Objawy zatoru w nogach stanowią przesłankę do bezwzględnej konsultacji lekarskiej i podjęcia natychmiastowej interwencji medycznej, udrażniającej naczynia krwionośne oraz usprawniającej miejscowe krążenie. Poza zaobserwowaniem dolegliwości somatycznych w przebiegu kończyny dolnej do postawienia diagnozy konieczne są specjalistyczne badania przedmiotowe.
Zator w nodze – objawy
Zator w nodze oznacza nagłe zamknięcie światła żyły lub tętnicy przez tzw. czop zatorowy, który mogą stworzyć m.in. blaszka miażdżycowa, skrzeplina, tłuszcz, fragmenty tkanki nowotworowej czy pęcherze gazu. Skutkiem jest niedokrwienie zaopatrywanego przez dane naczynie obszaru kończyny i pojawienie się bolesnych dolegliwości. Objawy zatoru w nodze są bardzo zróżnicowane, a ostateczny obraz schorzenia zależy od rodzaju zablokowanego naczynia, głębokości jego położenia, a także od wysokości blokady naczyniowej w kończynie. Najczęściej obserwuje się zator w łydce i stopie.
Bez względu na umiejscowienie zatoru, patologia wywołuje różnego stopnia bolesność miejscową, tkliwość uciskową wzdłuż przebiegu zblokowanej żyły, obrzęki, zwiększone ocieplenie i zaczerwienienie skóry, a także uczucie napięcia powłok skórnych. Pojawianiu się dolegliwości somatycznych często towarzyszy spadek kondycji psychicznej. Pacjenci narzekają na obniżenie samopoczucia czy sił witalnych. W schorzeniu, jakim jest zator żyły w nodze, objawy, nawet te słabo odczuwane i zauważane, powinny stanowić przesłankę do bezwzględnej konsultacji lekarskiej i podjęcia natychmiastowej interwencji medycznej, udrażniającej naczynia krwionośne oraz usprawniającej miejscowe krążenie. W rozpoznaniu patologii pomagają specjalistyczne badania przedmiotowe.
Zator żylny w stopie – objawy
Dominującym objawem charakteryzującym zatory żylne w nogach na wysokości stóp jest ból, odczuwany zwykle wzdłuż przyśrodkowej krawędzi stopy, ustępujący w trakcie elewacji kończyny. Ponadto pacjenci skarżą się na dyskomfort i nasilenie dolegliwości przy ucisku, obciążeniu oraz pracy statyczno-dynamicznej stopy. Zator w nodze na tym odcinku występuje najczęściej w towarzystwie opuchlizny okolicy kostek. Obrzęk może rozlać się nawet do podudzia. Dodatkowo obserwuje się zwiększone napięcie mięśni. Pacjenci mają trudności w komfortowym chodzeniu, a nawet z dopasowaniem obuwia ze względu na powiększony obwód stopy.
Objawy zatoru w łydce
Pierwszym objawem zwiastującym zator w łydce jest nagły, bolesny i stale utrzymujący się kurcz mięśni tylnej strony podudzia, nasilający się podczas pracy stawu skokowego. Ponadto obserwuje się:
- objaw Homansa, czyli ból łydki przy grzbietowym zgięciu stopy;
- objaw Liskera, tzn. ból przednio-środkowej powierzchni podudzia przy opukiwaniu;
- objaw Mayra, czyli ból uciskowy łydki;
- objaw Mozesa, polegający na zwiększeniu napięcia tkanek pod powięzią goleni;
- bolesne guzki na przebiegu żył podudzia;
- podłużne stwardnienia żył.
Dyskomfort, na który składają się liczne objawy bólowe, wpływa na pogorszenie jakości chodzenia, stania czy wykonywania nawet nieznacznych ruchów zajętą kończyną dolną. Zatory żylne nóg na wysokości łydki wywołują również podniesienie miejscowej temperatury ciała oraz zasinienie okolicy nogi poniżej blokady naczyniowej. Długo utrzymujący się zator w łydce może prowadzić do zaburzeń czucia oraz powstania wrażenia mrowienia, stwardnienia żył, napięcia skóry i uczucia ciężkości kończyny.
Zator tętnicy udowej – objawy
Objawy zatoru tętnicy udowej zbliżone są do dolegliwości pojawiających się w przebiegu blokady na niższych wysokościach naczyń nogi. Poza opuchlizną występującą poniżej miejsca zatoru, ociepleniem i zmianą koloru powłok skórnych kończyny można zaobserwować zapadnięcie się żył powierzchniowych i zniekształcenie nogi w okolicy zatrzymania przepływu krwi. Ponadto wyczuwalne są zgrubienia na skórze, a dotyk nogi nasila ból.
Jak rozpoznać zator w nodze?
Rozpoznanie zatoru w nodze rozpoczyna się od kompleksowej oceny stanu klinicznego pacjenta ze szczególnym uwzględnieniem prezentowanych objawów oraz obecności czynników ryzyka zakrzepicy, czyli choroby zakrzepowo-zatorowej. Do oszacowania schorzenia tego typu powszechnie wykorzystuje się skalę Wellsa, w której ilość uzyskanych punktów pozwala na włączenie pacjenta do grupy mniejszego lub większego ryzyka, ułatwia dalsze postępowanie diagnostyczne i usprawnia opracowanie programu leczenia. Uzupełnieniem procesu rozpoznawania zatoru w nodze są badania obrazowe, umożliwiające wykrycie miejsca zatoru i zidentyfikowanie materiału czopowego. Do najczęściej polecanych testów należą techniki ultrasonograficzne, jak próba uciskowa w prezentacji B czy badanie Dopplera metodą pulsacyjną, a także inne metody, m.in. wenografia kontrastowa czy wenografia rezonansu magnetycznego.
Zobacz także: Życie tętni otwartymi naczyniami. Zwiększanie świadomości nt. chorób żył i tętnic
Bibliografia:
1. Balcerkiewicz M., „Czynniki ryzyka i rozpoznawanie żylnej choroby zakrzepowo-zatorowej”, Akademia Medycyny, Farmacja Współczesna 2015; 8.
2. Blann A., „Zakrzepica żył głębokich i zatorowość płucna”, Medisfera, Warszawa 2011.
3. Szczepański M., „Zakrzepica żył głębokich i zakrzepowe zapalenie żył powierzchniowych”, PZWL, Warszawa 2007.