiach na środki farmakologiczne i niepożądanych reakcjach po podaniu znieczulenia.

• Jeżeli pacjent stosuje leki rozrzedzające krew, na ogół powinien odstawić je przynajmniej na tydzień przed operacją, aby nie narazić się na krwotok podczas zabiegu.

• Nie należy spożywać czosnku ani suplementów zawierający miłorząb lub żeń-szeń.

Znieczulenie ogólne – przeciwwskazania

Narkozy nie wykonuje się, jeśli chory zmaga się z niewydolnością krążenia, ciężkimi schorzeniami w obrębie układu oddechowego lub spodziewa się dziecka. Nawet pozornie błahe problemy zdrowotne mogą uniemożliwić zastosowanie znieczulenia ogólnego, np. gdy planowana jest narkoza, a pojawiło się przeziębienie, lekarz może zdecydować o przełożeniu terminu operacji. Zatkany nos i trudności z oddychaniem mogą bowiem zwiększyć ryzyko wystąpienia powikłań i tym samym narazić pacjenta na zagrożenie zdrowia lub życia.

Znieczulenie ogólne jest teoretycznie bezpieczne, ale możliwość pojawienia się komplikacji sprawia, że zwykle korzysta się z niego przy poważniejszych zabiegach. Narkoza u dentysty może mieć wprawdzie miejsce, ale tylko w wyjątkowych sytuacjach.