Zespół Di George'a (mikrodelecja 22q11): charakterystyka, objawy, dziedziczenie

Fot: vchalup / stock.adobe.com

Zespół Di George'a to zespół wrodzonych wad genetycznych, których przyczyną jest delecja fragmentu chromosomu 22. Ten niewielki ubytek w kodzie genetycznym powoduje brak około 50 genów - a wraz z nim liczne schorzenia, dysfunkcje, niedorozwój umysłowy oraz anomalie w wyglądzie chorego.

Zespół Di George'a, zwany także mikrodelecją 22q11, należy do chorób rzadkich i niezwykle trudnych do zdiagnozowania. Jest to choroba genetyczna, spowodowana błędem w kodzie deoksyrybonukleinowym (DNA). U osoby z zespołem Di George'a zachodzi tzw. mikrodelecja dłuższego ramienia chromosomu 22 - wada ta oznacza brak lub zniekształcenie niewielkiej części chromosomu. Ubytek w kodzie DNA skutkuje licznymi wadami wrodzonymi, a także upośledzeniem umysłowym. Zespół Di George'a występuje średnio raz na 4000-5000 żywych urodzeń. Choroba stanowi drugą pod względem częstotliwości występowania (zaraz po zespole Downa) przyczynę upośledzenia umysłowego u dzieci.

Na czym polega delecja chromosomu? Przyczyny zespołu Di George'a

Delecja chromosomu to inaczej ubytek (rzadziej nieprawidłowa budowa) chromosomu. W przypadku zespołu Di George'a dochodzi do ubytku zaledwie części chromosomu: jego długiego ramienia. Mówimy tu więc o mikrodelecji - niewielkim ubytku w kodzie DNA. Brakująca część chromosomu jest jednak odpowiedzialna za kodowanie około 50 genów. Ich brak skutkuje licznymi wadami wrodzonymi narządów i układów organizmu. W wyniku zespołu Di George'a dochodzi do aplazji (zaniku) grasicy, która ma miejsce zazwyczaj już w 6-10 tygodniu życia płodowego. Brak lub dysfunkcje grasicy powodują upośledzenie układu immunologicznego (odpornościowego). O osobach z tą chorobą genetyczną mówimy więc, że cierpią na pierwotny niedobór odporności. Do mutacji powodującej chorobę dochodzi samorzutnie, najczęściej jeszcze w procesie formowania się gamet (komórek rozrodczych rodziców). Możliwą przyczyną jest także rodzinne dziedziczenie aberracji (nieprawidłowości) chromosomowej. Wówczas jeden z rodziców posiada wadliwy genom, który przekazuje swojemu potomstwu, samemu będąc najczęściej osobą zdrową i nieświadomą zaistniałej wady genetycznej.

Zespół Di George'a: objawy

Zespół Di George'a charakteryzuje się bardzo wieloma objawami, przy czym nie wszystkie muszą wystąpić u każdego z pacjentów cierpiących na tę chorobę. Objawy mogą pojawić się także w różnym stopniu nasilenia. Objawy obejmują liczne nieprawidłowości wielu narządów i układów organizmu (zwłaszcza wady układu sercowo-naczyniowego oraz immunologicznego), dysmorfię (nieprawidłową budowę ciała) i anomalie w wyglądzie chorego.

Do szczegółowych objawów zespołu Di George'a należą:

  • trudności w karmieniu wynikające z nieprawidłowości w budowie podniebienia (rozszczep podniebienia), gardła i krtani: częste ulewanie pokarmu przez nos, niechęć do jedzenia, mały przyrost masy;
  • wrodzone wady serca (dotyczą 75% chorych), m.in.: tetralogia Fallota, atrezja tętnicy płucnej z ubytkiem przegrody międzykomorowej, ubytek przegrody międzyprzedsionkowej, przerwanie łuku aorty typu B itp.;
  • wady układu immunologicznego: pierwotny niedobór odporności (dotyczy 77% chorych) wynikający z niedorozwoju lub całkowitego zaniku grasicy. Wada ta w znacznym stopniu zwiększa zapadalność na choroby wirusowe, bakteryjne i grzybicze;
  • hipotonia, czyli słabe napięcie mięśni - powoduje problemy z połykaniem, a także dolegliwości ze strony układu pokarmowego;
  • nieprawidłowe działanie tarczycy oraz przytarczyc;
  • wrodzone wady nerek, problemy z układem moczowym, utrudnione oddawanie moczu;
  • choroby autoimmunologiczne (np. reumatoidalne zapalenie stawów);
  • zwiększone ryzyko zachorowalności na choroby psychiczne, w tym schizofrenię
  • deformacja kończyn (zwłaszcza nieprawidłowa budowa stóp, która może być przyczyną trudności w poruszaniu się);
  • skłonność do częstego i nawracającego zapalenia uszu w dzieciństwie;
  • dysmorfia (nieprawidłowa budowa) twarzy: asymetria, płaska podstawa czaszki, pociągła twarz ze spłaszczonym profilem, małogłowie, zez, wyraźnie podkrążone i rozstawione oczy; małe, nisko osadzone małżowiny uszne; cofnięta żuchwa, małe usta itp.;
  • nieprawidłowości modulacji i artykulacji głosu (chrapliwy głos o wysokich tonach);
  • zaburzenia narządów słuchu.

