Zaburzenia równowagi mogą świadczyć o poważnych i niebezpiecznych dla życia chorobach, dlatego nie należy ich lekceważyć. Często towarzyszą im zawroty głowy. Przyczynami zaburzeń równowagi mogą być schorzenia układu nerwowego oraz narządu słuchu.
Zaburzenia równowagi – czym są?
Zaburzenia równowagi są określane jako uczucie niestabilności oraz nieprawidłowego położenia w przestrzeni. Mogą przyjmować postać wirowania otoczenia lub własnego ciała względem otoczenia, uczucia kołysania, chwiania się oraz unoszenia. Zaburzeniom równowagi w większości przypadków towarzyszą zawroty głowy. Układ równowagi złożony jest z kilku zmysłów: narządu wzroku, układu błędnikowego (inaczej przedsionkowego) oraz zmysłu czucia głębokiego. Ten ostatni umożliwia człowiekowi określenie położenia kończyn, nawet w ciemnościach. Zaburzenia równowagi i zawroty głowy pojawiają się często przy gwałtownej zmianie pozycji leżącej lub siedzącej do stojącej. Zaburzenia równowagi mogą również wynikać z małej ostrości wzroku, co obserwuje się najczęściej u osób w starszym wieku. Niekiedy jednak są objawem poważnych chorób wymagających zastosowania specjalistycznego leczenia.
Jaka działa układ nerwowy? Odpowiedź znajdziesz w filmie
Zaburzenia równowagi a błędnik
Jednymi z najczęstszych chorób wywołujących zaburzenia równowagi i zawroty głowy są schorzenia i uszkodzenia błędnika, czyli układu przedsionkowego. Układ ten odpowiada za zmysł równowagi oraz za orientację w terenie. Charakterystycznymi objawami są: nagłe, silne i krótkotrwałe zawroty głowy, uczucie wirowania i kołysania, a także znoszenia na bok. Do tej grupy schorzeń zalicza się m.in. chorobę lokomocyjną, stan zapalny błędnika, zapalenie nerwu przedsionkowo-ślimakowego. Zapalenie błędnika może się rozwinąć w następstwie przebytych infekcji bakteryjnych oraz chorób o podłożu wirusowym, takich jak: świnka, odra, różyczka. Za zaburzenia równowagi z towarzyszącymi zawrotami głowy mogą odpowiadać również inne choroby, np.:
- Choroby układu nerwowego. Zalicza się do nich: padaczkę, stwardnienie rozsiane, nerwice, depresję, zespoły lękowe, choroby naczyniowe mózgu (np. zawał lub krwotok pnia mózgu bądź móżdżku, przemijające ataki niedokrwienne). Zaburzenia równowagi i zawroty głowy mogą wskazywać również na guzy mózgu, które objawiają się również silnymi bólami głowy, wymiotami i zaburzeniami pamięci.
- Zaburzenia ogólnoustrojowe. Wśród nich wymienia się: nadciśnienie tętnicze, spadek poziomu cukru (hipoglikemia), menopauzę, podciśnienie tętnicze.
Zaburzenia równowagi u dzieci są rzadsze niż u osób dorosłych. W większości przypadków występują u kobiet oraz u osób w starszym wieku. Przyczyną zaburzeń równowagi u dziecka są często uszkodzenia lub choroby błędnika.
Zaburzenia równowagi – objawy
Objawami zaburzeń równowagi są: uczucie bujania, wirowania „wokół świata” oraz znoszenia na bok. W niektórych przypadkach oprócz zawrotów głowy towarzyszą im również inne symptomy, m.in.: nudności, wymioty, szum w uszach, ogólne osłabienie. Zaburzenia równowagi spowodowane niskim ciśnieniem krwi mogą objawiać się: bladością twarzy, mroczkami przed oczami, przyspieszonym tętnem, uczuciem zmęczenia, problemami z koncentracją, nocnymi potami oraz zimnymi dłońmi i stopami. Zaburzenia równowagi i zawroty głowy mogą również współwystępować z anemią, wówczas innymi typowymi objawami są: ogólne osłabienie organizmu, bladość powłok skórnych, kołatanie serca, nadmierna senność. W przypadku, gdy zaburzenia równowagi wynikają z zapalenia móżdżku u osoby chorej pojawiają się również: zaburzenia chodu i koordynacji ruchowej, niezborność ruchów, spadek napięcia mięśniowego.
Zawroty głowy i zaburzenia równowagi – jak postępować? Diagnostyka
Zaburzenia równowagi mogą być jednymi z objawów różnych poważnych chorób. W przypadku często pojawiających się, nawracających bólów i zawrotów głowy, trudności w chodzeniu, utrzymaniu równowagi należy bezzwłocznie zgłosić się do lekarza w celu postawienia diagnozy i wdrożenia ewentualnego leczenia. Sposób postępowania jest zależny od przyczyny, czyli choroby wywołującej zaburzenia równowagi i zawroty głowy. W trakcie wizyty lekarz przeprowadza z pacjentem szczegółowy wywiad lekarski. Powinien ustalić inne objawy współwystępujące z zaburzeniami równowagi (np. szum w uszach, wymioty), częstość ich nawracania oraz czas trwania. Ważny jest również pomiar ciśnienia krwi, który pozwoli wykluczyć niskie ciśnienie lub nadciśnienie. Przy podejrzewaniu zaburzeń błędnikowych konieczna jest konsultacja z laryngologiem, natomiast neurologicznych – z neurologiem. U niektórych pacjentów wykonuje się rezonans magnetyczny i tomografię komputerową, które pozwalają stwierdzić uszkodzenia mózgu. U osób z objawami padaczki przeprowadza się badanie EEG (elektroencefalograficzne).
Jak pozbyć się bólu głowy? Dowiesz się tego z naszego filmu