Zajady na ustach bywają czasem mylone z opryszczką wargową. Owrzodzenia charakterystyczne dla obydwu dolegliwości są podobne, jednak przyczyny ich powstawania inne. Opryszczka wywoływana jest przez wirusy. Zajady u dzieci i osób dorosłych pojawiają się zaś na skutek niewłaściwej higieny, nieodpowiedniej diety, działania grzybów lub bakterii. Ich leczenie opiera się na stosowaniu odpowiednich preparatów zewnętrznych (np. maść na zajady) i eliminowaniu przyczyn dolegliwości (np. suplementacji witamin). W większości przypadków do wyleczenia zmian wystarczają domowe sposoby na zajady. Czasem zdarza się jednak, że stan zapalny wywołany przez zajady jest na tyle silny, że konieczna jest interwencja lekarza.

Zajady – przyczyny powstawania i objawy

Zajady (nazywane również kątowym zapaleniem ust) to stan zapalny skóry, zlokalizowany jedynie w kącikach ust. Pierwszym objawem choroby jest pojawienie się zaczerwienienia i pęknięcie skóry. Następnie w miejscach, gdzie nastąpiło przerwanie ciągłości skóry, pojawiają się pęcherzyki z płynem surowiczym. Po kilku dniach pękają one, tworząc nadżerkę – bolesną ranę, z której bez przerwy sączy się płyn surowiczy i krew. Zajady, które nie są leczone, tworzą strupy, mogące być przyczyną powstawania blizn.

Do przyczyn powstawania zajadów zalicza się następujące czynniki:

• niedobór witamin z grupy B i żelaza;
• antybiotykoterapia;
• cukrzyca;
• obniżona odporność (np. w przebiegu anemii lub HIV);
• infekcje grzybicze i bakteryjne;
• podrażnienia błony śluzowej ust (np. przy aparacie ortodontycznym);
• nadmierna ekspozycja ust na słońce;
• przesuszenie skóry warg;
• nieodpowiednia higiena jamy ustnej (zębów, dziąseł, języka);
• terapia przeciwtrądzikowa z wykorzystaniem izotretynoiny.

Zajady u dzieci – przyczyny powstawania

U niemowląt i dzieci zajady pojawiają się najczęściej na skutek wkładania do ust brudnych przedmiotów. Przy pojawieniu się zajadów u małego dziecka, zawsze należy skonsultować problem z pediatrą – u postaw dolegliwości mogą leżeć także inne, poważniejsze przyczyny, na przykład anemia.

Zajady – jak leczyć? Domowe sposoby na zajady

Bardzo ważne, aby leczenie zajadów rozpocząć jak najszybciej – najlepiej od razu po wystąpieniu pierwszych objawów. Do najpopularniejszych domowych metod na wyleczenie tej dolegliwości zalicza się:

• Uzupełnienie niedoboru witamin z grupy B – do codziennej diety warto włączyć produkty, które są w nie bogate: fasolę, groch, zielone warzywa liściaste, mięso.

• Uzupełnienie niedoboru witaminy C – do jadłospisu należy włączyć cytrusy, paprykę oraz owoce leśne.

• Okład z witaminy B2 – miejscowo można nakładać na zajady maść przyrządzoną z jednej rozkruszonej tabletki B2 i odrobiny tłustego kremu.

• Okład z drożdży – na zajady warto przykładać także okłady z drożdży, zawierających witaminy z grupy B. Aby je przygotować, wystarczy wymieszać odrobinę świeżych drożdży z ciepłą wodą – do uzyskania konsystencji gęstego kremu.

• Sok z aloesu – produkt ten pozwala powstrzymać namnażanie się bakterii, działa kojąco i regenerująco na skórę. Gotowym sokiem z aloesu można przemywać skórę, na której pojawiły się zajady. Można korzystać również z liści aloesu – wystarczy je zblendować na papkę i przyłożyć do zmienionej skóry.

• Miód – działa przeciwzapalnie i przyspiesza gojenie się zajadów. Okład z czystego miodu należy najlepiej pozostawiać na skórze na całą noc.

• Olejek z drzewa herbacianego – zapobiega namnażaniu się bakterii, działa przeciwbólowo. Należy nakładać go bezpośrednio na zajady.

• Oliwa z oliwek – nakładana na zajady, pozwala natłuścić i ukoić skórę, a także dostarczyć jej witamin A, D, E i K.

Wszystkie z domowych metod mogą być bez obaw stosowane na zajady w ciąży. Przed skorzystaniem z aptecznych sposobów, kobiety w ciąży oraz w okresie laktacji, powinny skorzystać z porady lekarza.

Apteczny sposób na zajady

Aby przyspieszyć gojenie się zajadów, domowe sposoby można uzupełnić o produkty z apteki. Leki i suplementy, po które warto sięgnąć to:

• Witamina B2 – w postaci tabletek do stosowania wewnętrznego lub w postaci maści na zajady;
• Maść o działaniu bakteriostatycznym, ściągającym i przeciwzapalnym (np. maść cynkowa);

• Maść z antybiotykami;
• Maść o działaniu grzybobójczym (np. maść z klotrimazolem);
• Maść z witaminą A.

Jeżeli pomimo stosowania powyższych sposobów, zajady nie znikają lub uporczywie nawracają, konieczne będzie zasięgnięcie porady lekarza. W takich wypadkach przyczyną dolegliwości może być silna anemia lub grzyb odporny na działanie popularnych metod i preparatów. Jednoznaczne stwierdzenie przyczyny zajadów może wymagać wykonania szczegółowego badania krwi.