Ze względu na bardzo szerokie spektrum objawów i zróżnicowane możliwości ich występowania choroba często nie jest łatwa do jednoznacznego zdiagnozowania. Do objawów zespołu Di George'a należy łącznie około 180 możliwych objawów, przy czym u żadnego chorego nie występują wszystkie jednocześnie.

Zobacz film: Badania genetyczne. Źródło: 36,6

Zespół Di George'a a upośledzenie umysłowe

Zespół Di George'a wiąże się z możliwym wystąpieniem upośledzenia umysłowego, z reguły o charakterze lekkim lub umiarkowanym. Dzieci dotknięte chorobą mogą wykazywać trudności z uczeniem się i koncentracją. Często przejawiają specyficzne cechy charakteru i mentalne, takie jak np. większa konsekwencja w działaniu, umiejętność ponadprzeciętnego skupiania się na jednym przedmiocie zainteresowania, trudność w skupieniu się na chwili obecnej - wybieganie myślami w przyszłość; nagłe i nieadekwatne do sytuacji ataki agresji lub euforii, a także większa potrzeba bliskości niż u osób zdrowych.

Zespół Di George'a: leczenie i terapia

Leczenie i rehabilitacja może przebiegać bardzo różnie, zależnie od występujących objawów, ich postaci i stopnia nasilenia. Ze względu na duże spektrum objawów istnieją bardzo różne możliwości leczenia objawowego.

Zespół Di George'a jest chorobą nieuleczalną - terapia ma na celu minimalizowanie negatywnych następstw nieprawidłowości i wad organizmu, a także poprawę komfortu życia osoby chorej.
Data aktualizacji: 10.12.2018,
Opublikowano: 06.09.2017 r.

Komentarze (0)

Trwa dodawanie...
Komentarz dodany!
Komentarz nie mógł zostać dodany
Alzheimerem można się zarazić? Niepokojące odkrycie badaczy

Priony to groźne białka, które przyczyniają się do rozwoju choroby Creutzfeldta-Jakoba. Najnowsze badania sugerują, że związki te mają swój udział w powstawaniu zmian w mózgu typowych dla schorzeń otępiennych, w tym alzheimera. Jak to możliwe?  

Czytaj więcej
Te objawy mogą wskazywać na cukrzycę, można je łatwo rozpoznać 

Cukrzyca to poważna choroba, z którą zmaga się coraz więcej osób. Jej najbardziej charakterystycznym objawem jest wysoki poziom glukozy we krwi. Co może o nim świadczyć? 

Czytaj więcej
Rak szyjki macicy, jak się przed nim chronić? W Polsce kobiety umierają z jego powodu codziennie

Rak szyjki macicy to choroba, którą w wielu krajach udało się niemal całkowicie wyeliminować. Niestety Polska znajduje się w grupie państw, w których nowotwór wciąż stanowi poważny problem.  

Czytaj więcej
Kiedy zaszczepić dziecko na odrę? WHO alarmuje, niepokojący wzrost zachorowań

W minionym roku odnotowano aż 45-krotny wzrost zachorowań na odrę. W ocenie WHO ten skok spowodowany jest mniejszą liczbą szczepień ochronnych wykonanych w czasie pandemii COVID-19. Czy grozi nam powrót tej niebezpiecznej choroby? 

Czytaj więcej
Sanepid apeluje: Ruszyły sczepienia przeciw odrze, uzupełnijmy zaległości 

Odra to wyjątkowo niebezpieczna i trochę zapomniana choroba. Niestety rezygnacja ze szczepień ochronnych może sprawić, że choroba wróci. Jak bardzo jest groźna?  

Czytaj więcej
W tym wieku przestań pić alkohol, aby uniknąć demencji. Lekarze potwierdzają

Picie alkoholu jest groźne dla zdrowia. Badacze przekonują, że w pewnym wieku sięganie po napoje wyskokowe staje się wyjątkowo niebezpieczne. Kiedy należy go zupełnie odstawić? 

Czytaj więcej
Nowe objawy COVID-19. To już nie utrata węchu i słuchu. Nowy wariant koronawirusa

Mimo że pandemii już nie ma, to koronawirus SARS-CoV-2 nie zniknął. Wirus mutuje i cały czas stanowi zagrożenie dla naszego zdrowia. Od pewnego czasu najbardziej aktywny jest wariant JN.1. Co o nim wiadomo? Jak bardzo jest niebezpieczny?  

Czytaj więcej
Alkohol na mrozie? To może być śmiertelnie niebezpieczne połączenie 

Wiele osób uważa, że nic tak nie rozgrzewa w zimie, jak alkohol. Tymczasem sięganie po tego rodzaju trunki, gdy przebywamy na mrozie może być bardzo niebezpieczne. Dlaczego i jakie mogą być tego konsekwencje? 

Czytaj więcej
Wirus RSV dominuje w polskich gabinetach, szaleje wśród dzieci i dorosłych 

Przybywa małych pacjentów zakażonych wirus RSV. Co gorsza, infekcja bywa na tyle niebezpieczne, że część dzieci wymaga hospitalizacji. Co warto wiedzieć o tym patogenie? Jak rozpoznać, że to właśnie on stoi za chorobą dziecka?  

Czytaj więcej
Niedobór witaminy B12, może doprowadzić do poważnych konsekwencji 

Witamina B 12 to jedna z ważniejszych substancji, bez których organizm człowieka nie może się obejść. Co może przemawiać za jej niedoborem? 

Czytaj więcej